Από τα «Μιζούρι» της μπάλας στο ποδόσφαιρο της μάσας

Σαν σήμερα το 1926 γεννιέται από πρόσφυγες μικρασιάτες (Βουρλά) ο Ανδρέας «Αντρίκος» Μουράτης, διεθνής ποδοσφαιριστής, αρχηγός επί χρόνια του Ολυμπιακού και της εθνικής Ελλάδας, που μεσουράνησε τότε που η «στρογγυλή θεά» έπαιζε «αλλιώς».
Τότε που ο παίχτης –πάντα παιδί λαϊκής οικογένειας δούλευε –παράλληλα, σκληρά από πολύ μικρή ηλικία για να ζήσει: ο  «Αντρίκος» αφού έκανε πολλές δουλειές του ποδαριού έγινε εργάτης στη ΔΕΗ μέχρι που βγήκε σε σύνταξη. Το 1945  έπαιξε στην ομάδα νέων … με αμοιβή ένα πιάτο κακαβιά (ζήτησε λένε και 2^ο και του το δωσαν)
Του είχαν κολλήσει το παρατσούκλι «Μιζούρι» (από το αμερικάνικο ιμπεριαλιστικό θωρηκτό που ήταν μόνιμα αγκυροβολημένο στον Πειραιά) γιατί «σάρωνε» στα γήπεδα, «αλωνίζοντας» σαν αριστερός μπακ με σουτ-βολίδες που έβγαζαν φωτιές και τρομερή δεινότητα στην εκτέλεση άρτιων φάουλ και πέναλτι με αυτοθυσία που άφησε εποχή ενώ παράλληλα εξαιρετικά αλτικός.
Και -λένε, αυτοδίδακτος ων, χτύπαγε το κεφάλι στις πόρτες για να «εξασκηθεί» στις κεφαλιές!, ενώ τον «έκοψαν» από την Εθνική επειδή ξεσήκωσε τους συμπαίκτες του να απαιτήσουν τα πριμ.

Ανδρέας Μουράτης
αιμόρφυρτος από σοβαρόν τραυματισμόν εις το κεφάλι
εμάχετο ως λέων μέχρι του τελευταίου λεπτού του δραματικού αγώνος

Αναπολούμε συνειρμικά το βιβλίο του Eduardo Galeano "Το ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως" –αφιερωμένο –όπως γράφει «στα παιδιά που συνάντησα κάποτε, πριν από χρόνια, να παίζουν ποδόσφαιρο στο Καλέγια ντε λα Κόστα και μετά το παιχνίδι, τραγουδούσαν: Είτε κερδίζουμε, είτε χάνουμε Εμείς το κέφι μας κάνουμε» και παράλληλα –στον αντίποδα την «ιστορία του ποδοσφαίρου - θλιβερό ταξίδι από το πηγαίο στο αναγκαίο, καθώς το ποδόσφαιρο κατέληξε να γίνει βιομηχανία, εξορίστηκε σιγά σιγά η ομορφιά που πηγάζει από την απόλαυση να παίξεις και μόνο».
Στον κόσμο μας σήμερα, το επαγγελματικό ποδόσφαιρο βρωμάει και ζέχνει από όλες τις πλευρές, καταδικάζοντας σαν άχρηστο οτιδήποτε δεν αποφέρει κέρδος. Κανείς δεν κερδίζει από αυτή την τρέλα που κάνει τον άντρα να γίνεται για λίγο παιδί, να παίξει δηλαδή όπως παίζει ένα πιτσιρίκι με το τόπι του ή μια γάτα με ένα κουβάρι μαλλί, μπαλαρίνα που χορεύει πετώντας στον αέρα ένα ελαφρύ μπαλόνι, μάλλινο κουβάρι που κυλά αβίαστα: να παίζει χωρίς να ξέρει καν ότι παίζει, χωρίς σκοπό, χωρίς χρονόμετρο και χωρίς διαιτητή.

Το παιχνίδι έχει μετατραπεί σε θέαμα, σε ποδόσφαιρο προς θέαση, με λίγους πρωταγωνιστές και πολλούς θεατές, και αυτό το θέαμα έχει γίνει μια από τις πλέον κερδοφόρες οικονομικές δραστηριότητες παγκοσμίως. Οργανώνεται όχι για να γίνει παιχνίδι αλλά για να εμποδιστεί να είναι παιχνίδι. Η τεχνοκρατία του επαγγελματικού αθλητισμού έχει επιβάλει ένα ποδόσφαιρο ταχύτητας και δύναμης, που απαρνείται τη χαρά, σκοτώνει τη φαντασία και απαγορεύει την τόλμη.

Ευτυχώς, εμφανίζεται ακόμα στα γήπεδα, αν και περιστασιακά, κάποιο τολμηρό αγρίμι που ξεφεύγει από το πλάνο και διαπράττει το σφάλμα να τα βάλει με ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα, τον διαιτητή και το κοινό στις κερκίδες, για την απόλαυση και μόνο του κορμιού, που ορμά στην απαγορευμένη περιπέτεια της ελευθερίας.

Το ποδόσφαιρο της αγοράς... δεν παίζεται

Από το 1979 που και στην Ελλάδα καθιερώθηκε το επαγγελματικό μοντέλο, έχουν περάσει 41+ χρόνια. Οι εξελίξεις στο χώρο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στη χώρα μας και γενικά (από «μαφιόζικες επιθέσεις», αντιθέσεις επιχειρηματιών, διαιτησία, μέχρι καταγγελίες για «στημένα» ή «ύποπτα» στοιχήματα), επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά τη θέση του ΚΚΕ ότι το ποδόσφαιρο της «αγοράς» βρωμάει και ζέχνει από όλες τις πλευρές, με τις «θύρες», τα «στημένα» παιχνίδια, τις συμμορίες, τη βία, την «παράγκα», το ντόπινγκ και πολλά ακόμη, να είναι παράγωγά του και όχι αιτίες του προβλήματος που συμβαίνουν στις "υπανάπτυκτες" και μη ποδοσφαιρικά χώρες, όπου -με τον άλφα ή βήτα τρόπο, η αγορά είναι τεράστια όπως και κέρδη δισ. στους επενδυτές - ιδιοκτήτες των ομάδων (μέσω των πωλήσεων των εισιτηρίων, τηλεοπτικών δικαιωμάτων, διαφημίσεων, χορηγών, συμβόλων κλπ.)

Στο ίδιο το οικοδόμημα οι αιτίες των προβλημάτων

Τι είναι όμως αυτό που γεννάει τα στημένα, τη βία, το ντόπινγκ, τις συμμορίες κλπ.; Δεν είναι η εμπορευματοποίηση του λαοφιλέστερου των αθλημάτων; Μήπως δεν είναι τα δισ. που διακινούνται με την αγοραπωλησία ποδοσφαιριστών - προπονητών μέσω εταιρειών και μάνατζερ και τα τεράστια κέρδη των μονοπωλίων από το τζογάρισμα στο στοίχημα;

Η πείρα δείχνει ότι δεν είναι λίγες οι φορές που άλλοτε η ομάδα χρησιμοποιείται ως άρμα εξυπηρέτησης συμφερόντων και άλλες αφήνεται στη μοίρα της όταν τα συμφέροντα το επιβάλλουν. Τα παραπάνω φανερώνουν πού τελικά «παίζεται» το αληθινό παιχνίδι στο σημερινό αθλητισμό. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο παίζεται όχι για να κερδίσει ο καλύτερος αλλά οι οικονομικά ισχυρότεροι που το εκμεταλλεύονται σαν μια από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις τους. Κερδοφόρα όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Πολλοί απ' αυτούς χρωστάνε εκατομμύρια στο Δημόσιο, άλλοι μπήκαν φυλακή και βγήκαν, άλλοι με εφαλτήριο την κοινωνική αναγνώριση που τους δίνει η θέση, με μοχλό πίεσης το λαό της ομάδας, έχουν ανοίξει ή επεκτείνει τις μπίζνες τους. Δουλειές μέσα από το Δημόσιο για κατασκευαστικά έργα, για «θαλασσοδάνεια», για προμήθειες, φοροαπαλλαγές. Όλα αυτά πάντα με τη συνδρομή του πολιτικού προσωπικού και των κυβερνήσεων τους, από τα χρόνια του «βαθέως» ΠΑΣΟΚ της ΝΔ και της 1^ης – 2^ης φοράς «αριστεράς». Αυτές ψηφίζουν τους νόμους για να στηθεί όλο αυτό το εποικοδόμημα.

Κατάργηση της επιχειρηματικότητας στον Αθλητισμό

Το ΚΚΕ δεν μπαίνει στη λογική του διαχωρισμού του επαγγελματικού ποδοσφαίρου με το ερασιτεχνικό που καλλιέργησε (ως αντιπολίτευση και κυβέρνηση) κι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το μεν ένα να προχωράει και παράλληλα να ενισχύεται και το άλλο. Δε γίνεται αυτό. Αν γινόταν, θα το είχαν κάνει και οι ίδιοι οι αστοί διαχειριστές. Δε γίνεται στην Ελλάδα και δε γίνεται και δεν έγινε πουθενά. Γιατί μια πολιτική δεν μπορεί να έχει δυο ψυχές εντελώς αντίθετες. Το ποδόσφαιρο είναι ένα. Ή θα είναι προϊόν και με ό,τι συνεπάγεται αυτό θα αναπτύσσεται, ή θα αποτελεί δικαίωμα του λαού και θα εξασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις από το κράτος.

Το ποδόσφαιρο πρέπει να βρίσκεται στον αντίποδα της πραγματικότητας που περιγράφηκε παραπάνω. Με άλλες αξίες και αρχές.

Με την ανύπαρκτη κρατική στήριξη και την απουσία αθλητικών υποδομών εξωθούν το «ερασιτεχνικό» σωματείο να γίνεται ένας –μικρός ή μεγαλύτερος, κλώνος του εμπορευματοποιημένου οικοδομήματος. Το οποίο λειτουργώντας στη λογική «μικρής ΠΑΕ», έχει «ιδιοκτήτη», χορηγούς, διαφημίσεις, με «αγοραπωλησίες» μικρώ
ν παιδιών και κάθε είδους συναλλαγές, ακόμη και παράνομο τζόγο. Στην ουσία μετατρέπονται σε «δορυφόρους» των ΠΑΕ.
Η απαξίωση και υποχρηματοδότηση από την άλλη του «ερασιτεχνικού» ποδοσφαίρου, συντηρεί το σύστημα, καλλιεργεί την κυρίαρχη αντίληψη, αναγκάζοντας την πλειοψηφία των αθλουμένων να εγκαταλείψουν τα γήπεδα από νωρίς, μετατρέποντάς τους σε πελάτες, αυξάνοντας τα κέρδη των επιχειρηματιών.

Το ΚΚΕ πιστεύει ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας της κρίσης του ποδοσφαίρου είναι η ίδια η δομή του και η ανάπτυξή του στη βάση των ομάδων - επιχειρήσεων (ΠΑΕ). Άρα ουσιαστικά για να μπει σε άλλο δρόμο το ποδόσφαιρο και να απαλλαγεί από τα αρνητικά χαρακτηριστικά του, θα πρέπει να πάψει να είναι εμπόρευμα. Η μόνη ρεαλιστική λύση ακούει στο όνομα κατάργηση των ΠΑΕ - ΚΑΕ, κατάργηση του τζόγου - στοιχήματος, εκδημοκρατισμός στη λειτουργία των αθλητικών σωματείων, γενναία επιχορήγηση από την ανύπαρκτη ΓΓΑ.
Επομένως, η άποψή μας είναι ότι δεν χωράνε ιδιώτες και μεγαλοσυμφέροντα σε αυτό και πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στη νεολαία και στην κοινωνία ολόκληρη να αθληθεί και έχει τεράστια ευθύνη το κράτος να διαμορφώσει τα δεδομένα γι' αυτόν το σκοπό. Βάθρο της ανάπτυξης του ποδοσφαίρου είναι η Φυσική Αγωγή στο σχολείο και το σωματείο στη γειτονιά, με πολύ ισχυρή αθλητική δραστηριότητα, πολιτιστική, κοινωνική. Στη λογική μας δεν υπάρχουν ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες (ΠΑΕ) παρά μόνο σωματεία ερασιτεχνικά –στον αντίποδα των σημερινών.
Μπορεί να αναπτυχθεί το ποιοτικό ποδόσφαιρο που υπήρχε από πάντα χωρίς επιχειρηματίες και παχυλά συμβόλαια. Αρκεί να εξασφαλίζονται όλοι οι αναγκαίοι πόροι και η υποδομή για την ανάπτυξη του αθλήματος.
Ο «μονόδρομος» του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου οδήγησε σε αδιέξοδα. Υπάρχει άλλος δρόμος. Χρειάζεται η δημιουργία κινήματος που θα τον επιβάλει

Υπάρχει άλλος δρόμος. Χρειάζεται η δημιουργία ισχυρού κινήματος που θα τον επιβάλει. Ένα κίνημα που θα παλεύει άμεσα για:

• Κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης στον Αθλητισμό. Κατάργηση του «επαγγελματικού» αθλητισμού (ΠΑΕ - ΚΑΕ) που βασίζεται στους επιχειρηματίες και δήθεν χορηγούς.
• Κατάργηση του τζόγου - στοιχήματος στον Αθλητισμό.
• Κάλυψη όλων των δαπανών των τοπικών πρωταθλημάτων των ΕΠΣ από θεσμοθετημένο κονδύλι της ΕΠΟ και όχι να τα φορτώνονται στις πλάτες τους τα ποδοσφαιρικά σωματεία. Να κοπούν οι δεσμοί με τους χορηγούς.
• Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των αθλητών - μαθητών με ανά 3μηνο ιατρικές εξετάσεις.
• Να μειωθεί άμεσα η συνδρομή σε όλα τα σωματεία. Η συνδρομή πρέπει να είναι συμβολική και το κράτος να εξασφαλίζει οικονομική στήριξη.
• Εκδημοκρατισμός των αθλητικών σωματείων, καθιέρωση της απλής αναλογικής.
• Να αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις (ΕΑΚ - ΔΑΚ) ΔΩΡΕΑΝ από τα σχολεία και τα αθλητικά σωματεία της κάθε περιοχής και η μετακίνηση σ' αυτά να είναι δωρεάν.

Αλλά και με προοπτική τη λαϊκή εξουσία - οικονομία, όπου και ο αθλητισμός και μαζί το ποδόσφαιρο, οργανωμένο σε πανεθνική βάση και σχεδιασμένο θα εξυπηρετεί τις όλο και αυξανόμενες λαϊκές ανάγκες, θα αποτελεί πραγματικό δικαίωμα στην πράξη και όχι εμπόρευμα.

Για το ΚΚΕ, βάθρο της ανάπτυξης της Φυσικής Αγωγής και του αθλητισμού είναι το ενιαίο 12χρονο σχολείο, όπου ακριβώς αναπτύσσονται και καλλιεργούνται οι φυσικές αρετές των παιδιών. Ετσι, θεωρούμε ότι δεν είναι σκοπός του αθλητικού σωματείου να καλύπτει μαζικά τις ανάγκες για άσκηση για το λαό και τη νεολαία, ανεξάρτητα από το πώς εξελίχθηκε ο θεσμός στην Ελλάδα (ιστορικά αποτελεί τον πιο κοντινό στο λαό αθλητικό φορέα). Σκοπός του είναι να αξιοποιήσει το ταλέντο μέσα από αγωνιστικές δραστηριότητες, σε συνεργασία με το σχολείο που θα το τροφοδοτεί.

Στη λογική μας δεν υπάρχουν ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες (ΠΑΕ), παρά μόνο αθλητικά σωματεία. Εμείς διατυπώνουμε την άποψη ότι αυτές θα πρέπει να διαλυθούν και στο ελληνικό πρωτάθλημα να συμμετέχουν στις πρώτες κατηγορίες ή στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις με τμήματα ποδοσφαιριστών, που θα αποσπώνται από την οργανωμένη με κοινωνικό τρόπο και κεντρικό σχεδιασμό εργασία, με ειδικές αθλητικές άδειες για τις υποχρεώσεις τους, και μετά το πέρας αυτών θα επιστρέφουν στην εργασία τους. Σ' αυτό το μοντέλο που προτείνει το ΚΚΕ δεν έχουν θέση οι ακριβοπληρωμένες μεταγραφές, τα μπόνους και τα πριμ, το στοίχημα και τα στημένα. Αλλά οι αξίες του ευ αγωνίζεσθαι, της άμιλλας, της αλληλεγγύης, της διά βίου άσκησης για υγιεινή ζωή κ.λπ.

Πηγή Φωτο από πρώην ΕΣΔΔ: πρακτορείο ΤΑΣΣ
(1968-1990, επί σοσιαλισμού, προ ανατροπών και καπιταλιστικής παλινόρθωσης)

Απάντηση μια και μόνη: ένα ισχυρό μέτωπο κατά της εμπορευματοποίησης

Δυο άγνωστες ιστορίες για τον Ανδρέα Μουράτη μέσα από την εκδήλωση «Ποδόσφαιρο και Εθνική Αντίσταση» ...Όταν ο Μουράτης έλεγε στη Φρειδερίκη: «Άκου να σου πω κυρά μου!»

Ο «Μιζούρι» του Ολυμπιακού και της Εθνικής Ελλάδας

1926 Γεννιέται από πρόσφυγες μικρασιάτες (Βουρλά) ο Ανδρέας «Αντρίκος» Μουράτης, διεθνής ποδοσφαιριστής, αρχηγός του Ολυμπιακού και της εθνικής.  Εργαζόταν σκληρά από πολύ μικρή ηλικία και μέχρι που βγήκε σε σύνταξη (εργάτης στη ΔΕΗ). 
Ο «Μιζούρι» του Ολυμπιακού κατά τη διάρκεια της κατοχής ήταν ενεργό μέρος στην αντίσταση, ενώ σαν σαλταδόρος στις γερμανικές καναδέζες, άρπαζε τρόφιμα και διάφορα είδη πρώτης ανάγκης και τα έδινε στους Πειραιώτες.

Με την ομάδα της ΕΠΟΝ Πειραιά και συμμετείχε και σε ποδοσφαιρικούς αγώνες μαζί με τον Νίκο Γόδα, μέλος του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ, ο οποίος εκτελέστηκε το 1948 και τον Διονύση Γεωργάτο που πολέμησε το 1944 στη μάχη της Ηλεκτρικής
Το 1945  έπαιξε στην ομάδα νέων … με αμοιβή δυο πιάτα ψαρόσουπες και -λένε, χτύπαγε το κεφάλι στις πόρτες για να «εξασκηθεί» στις κεφαλιές! Τον “έκοψαν” από την Εθνική επειδή ξεσήκωσε τους συμπαίκτες του να απαιτήσουν τα πριμ. Σαν αριστερός μπακ με σουτ-βολίδες και τρομερή δεινότητα στην εκτέλεση των πέναλτι, κέρδισε μια θέση στο πάνθεον των καλύτερων ελλήνων αμυντικών, με αυτοθυσία που άφησε εποχή. Ήταν εξαιρετικά αλτικός, διεκδικούσε όλες τις φάσεις, εκτελούσε άρτια φάουλ και πέναλτι, ενώ το αριστερό του σουτ έβγαζε φωτιές.
Το 1950 έπαιξε απέναντι στον Πανελευσινιακό τραυματίστηκε βαριά, τελείωσε τον αγώνα αιμόφυρτος και έμεινε σε κλινική όπου οι γιατροί του μετάγγισαν δύο φιάλες αίματος….
Το τελευταίο παιχνίδι του στον Ολυμπιακό ήταν ενάντια στον Παναθηναϊκό στις 8 Μαΐου 1955. Με τους ερυθρόλευκους έπαιξε συνολικά σε 295 αγώνες, κερδίζοντας πέντε πρωταθλήματα, πέντε κύπελλα, τρία νταμπλ και δέκα πρωταθλήματα Πειραιά (Πρωταθλήματα Ελλάδος 1947, 1948, 1951, 1952, 1954 και 1955, Κύπελλα 1947, 1951, 1952, 1953 και 1954, Πειραιά 1946, 1947, 1948, 1949, 1950, 1951, 1952, 1953, 1954 και 1955). Με την απόσυρση του έμεινε στην Πειραιώτικη Ομάδα είτε ως φροντιστής είτε ως στέλεχος στο παρασκήνιο. Πέθανε 10-Δεκ-2000

ℹ️  Πολλές πληροφορίες αντλήσαμε από άρθρα του Πέτρου Κρίκη (μέλους του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ) στο Ριζοσπάστη

🔸 Δείτε επίσης Αθλητισμός στην ΕΣΣΔ:
🔻 Εξασφαλισμένο δικαίωμα
🔻 Ενταγμένος στις λαϊκές ανάγκες και όχι στη λογική του κέρδους
🔻 Σχεδιασμένος με βάση τις ανάγκες του λαού
🔻 Ακρογωνιαίος λίθος ο μαζικός χαρακτήρας