Ο “μυροβλύτης” άγιος, που από αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού πολιτογραφήθηκε Σαλονικιός

Το όνομα Δημήτριος — προέρχεται από το επίθετο “δημήτριος” (ο σχετιζόμενος με τη θεά Δήμητρα) — και είναι από τα κοινότερα ανδρικά ονόματα (στη δεύτερη θέση, μαζί με τον “εβραίο” Ιωάννη, πίσω από τον Γιώργο). Οκτώ στους εκατό Έλληνες φέρουν αυτό το όνομα (και 2% γυναίκες είναι Δήμητρες).

💯 ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ σφε. ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα 🔴 και σε όλες\ους τους απανταχού Demetrio _Δημήτριε, Δημήτρη, Δημητρό, Μίμη, Τζίμη, Μήτσο, Τζιμάκο, Μητσάκο, Μήτρο, Ντέμη, Ντίμη, Δήμητρα, Μιμή, Μιμίκα, Δημητρία, Ντίμι, Ντέμη __

Ήταν κοινό όνομα τόσο κατά την αρχαιότητα, όσο και τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Από τον 4^ο αι. μΧ. το όνομα συνδέθηκε με τον ομώνυμο χριστιανό μάρτυρα — άγιο που κατέκτησε υψηλή θέση στην κοινή συνείδηση. Τιμήθηκε εξαιρετικά από τους γεωργούς και κτηνοτρόφους που αποτελούσαν την πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού (όπως και ο Αϊ-Γιώργης). Καβάλα στο άλογό τους και οι δύο (άσπρο του Αϊ-Γιώργη, κοκκινωπό του Αϊ-Δημήτρη) προστατεύουν αγρότες και κτηνοτρόφους με τα όπλα τους.

Οι γιορτές αυτών των δύο αγίων είναι χρονικά ορόσημα, χωρίζουν τον κτηνοτροφικό χρόνο σε δύο εξάμηνα, το θερινό και το χειμερινό. Του Αγίου Δημητρίου κατεβαίνουν οι κτηνοτρόφοι στα χειμαδιά. Τώρα αρχίζουν και τελειώνουν οι συμβάσεις και οι συμφωνίες που κάνουν οι κτηνοτρόφοι μεταξύ τους, αλλά και με τους γεωργούς. Βέβαια, το κρύο και οι πάγοι αργούν ακόμη να έρθουν. Μεσολαβεί το μικρό καλοκαιράκι με τα αγιοδημητριάτικα χρυσάνθεμα. Από την ημέρα του Αγίου Δημητρίου όμως όλα προμηνύουν τον ερχομό του χειμώνα.

Ανάγλυφο: Τριπτόλεμος σε άρμα δράκου + Δήμητρα Ελευσίνα

Ο Άγιος Δημήτριος είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης από την οποία και καταγόταν. Σπάνια άλλος άγιος συνδέθηκε τόσο στενά με τον τόπο καταγωγής του όσο ο Αϊ-Δημήτρης με τις περιπέτειες της Θεσσαλονίκης. Χαρακτηρίστηκε φιλόπολις και σωζώπολις αφού η «θαυματουργική» του παρέμβαση έσωσε την πόλη από τους κατά καιρούς επιδρομείς. Ως φιλόπολις και σωζώπολις δε θα μπορούσε να λείπει και από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους το 1912. Έτσι η απελευθέρωση της πόλης …συνέπεσε με τη γιορτή του αγίου. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα από το 1821 και μετά τα σημαντικά γεγονότα του «εθνικού μας βίου» ταυτίστηκαν με χριστιανικές γιορτές. Για να ενισχυθεί η ταύτιση έθνους και θρησκείας.

Εικονογραφική παράσταση του αγίου που παρουσιάζει
τρομερή σύμπτωση με αυτή του νεαρού Δεξίλεω.
Ο Αϊ-Δημήτρης για μια ακόμη φορά σώζει
την πολιορκούμενη Θεσσαλονίκη.
Εδώ σκοτώνει τον Βούλγαρο ηγεμόνα Ιωάννη Ασσάνη,
αποκαλούμενο και ως Σκυλογιάννη, το 1207.
Ολοι οι στρατιωτικοί αποδίδονται
από τη χριστιανική αγιογραφία καβαλάρηδες,
αντλώντας από τους αρχαίους μύθους, αλλά και
το ακριτικό και στρατιωτικό πνεύμα του Βυζαντίου
του 6ου-7ου αιώνα

Ο Δημήτριος , αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού, γεννήθηκε το 280 μ.Χ. και μαρτύρησε το 303 στο διωγμό του Διοκλητιανού. Περιγράφεται ως άνθρωπος που διακρινόταν για την πολυμάθειά του, την αρρενωπή ομορφιά του και τη γλυκύτητα του χαρακτήρα που συγκέντρωνε κρυφά και προσηλύτιζε νέους ανθρώπους. Ανήκει στην τάξη των στρατιωτικών αγίων, μαζί με τους Φανούρη, Σεβαστιανό, Ευστάθιο, Προκόπιο, Θεόδωρους, Νέστορα, Μερκούριο, Αρτέμιο και άλλους Ρωμαίους αυλικούς και στρατιώτες που μαρτύρησαν κατά τους διωγμούς των πρώτων χριστιανικών αιώνων.

Οι διωγμοί

Στους πρώτους αιώνες του χριστιανικού ημερολογίου, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επικρατούσε ανεξιθρησκία. Όσο οι χριστιανικές αδελφότητες ήταν μικρές, η άρχουσα τάξη δεν έδινε σημασία στη νέα θρησκεία. Οι Θεοί του Ολύμπου και του Καπιτωλίου είχαν χάσει το σεβασμό των πιστών. Η Ρώμη για να επιτύχει την ενότητα της αυτοκρατορίας επέβαλε τη λατρεία του αυτοκράτορα.

Μέσα στην απόλυτη ανεξιθρησκία ο χριστιανισμός δε μπορούσε να κηρύξει τα δόγματά του. Και αυτό γιατί, ως πολιτικοκοινωνική οργάνωση που ήταν, ζητούσε να τραβήξει μαζί του τις λαϊκές μάζες και έδειχνε περιφρόνηση στους κοινωνικοπολιτικους θεσμούς. Βάζοντας πάνω από όλα τις δικές του αρχές και δόγματα. Ούτε τους θεούς της πολιτείας σέβονταν, ούτε το ιερατείο, ούτε θυσίαζαν στο άγαλμα του αυτοκράτορα. Επίσης, ο θεός τους ήταν ένας παγκόσμιος θεός, ο θεός όλων των φυλών που θα ερχόταν να ιδρύσει το κράτος των φτωχών. Αυτό ανησύχησε την άρχουσα τάξη και κυρίως τους Ρωμαίους. Ηταν επικίνδυνος αφού δημιουργούσε παντού ενώσεις με αδιάρρηκτους δεσμούς και ο θεός τους όχι μόνο παρουσιαζόταν πιο μεγάλος από τους άλλους, αλλά και υποσχόταν να ιδρύσει ένα βασίλειο στη γη όπου θα ζούσαν ευτυχισμένοι οι φτωχοί όλου του κόσμου και θα βασανίζονταν οι κάθε λογής δυνάστες.

Παράλληλα, ο χριστιανισμός ζημίωνε κάποιους επαγγελματίες και το ιερατείο των εθνικών θρησκειών. Δεν αγόραζαν λουλούδια για να στεφανωθούν στις γιορτές και τις τελετές, δε θυσίαζαν, δεν αγόραζαν θυμίαμα, δεν έφτιαχναν αγάλματα. Γενικότερα επέφεραν μια διαταραχή στην αγορά. Έτσι την κρίση που χτυπούσε την πόρτα της αυτοκρατορίας το Γ’ αιώνα εξαιτίας του θεσμού της δουλείας την απέδωσαν στους χριστιανούς.

Η άρχουσα τάξη έβλεπε στους χριστιανούς μια επικίνδυνη αίρεση και μαζί με αυτή οι μαστρωποί, οι προαγωγοί, οι φίλοι και οι προστάτες των γυναικών, τα κακοποιά στοιχεία, οι αστρολόγοι, οι μάντεις, οι οιωνοσκόποι κακολογούσαν τους χριστιανούς και δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα αντιπάθειας και έχθρας για τους οπαδούς της νέας θρησκείας. Οι χριστιανοί είναι στοιχεία ύποπτα και αντικαθεστωτικά, έλεγαν κάποιοι. Είναι συνωμότες και επαναστάτες, φώναζαν άλλοι. Έχουν κακούς σκοπούς και είναι επικίνδυνοι, ανταπαντούσαν τρίτοι.

Αφού σχηματίστηκε τέτοια αντίληψη, δεν ήταν δύσκολο να αρχίσουν οι διωγμοί εναντίον τους. Και όσο οι χριστιανοί πλήθαιναν, οι αυτοκράτορες χρησιμοποιούσαν την τρομοκρατία για την εξόντωσή τους. Οι χριστιανοί διώκονταν για πράξη πολιτική κατά της αυτοκρατορίας. Σε περίοδο που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βρίσκεται σε παρακμή και ο χριστιανισμός δεν έχει χάσει ακόμη το κοινωνικό του περιεχόμενο.

Μετά τον Νέρωνα οι μεγάλοι διωγμοί ήταν δύο, το 250 και το 303 και ενδιάμεσα κάποιοι μικρότεροι. Καλούνταν οι χριστιανοί αρνηθούν την πίστη τους και να θυσιάσουν στους θεούς της κρατικής θρησκείας. Η άρνηση επέφερε απάνθρωπα βασανιστήρια και φρικτό θάνατο. Χιλιάδες δείλιασαν και απαρνήθηκαν την πίστη τους. Μαζικά υπέγραφαν δηλώσεις στις οποίες έλεγαν ότι δεν είναι πια χριστιανοί (οι πιο πολύ πλούσιοι και ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι). Μα πολλοί ήταν και οι χριστιανοί που δεν έχασαν το θάρρος τους και δε γονάτισαν. Αυτή την περίοδο δημιουργήθηκε ο τύπος του μάρτυρα — αγίου.

Οι στρατιώτες

Η αυτοκρατορική λατρεία ως θεσμός πολιτικός με θρησκευτικό ένδυμα διαπότιζε όλη την κοινωνική ζωή εκείνων των χρόνων. Είτε επρόκειτο για θυσία είτε για συμμετοχή σε οποιοδήποτε τύπο δείπνου, δημόσιου ή ιδιωτικού συλλόγου, έπρεπε να προηγηθεί θυμίαμα ή θυσία προς τον αυτοκράτορα. Οι χριστιανοί αφού δε θυσίαζαν σε θεούς και στον αυτοκράτορα, δεν καταλάμβαναν δημόσια αξιώματα.

Έτσι, ένας Ρωμαίος πολίτης δε θα μπορούσε να είναι χριστιανός και αυτό ίσχυε για τους στρατιώτες και πολύ περισσότερο για τους αξιωματικούς, αφού η αυτοκρατορική λατρεία ήταν ένα είδος πίστης στον αυτοκράτορα και στην αυτοκρατορία.

Στα μέσα του τρίτου αιώνα η κατάσταση στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν είναι καθόλου καλή. Ήταν η ευκαιρία οι χριστιανοί να πάρουν τα κλειδιά της αυτοκρατορίας. Για να το επιτύχουν αυτό όμως, έπρεπε να καταταγούν στο στρατό, έτσι ώστε την κατάλληλη στιγμή, εξοπλισμένοι όπως θα ήταν, να βάλουν το δικό τους αυτοκράτορα στη Ρώμη. Ετσι, αν και εχθρεύονταν τη στρατιωτική οργάνωση και δεν είχαν φιλοπόλεμα αισθήματα, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία κατατάχτηκαν στο στρατό. Πριν από το 230 δεν ήταν όμως πειθαρχικοί και αψηφούσαν τις αυτοκρατορικές διαταγές.

Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού (σε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας ήταν πλειοψηφία) πλήθυναν και οι αξιωματικοί και στρατιώτες στις ρωμαϊκές μισθοφορικές λεγεώνες. Φτωχοί και γενικά οι απόκληροι της κοινωνίας κατατάσσονταν στο στρατό για να εξασφαλίσουν πόρους ζωής. Αλλάζει και το προφίλ του χριστιανού στρατιώτη. Σε αντίθεση με τους άλλους, ήταν γενναίοι, πειθαρχικοί, αποφασιστικοί, δε λιποταχτούσαν, δεν έκλεβαν και δεν καταπίεζαν (αυτά τα χαρακτηριστικά εκμεταλλεύτηκε αργότερα ο Κωνσταντίνος).

Η πλειοψηφία των χριστιανών στη σύνθεση του στρατού συντέλεσε στην επικράτηση αργότερα του χριστιανισμού.

Με πληροφορίες από \\ Ηρακλή Κακαβάνη
Δημοσιογράφος — Συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Από το 1991 έως το 2013 εργάστηκε στον Ριζοσπάστη και στη συνέχεια σε διαδικτυακά Μέσα.
Από το 2010 συνεργάτης του περιοδικού “Θέματα Παιδείας” _και φυσικά νους και καρδιά του “Ατέχνως” _atexnos.gr καθώς και εκδότης

Σύμφωνα με την ρωμαιοκαθολική εκκλησία “Ο εκ Θεσσαλονίκης Δημήτριος” (ο 3ος αι. – 306) ήταν μάρτυρας που “oι Ελληνορθόδοξοι του δίνουν τον τίτλο του Μεγαλομάρτυρα και θεωρείται Μυροβλίτης άγιος”. Πάντα κατά τους δυτικούς η προέλευση της λατρείας του είναι ασαφής, καθώς οι πρώτες αποδείξεις της ύπαρξής του έρχονται μόλις 175 χρόνια μετά το μαρτύριό του και πολλοί μελετητές αμφιβάλλουν ακόμη και αν υπήρξε ποτέ (μάρτυρας Δημήτριος) εκεί _ “κακίες”, λόγω κόντρας μεταξύ θρησκειών;

Ωστόσο (παραδέχονται), πως η παραδοσιακή αγιογραφία για τον άγιο λέει ότι ήταν ντόπιος διάκονος και ότι χτυπήθηκε από δόρατα στα πλευρά γύρω στο 306, κατά τους διωγμούς κατά των χριστιανών από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Διοκλητιανό ή ίσως από τον Γαλέριο.

Μια μεταγενέστερη παράδοση λέει ότι ήταν Ρωμαίος στρατιώτης και μάλιστα ανθύπατος και γι' αυτό υιοθετήθηκε ως προστάτης άγιος από τους Σταυροφόρους μαζί με τον Άγιο Γεώργιο κατά τον Μεσαίωνα. Σχετικά με τη σύλληψή του, αναφέρεται πως ένας από τους μαθητές του, ο Νέστορας, παρουσιάστηκε σε στάδιο της Θεσσαλονίκης, όπου ο Μαξιμιανός διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες και ζήτησε να αγωνιστεί με τον θηριώδη και ακατανίκητο παλαιστή Λυαίο, ειδωλολάτρη καταγόμενο από το Σίρμιο της Πανονίας (σημερινή Μητροβίτσα Σερβίας), που μπήκε στην παλαίστρα και όχι μόνο νίκησε τον Λυαίο, αλλά τον σκότωσε.
Οργισμένος ο Μαξιμιλιανός από την ήττα του εκλεκτού του, διέταξε τον αποκεφαλισμό του Νέστορα και τη θανάτωση του Δημητρίου με λογχισμούς. Θάφτηκε και από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο, εξού και Μυροβλύτης.

Λατρεία

Ενώ στη Θεσσαλονίκη, πόλη της οποίας είναι και πολιούχος εορτάζεται στις η 26-Οκτ- η ρωμαϊκή εκκλησία τον τιμά 9-Απρ, ακολουθώντας την παράδοση της συριακής μαρτυρολογίας. Μεταξύ των Σέρβων που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάται ως Μίταρ και η ημέρα των εορτασμών προς τιμήν του ονομάζεται Μιτροβντάν(8^η Νοε, επίσημη αργία στο σερβικό τμήμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης). Τον San Demetrio Megalomartire προστάτη άγιο του San Demetrio Corone, στην επαρχία της Cosenza (δήμου με παράδοση arbëreshë) γιορτάζουν 26 Οκτωβρίου.

σσ.__Οι arbëreshë (αλβανικά: arbëreshët και Italisë), δλδ “Αλβανοί της Ιταλίας”, είναι   εθνογλωσσική μειονότητα που εγκαταστάθηκε ιστορικά στη νότια και νησιωτική Ιταλία.
Προερχόμενοι από την περιοχή της Ηπείρου και από τις πολυάριθμες αλβανικές κοινότητες της Αττικής και του Μορέα, εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία μεταξύ 15^ου_18^ου αι., μετά το θάνατο του εθνικού ήρωα Γεώργιου Καστριώτη ή Σκεντέρμπεη. Ο πολιτισμός τους καθορίζεται από χαρακτηριστικά στοιχεία, τα οποία βρίσκονται στη γλώσσα, τη θρησκευτική τελετή, τα ήθη, τα έθιμα, τα έθιμα, την τέχνη και τη γαστρονομία, που διατηρούνται με ζήλο μέχρι σήμερα, με συνείδηση ότι ανήκουν σε μια συγκεκριμένη εθνότητα.

Τα οστά του Αγίου Δημητρίου μεταφέρθηκαν από το αβαείο του San Lorenzo (45χλμ δυτικά της Ancona -Le Marche_ περιφέρεια της κεντροδυτικής Ιταλίας) στη Θεσσαλονίκη, πρώτα το κρανίο στις 24-Οκτ 1978 και μετά όλα τα άλλα οστά, εκτός από τα μηριαία, την άνοιξη του 1980. Τα μηριαία οστά παραμένουν στην κρύπτη του ναού στο San Lorenzo in Campo.

Εικονογραφία

Η εικονογραφία του _όπως ήδη αναφέραμε τον απεικονίζει με την πανοπλία ενός Ρωμαίου στρατιώτη, αν και οι πρώτες του παραστάσεις πριν από το 600 τον βλέπουν ντυμένο με απλό χιτώνα. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης συνδέθηκε όλο και περισσότερο με τον Άγιο Γεώργιο και μαζί απεικονίζονταν στην πλάτη ενός αλόγου, συχνά κόκκινο για τον Άγιο Δημήτριο και λευκό για τον Άγιο Γεώργιο. Ένα άλλο στοιχείο που τους επιτρέπει να διακρίνονται είναι ο στόχος τους: Ο Άγιος Γεώργιος σκοτώνει ένα δράκο, ενώ ο Δημήτριος σκοτώνει Μαυριτανό. Επιπλέον, όπως και ο Γεώργιος (και ο Άγιος Θεόδωρος) απεικονίζεται επίσης να νικάει έναν δράκο, συχνά και ένα φίδι.

Μια άλλη αγιογραφία για αυτόν τον άγιο τον βλέπει ζωγραφισμένο με φόντο τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης που στην εικονογραφία απεικονίζεται όπως ήταν γνωστός κατά τον 16^ο αιώνα, αφού η αρχιτεκτονική και η διαμόρφωση του πύργου από την εποχή του παρέμεινε άγνωστη. Μία από τις παλαιότερες και σημαντικότερες αγιογραφίες αυτού του αγίου φυλάσσεται σήμερα στο μουσείο του Sassoferrato.

Bourdon Sébastien-Βάκχος & Ceres με Νύμφες +Σάτυρους

 

 

 

Killers of the Flower Moon _Δολοφόνοι Ανθισμένων Φεγγαριών

Μετά τα εντυπωσιακά “Ματωμένα Φεγγάρια” του Nesbo, οι Killers of the Flower Moon (Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού) του μαέστρου Μάρτιν Σκορσέζε, υπόσχονται να μας στοιχειώσουν, καθηλώνοντάς μας 3ω 26λ.

Οι δολοφονίες των Ινδιάνων Osage για το “μαύρο χρυσάφι”

Απρίλης 2017: κυκλοφορεί το 352 σελ. βιβλίο “Killers of the Flower Moon” ISBN 978-0-385-53424-6 (454 σελ 21Χ14 ISBN: 978-618-5422-01-1 στα ελληνικά), ένα “μη λογοτεχνικό” πόνημα αναφορικά με τις δολοφονίες Ινδιάνων στις ΗΠΑ (των Osage _Όσατζ στη συγκεκριμένη περίπτωση), παράλληλα με τη γέννηση του FBI από τον Αμερικανό δημοσιογράφο David Grann. Το περιοδικό Time κατέταξε το Killers of the Flower Moon ως ένα από τα δέκα κορυφαία βιβλία “μη λογοτεχνίας” του 2017. Ένα παλαιότερο μυθιστόρημα για το ίδιο θέμα, από τη συγγραφέα Chickasaw Linda Hogan, με τίτλο Mean Spirit (Μυστικό πνεύμα), προτάθηκε για βραβείο Pulitzer μυθοπλασίας το 1991.

Να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά: το μακελειό των Ινδιάνων Osage ήταν μια σειρά δολοφονιών ιθαγενών Αμερικανών (στην κομητεία Osage της Οκλαχόμα), κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1910-1930. Οι εφημερίδες περιέγραψαν τον “αυξανόμενο αριθμό των ανεξιχνίαστων δολοφονιών” ως τη βασιλεία του τρόμου, που διήρκεσε από το 1921 έως το 1926. Περίπου εξήντα ή περισσότεροι εξέχοντες ιθαγενείς αναφέρθηκαν ότι σκοτώθηκαν “μυστηριωδώς” από το 1918 έως το 1931, ενώ νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι “άλλοι ύποπτοι θάνατοι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα μπορούσαν να είχαν συγκαλυφθεί και περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι ο αριθμός των νεκρών μπορεί να ήταν εκατοντάδες _ακόμη και πάνω από χίλιοι”.

Ορισμένες από τις δολοφονίες διαπράχθηκαν με σκοπό την κατάληψη της πλούσιας στο πολύτιμο πετρέλαιο _μαύρο χρυσάφι γης τους που ο καθένας είχε δικαιώματα κεφαλαίου με προσοδοφόρα ετήσια δικαιώματα. Η έρευνα από τις αρχές επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένου του Γραφείου Ερευνών (BOI, ο πρόδρομος του FBI) αποκάλυψε “εκτεταμένη διαφθορά μεταξύ τοπικών αξιωματούχων που εμπλέκονται στο πρόγραμμα (κατ΄ ευφημισμό)  “guardian” των Osage. Οι περισσότεροι από τους φόνους δεν διώχθηκαν ποτέ. Ωστόσο, ορισμένοι από τους εμπλεκόμενους καταδικάστηκαν, όπως πχ. ο William Hale, ο οποίος διέταξε τις δολοφονίες της γυναίκας του ανιψιού του και άλλων μελών της οικογένειάς της για να αποκτήσουν τον έλεγχο των δικαιωμάτων τους στο πετρέλαιο. Δύο άλλοι άνδρες που εμπλέκονταν στη Hale, οι Henry Grammer και Asa Kirby, πέθαναν κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Το The Old Farmer's Almanac, (σσ. περιέχει προγνώσεις καιρού, χάρτες φύτευσης, αστρονομικά δεδομένα, συνταγές και διάφορα, κηπουρική, αθλητισμό, λαογραφία, μόδα, τεχνολογία, τρόφιμα κλπ για το επόμενο έτος, εκδίδεται συνεχώς από το 1792, καθιστώντας το παλαιότερο περιοδικό που εκδίδεται συνεχώς στις ΗΠΑ) το οποίο άρχισε να δημοσιεύει για πρώτη φορά τα ονόματα για τις πανσέληνους τη δεκαετία του 1930, κατέγραψε το όνομα που έδωσαν οι ιθαγενείς φυλές στην πανσέληνο τον Μάιο "Flower Moon" λόγω των λουλουδιών που ανθίζουν σε όλη τη Βόρεια Αμερική, σηματοδοτώντας την αφθονία και τον ερχομό της Άνοιξης μετά από έναν κρύο, σκληρό χειμώνα.
Το βιβλίο ερευνά _όπως είπαμε μια σειρά από δολοφονίες πλούσιων ιθαγενών στις αρχές της δεκαετίας του 1920—αφού ανακαλύφθηκαν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου κάτω από τη γη τους και με δικαστική απόφαση απόκτησαν δικαιώματα για % από τα νόμιμα κέρδη στη γη τους.

Οι Osage θεωρούνται ως ο "middle man" (μεσαία τάξη) και σχεδιάζεται μια περίπλοκη πλοκή για την εξάλειψη των έναν προς έναν κληρονόμων με κάθε δυνατό μέσο.
Ο ιστότοπος συγκέντρωσης κριτικών Book Marks ανέφερε ότι συνολικά το Killers of the Flower Moon έλαβε διθυραμβικές κριτικές από κριτικούς λογοτεχνίας.
Γράφοντας για τους New York Times, ο Dave Eggers αποκάλεσε το βιβλίο «καθηλωτικό» και έγραψε, «σε αυτές τις τελευταίες σελίδες, ο Grann πετυχαίνει αυτό που ήταν ήδη μια συναρπαστική και πειθαρχημένη καταγραφή ενός ξεχασμένου κεφαλαίου στην αμερικανική ιστορία, και με τη βοήθεια των επιζώντων μελών της φυλής, "φωτίζει μια αρρωστημένη συνωμοσία που πηγαίνει πολύ πιο βαθιά από εκείνα τα τέσσερα χρόνια φρίκης, (που) θα μαυρίσει την ψυχή σας (την ψυχή μας δλδ)".
Ο Sean Woods του Rolling Stone επαίνεσε το βιβλίο του Grann, σημειώνοντας: «Στο νέο του αριστουργηματικό βιβλίο... Ο Grann εξιστορεί μια ιστορία φόνου, προδοσίας, ηρωισμού και τον αγώνα ενός έθνους να αφήσει πίσω τον πολιτισμό των συνόρων του και να εισέλθει στον σύγχρονο κόσμο... σχεδόν μυθικοί χαρακτήρες από το παρελθόν μας – στωικοί Τέξας Ρέιντζερς, διεφθαρμένοι βαρόνοι ληστές, ιδιωτικοί ντετέκτιβ και δολοφονικοί απελπισμένοι όπως η συμμορία του Αλ Σπένσερ – η ιστορία της Γκραν ισοδυναμεί με μια μυστική ιστορία των αμερικανικών συνόρων».

Ένας κριτικός του Publishers Weekly δήλωσε: «Ο συγγραφέας του προσωπικού του New Yorker Grann (The Lost City of Z) ολοκληρώνει τη φήμη του ως λαμπρός αφηγητής σε αυτή την συναρπαστική αφήγηση αληθινού εγκλήματος, η οποία επανεξετάζει ένα μπερδεμένο και τρομακτικό -και σχετικά άγνωστο- ξεφάντωμα δολοφονιών που συμβαίνουν κυρίως στην Οκλαχόμα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920».

Ο David Aaronovitch στους The Times: "Υπάρχει μια μισή ανατροπή στο τέλος του βιβλίου που δίνει στο έργο το ηθικό του βάρος και υπενθυμίζει στον αμερικανικό λαό το μεγάλο κόστος της εθνικότητάς του. Είναι μια ανατροπή που Οφείλει τα πάντα στην επιμέλεια και την ευφυΐα του Grann ως δημοσιογράφου. Δεν θα μπορούσε να είχε ανακαλυφθεί χωρίς αυτό που αποκαλεί «οδύσσεια της έρευνας» του".

Και τώρα _αυτές τις μέρες μια κινηματογραφική μεταφορά _κάποιοι την είπαν “επικό γουέστερν” σε σκηνοθεσία Μάρτιν Σκορσέζε: Το βιβλίο διασκευάστηκε σε ταινία με πρωταγωνιστές τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Λίλι Γκλάντστοουν, Μπρένταν Φρέιζερ και Τζέσι Πλέμονς με προϋπολογισμό άνω των 200 εκατομμυρίων δολαρίων. Κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους από την Paramount Pictures και μεταδίδεται στο Apple TV+.

Αν και ο ρόλος του Tom White, του κύριου πράκτορα του FBI, γράφτηκε αρχικά για τον DiCaprio, ο DiCaprio πίεσε να αλλάξει ο ρόλος του στον ανιψιό του κύριου ανταγωνιστή της ταινίας, τον οποίο υποδύεται ο De Niro. Ως αποτέλεσμα, ο Jesse Plemons επιλέχθηκε ως Tom White για να αντικαταστήσει τον DiCaprio, ενώ ο DiCaprio για το ρόλο του Ernest Burkhart.

Το "Killers of the Flower Moon"
δεν είναι παραδοσιακή γκανγκστερική εικόνα,
αλλά απόλυτα εναρμονισμένη
με τις ιστορίες βίαιων διεφθαρμένων

                __Κάποιες σκέψεις _είδαμε την ταινία ήδη

«Βλέπεις τους λύκους σε αυτή τη φωτογραφία;», διαβάζει δυνατά ο Έρνεστ Μπούρκχαρτ (Leonardo DiCaprio) καθώς περνάει μέσα από ένα παιδικό βιβλίο στην αρχή του «Killers of the Flower Moon». Οι λύκοι δεν είναι πραγματικά κρυμμένοι και δεν θα είναι ούτε στην ταινία που ακολουθεί, ένα _τεχνικά καταρχήν αριστοτεχνικό ιστορικό δράμα για το κακό που λειτουργεί σε κοινή θέα. Ένα από τα πιο ανησυχητικά σχετικά με τη φιλόδοξη προσαρμογή του ομώνυμου βιβλίου του Ντέιβιντ Γκραν από τον Σκορσέζε είναι το πόσο λίγο από την ποταπή συμπεριφορά του μένει στη σκιά. Αυτή είναι η ιστορία ανθρώπων που αντιμετώπισαν το μακελειό θα λέγαμε “εγκόσμια” –σαν να μην τρέχει τίποτε (αυτό το πετυχαίνει 100% η ταινία), εκδίδοντας εντολές να σκοτώνουν ανθρώπους όπως θα παρήγγειλαν _ας πούμε ένα ποτό στο μπαρ. Ο Σκορσέζε βαδίζει σε αυτή τη λεπτή γραμμή μεταξύ  αφήγησης και της πολύ συγκεκριμένης ιστορίας ενός ζευγαριού στην καρδιά μιας τραγωδίας και του σχολιασμού της ευρύτερης φύσης του κακού. Οι λύκοι στο "Killers of the Flower Moon" δεν διστάζουν να σκεφτούν ότι αυτό που κάνουν μπορεί να είναι λάθος, αρκεί να τους ωφελήσει στο τέλος.

Αφού _κυριολεκτικά ξεκληρήθηκαν βίαια στην υποτιθέμενη ερημιά της Οκλαχόμα από  αποδέκτες του επίγειου δώρου \ κατάρας του πετρελαίου, που οδήγησε σε μια μάχη για τη γη στην περιοχή, μια σύγκρουση μετέτρεψε έναν _μεγιστάνα (William King Hale, βαρόνος ήδη βοοειδών _Robert De Niro) σε θρύλο. Ενώ ο ίδιος, kingmaker στην περιοχή μπόρεσε να παίξει τα πολιτικά παιχνίδια που τον έκαναν σύμμαχο τόσο των Osage όσο και των λευκών στην περιοχή, ενώ δούλευε στα παρασκήνια για να γεμίζει τις τσέπες του. Ο Ντε Νίρο δίνει σίγουρα μια από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας του ως playmaker, συλλαμβάνοντας καθηλωτικά και μοναδικά το είδος του κοινωνιοπαθούς που μπορεί να πουλάει φόνο με ένα χαμόγελο. Δεν σε μαχαιρώνει πισώπλατα. Σε κοιτάζει στα μάτια καθώς το κάνει.

Ο Χέιλ αισθάνεται ότι κάποιος χειραγωγείται εύκολα στο πρόσωπο του ανιψιού του Ernest, ο οποίος έχει επιστρέψει στο σπίτι από τον πόλεμο, έτοιμος να γίνει καλός στρατιώτης για έναν νέο σκοπό, ξεκινώντας ως οδηγός στην περιοχή για τον πλούσιο Όσατζ, που τον οδηγεί στη Μόλι (Λίλι Γκλάντστοουν). Οι δυο τους παντρεύονται λίγο πριν δολοφονηθούν το ένα μετά το άλλο η οικογένεια της Μόλι και άλλα μέλη των Όσατζ. Η αδερφή της, Anna (Cara Jade Myers), η οποία είναι παντρεμένη με τον αδερφό του Ernest, Bryan (Scott Shepherd), βρίσκεται πυροβολημένη σε έναν κολπίσκο την ίδια μέρα που μακελεύουν  έναν άλλο, η Μόλι χάνει μια αδερφή της από κάτι που λέγεται «Wasting Disease _Ασθένεια της Σπατάλης» και ανακαλύπτει ότι η ίδια έχει διαβήτη, κάτι που την κάνει εύκολο στόχο για το κακό που αναπτύσσεται, πιθανώς ακόμη και στην καρδιά του συζύγου της.

Ο Έρνεστ, η Μόλι και η Χέιλ είναι το τρίο γύρω από το οποίο περιστρέφονται τα πάντα στο σενάριο του Eric Roth – Scorsese, αλλά η “ταπετσαρία” είναι γεμάτη με δεκάδες άλλους αξέχαστους χαρακτήρες και γνωστά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένου του Jesse Plemons ως πράκτορα της BOI που θα ηγείτο της έρευνας για τους φόνους Osage, του John Lithgow και του Brendan Fraser ως αντικρουόμενους δικηγόρους στην υπόθεση, Tantoo Cardinal ως μητέρα της Mollie και μια συναρπαστική σειρά από μουσικούς που έγιναν ηθοποιοί, όπως οι Charlie Musselwhite, Sturgill Simpson, Pete Yorn, Jack White και ένας αξέχαστος Jason Isbell, ο οποίος παίρνει έναν χυμώδη ρόλο ως Bill Smith, κουνιάδο του Ernest που μπορεί να είναι πρόβλημα.

Το "Killers of the Flower Moon" μπορεί να μην είναι μια παραδοσιακή γκανγκστερική εικόνα, αλλά είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τις ιστορίες βίαιων διεφθαρμένων, που ο Σκορσέζε έχει εξερευνήσει εδώ και μισό αιώνα. Και όμως υπάρχει επίσης μια αίσθηση ηλικίας στο έργο του, η αίσθηση ότι χρησιμοποιεί αυτή την τρομακτική αληθινή ιστορία για να “ανακρίνει” πώς φτάσαμε εκεί που βρισκόμαστε εκατό χρόνια αργότερα.
(ρητορική ερώτηση)
Πώς αφήσαμε το αίμα να γονιμοποιήσει το έδαφος αυτής της χώρας; Ο Σκορσέζε και ο Ροθ πήραν ένα βιβλίο που αφορά ουσιαστικά τη δημιουργία του F.B.I. μέσω της έρευνας για τις δολοφονίες Osage και μετατόπισε την αφήγηση σε μια πιο προσωπική προοπτική τόσο για τη Mollie όσο και για τον Ernest. Μέσα από την ιστορία τους, η ταινία δεν παρουσιάζει απλώς την αδικία, αλλά αποκαλύπτει πόσο εγγενής ήταν ο σχηματισμός πλούτου και ανισότητας σε αυτή τη χώρα. Βοηθάει με σχόλια σχετικά με το πώς αυτή η αδιάφορη βία κατά των ανθρώπων που θεωρούνταν υποδεέστεροι διαπέρασε έναν αιώνα φρίκης. Οι αναφορές στη σφαγή της Tulsa και στην Ku Klux Klan δεν είναι τυχαίες. Είναι όλα μέρος της μεγάλης εικόνας - ένας από τους ανθρώπους που υποτάσσονται αν και είναι τόσο εύκολο γι' αυτούς να το κάνουν.

Φυσικά _τεχνικά, τα οράματα του Σκορσέζε δεν λειτουργούν χωρίς την ομάδα των συνεργατών του και έχει φέρει μερικούς από τους καλύτερους για να πει αυτή την ιστορία. Η κινηματογράφηση του Rodrigo Prieto είναι σαρωτική όταν χρειάζεται να καταγράψει την αχανή περιοχή Osage, με τα ανεπανάληπτα “ιδρωμένα” κοντινά πλάνα. Η μουσική του Robbie Robertson είναι ουσιαστικά ένας χαρακτήρας, δίνοντας στην ταινία καρδιακό παλμό που προσθέτει ένταση σε μια ιστορία που δεν θα είχε την ίδια ορμή με μια παραδοσιακή, κλασική παρτιτούρα. Τέλος, η Thelma Schoonmaker είναι εν μέρει υπεύθυνη για την αίσθηση του σκηνοθετικού ρυθμού του Σκορσέζε. Κάποιοι σ’ιγουρα, θα κάνουν αστεία σχετικά με το μοντάζ, δεδομένης της διάρκειας (είναι η μεγαλύτερη ταινία του), αλλά σκεφτείτε και το εύρος αυτής της πολυετούς ιστορίας όπου γίνεται προσπάθεια να χωρέσουν όλα.

Όσο για την ερμηνεία, υπάρχει εγγενής δύναμη στο να βλέπεις τις δύο μούσες του Σκορσέζε να δρουν απέναντι η μία στην άλλη για πρώτη φορά μετά το «This Boy's Life» (30 χρόνια πριν) καθώς ο Ντε Νίρο και ο Ντι Κάπριο τροφοδοτούν ο ένας τις ερμηνείες του άλλου με αυτό που είναι βασικά μια άλλη ιστορία ενός καταχρηστικού πατέρα. Αλλά το Gladstone θα είναι η αποκάλυψη για τους περισσότερους ανθρώπους. Η ξεχωριστή του «Certain Women» ξέρει ακριβώς πώς να παίξει αυτόν τον ρόλο, ποτέ δεν κλίνει στο μελόδραμα και πάντα γειώνει τον χαρακτήρα της στην αλήθεια της στιγμής αντί να παίζει ένα stand-in για όλα τα αυτόχθονα θύματα. Υπάρχουν φορές που αισθάνεται ότι το "Killers of the Flower Moon" θα μπορούσε να εκφραστεί σε μια ευρύτερη πολιτική δήλωση, αλλά οι ερμηνείες, ειδικά του Gladstone, κρατούν την ταινία στην αλήθεια του χαρακτήρα _στα πλαίσια της made in USA οπτικής. Όλο το σύνολο κατανοεί αυτό το στοιχείο, παίζοντας την πραγματικότητα αντί να την αντιμετωπίζει σαν μάθημα ιστορίας. Η Mollie Burkhardt δεν φανταζόταν πως το έπος της θα έδινε φως στην αδικία έναν αιώνα αργότερα, πολύ περισσότερο πως θα συντελούσε στην ίδρυση ενός FBI σαν το σημερινό. Ήθελε απλώς να επιβιώσει και να αγαπήσει όπως τόσοι πολλοί που της έκλεψαν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο Σκορσέζε τελικά δημιουργεί ένα έπος υφέρπουσας, υπαρξιακής φρίκης για τη γέννηση του αμερικανικού αιώνα, μια μακάβρια ιστορία οιονεί γενοκτονικών κατά συρροή δολοφονιών, τοποθετώντας στο προσκήνιο του δράματος έναν αψεγάδιαστο γάμο ψεμάτων και δηλητηριασμένης αγάπης. Απηχεί προηγούμενα έργα του σχετικά με τη βία του όχλου και το τελικό, αναπόφευκτο ξεπούλημα στις ομοσπονδιακές αρχές, των οποίων η κακή πίστη σταδιακά αναδύεται _έχοντας να κάνει με όλα τα “γουέστερν”, που υπόκεινται σε μια ρατσιστική και βρεφική προϋπόθεση «κηδεμονίας», με έναν λευκό συνυπογράφοντα.

Στο τέλος, το "Killers of the Flower Moon" είναι σαν ένα παζλ - κάθε δημιουργικό κομμάτι παίζει το ρόλο του για να σχηματίσει τη μεγάλη εικόνα. Όταν συνδυάζεται, είναι καταθλιπτικά εύκολο να δεις τους λύκους. Το ερώτημα τώρα είναι τι κάνουμε όταν τους βρίσκουμε; Και άλλοι οι δικοί μας, άλλοι των αμερικάνων _που ξέρουν καλά πώς να ξεπλένουν τα εγκλήματά τους, όπως και στη Γάζα _σε τραγική χρονολογική σύμπτωση …

                 (συνειρμικά)
Ο Κέβιν Κόστνερ υπογράφει τη σκηνοθεσία του βραβευμένου αμερικανικού γουέστερν «Χορεύοντας με τους λύκους» του Μάικλ Μπλέικ (του 1988), όπου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου ο λοχαγός Τζον Ντάνμπαρ βρίσκεται απομονωμένος σ' ένα φυλάκιο στην Ντακότα και καταφέρνει να γίνει αποδεκτός απ' τη φυλή Σιου των Ινδιάνων. Όταν τα αμερικανικά στρατεύματα πλησιάζουν την περιοχή η απόφαση του λοχαγού θα επηρεάσει τη ζωή όλων... Η ταινία έχει κερδίσει 7 Οσκαρ, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας.

Επική ταινία γουέστερν του 1990 με πρωταγωνιστή, και παραγωγό στο πρώτο μεγάλου μήκους σκηνοθετικό του ντεμπούτο. Ο Κόστνερ ανέπτυξε την ταινία με αρχικό προϋπολογισμό 15 εκατομ$ και με μεγάλο μέρος του διαλόγου να μιλιέται σε διάλεκτο με υπότιτλους. Γυρίστηκε στη Νότια Ντακότα και στο Ουαϊόμινγκ και μεταφράστηκε από την Doris Leader Charge, του τμήματος Lakota Studies στο Πανεπιστήμιο Sinte Gleska.

Η ταινία κέρδισε ευνοϊκές κριτικές από κριτικούς και κοινό, που επαίνεσαν τη σκηνοθεσία του Κόστνερ, τις ερμηνείες, το σενάριο, την παρτιτούρα, τη φωτογραφία και γενικότερα. Έβγαλε τα λεφτά της (εισπράξεις 424,2 εκατομ$, καθιστώντας την, την τέταρτη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις του 1990) υποψήφια για 12 Βραβεία Όσκαρ (κέρδισε τα Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας για τον Κόστνερ, Διασκευασμένου Σεναρίου, Μοντάζ,  Φωτογραφίας, Πρωτότυπης Μουσικής και Μίξης Ήχου, Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας – Δράματος. Είναι ένα από τα τέσσερα γουέστερν που κέρδισαν το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, τα άλλα τρία είναι το Cimarron (1931), το “θρυλικό” Unforgiven (1992) και το No Country For Old Men (2007).

Θεωρείται ως η κύρια επιρροή για την αναζωογόνηση του Western στο Χόλιγουντ. Το 2007, το Dances with Wolves επιλέχθηκε για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως "πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντικό".

              Υπόθεση
Το 1863, ο Υπολοχαγός John J. Dunbar τραυματίζεται στη μάχη στο St. David's Field στο Τενεσί. Ο χειρουργός σκοπεύει να ακρωτηριάσει το πόδι του, αλλά επιλέγοντας το θάνατο στη μάχη, παίρνει ένα άλογο και οδηγεί μέχρι και κατά μήκος των γραμμών της συνομοσπονδίας (των “νότιων”) αυτοί πυροβολούν επανειλημμένα εναντίον του και αστοχούν, και ο Στρατός της Ένωσης (των βόρειων δλδ των “καλών”) εκμεταλλεύεται την απόσπαση και όλα καλά. Ο Dunbar παρασημοφορείται για γενναιότητα και με ιατρική φροντίδα δεν χάνει το πόδι του. Στη συνέχεια με το Cisco, το πιστό του άλογο ζητά να πάει στα δυτικά σύνορα, για να τα δει πριν εξαφανιστούν.

Μεταφέρεται στο Φορτ Χέις, ένα μεγάλο οχυρό που διοικείται από τον Ταγματάρχη Φάμπρο, ο οποίος περιφρονεί τον ενθουσιασμό του τον στελνει στο πιο απομακρυσμένο φυλάκιο. Εν αγνοία του Dunbar, ο Fambrough, ο οποίος είναι ψυχικά άρρωστος και έχει εκδώσει αυθαίρετες εντολές χωρίς να τηρούνται αρχεία, αυτοκτονεί σχεδόν αμέσως μετά την αναχώρηση του Dunbar και παρά την απειλή των κοντινών ιθαγενών επιλέγει να μείνει και να επανδρώσει ο ίδιος τη θέση.

Αρχίζει την ανοικοδόμηση και την ανανέωση του οχυρού, προτιμώντας τη μοναξιά, καταγράφοντας πολλές από τις παρατηρήσεις του στο ημερολόγιό του.

(…)
Στο Fort Sedgwick, γίνεται φίλος με έναν λύκο που ονομάζει "Two Socks" για τα λευκά μπροστινά του πόδια. Παρατηρώντας τους Dunbar και Two Socks να κυνηγούν ο ένας τον άλλον, οι Sioux του δίνουν το όνομα "χορεύοντας με τους λύκους". Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δημιουργεί επίσης μια ρομαντική σχέση με τη Stands with a Fist (Μέρι ΜακΝτόνελ _μετά την παντρεύεται) και προμηθεύει τη φυλή με πυροβόλα όπλα για να βοηθήσει στην άμυνα του χωριού από μια επίθεση της Pawnee

(…)
Λόγω της ενδυμασίας Sioux , οι στρατιώτες ανοίγουν πυρ, σκοτώνοντας τον Cisco και αιχμαλωτίζοντας τον Dunbar, συλλαμβάνοντας τον ως προδότη, που κατηγορείται για λιποταξία και μεταφέρεται πίσω στα ανατολικά ως φυλακισμένος. Οι στρατιώτες της συνοδείας πυροβολούν Two Socks όταν ο λύκος προσπαθεί να ακολουθήσει τον Dunbar, παρά τις προσπάθειες του Dunbar να επέμβει.

Τελικά, οι Σιού παρακολουθούν τη συνοδεία, σκοτώνοντας τους στρατιώτες και ελευθερώνοντας τον Ντάνμπαρ. Ισχυρίζονται ότι δεν τον βλέπουν ως λευκό άνδρα, αλλά ως πολεμιστή των Σιού που ονομάζεται “Χορεύοντας με τους Λύκους”.
(…)
Τα στρατεύματα των ΗΠΑ φαίνονται να ψάχνουν στα βουνά, αλλά δεν μπορούν να εντοπίσουν τον Ντάνμπαρ ή τη φυλή, ενώ ένας μοναχικός λύκος ουρλιάζει από μακριά.

Ο επίλογος: «Δεκατρία χρόνια αργότερα—τα σπίτια τους καταστράφηκαν, τα βουβάλια εξαφανίστηκαν—η τελευταία μπάντα των ελεύθερων Σιού σκλαβώθηκε στη λευκή αρχή στο Φορτ Ρόμπινσον της Νεμπράσκα. Η μεγάλη κουλτούρα αλόγων των πεδιάδων είχε φύγει και τα αμερικανικά σύνορα  πέρασαν στην ιστορία».

Εκείνο που λείπει από όλες τις αμερικάνικες παραγωγές που ξεχωρίζουν είναι η “ιδέα” του ρόλου των ΗΠΑ ως καπιταλιστικής –ιμπεριαλιστικής χώρας _με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις