Η ρούμπα 🇨🇺 ένα παιχνίδι έλξης, γιορτής και αυτοσχεδιασμών

Από τις 2 Μαρτίου, θα ξεκινήσει στην Αβάνα το 20ό διεθνές φεστιβάλ Guillermo Barreto, με πρωταγωνιστές τα κρουστά, ένας φόρος τιμής στην κουβανέζικη μουσική και στην κληρονομιά των αφρικανικών ριζών της

Για δύο δεκαετίες αυτό το φεστιβάλ, που ιδρύθηκε και του οποίου προεδρεύει ο ντράμερ Giraldo Piloto ⁽¹⁾, έχει μετατρέψει τη ρούμπα σε ένα μεγάλο συλλογικό πάρτι το οποίο θα μοιραστούν καλλιτέχνες, θαυμαστές, παιδιά, ενήλικες, το κοινό της Κούβας και άνθρωποι από διάφορα μέρη του κόσμου.

Σε αντίθεση με άλλες χρονιές, αυτή τη φορά θα διαρκέσει μόνο τρεις ημέρες, από τις 2 έως τις 5 Μάρτη. Ωστόσο, από τις 28-Φεβ θα δίνονται master classes χορού και κρουστών από εξέχουσες προσωπικότητες του κουβανικού πολιτισμού. Χάρη στο ευρύ φάσμα των κρουστών οργάνων, έχουν παρουσία σχεδόν σε όλα τα είδη της μουσικής του νησιού της επανάστασης που εξηγείται και από την ύπαρξη του ξεχωριστού χώρου Jazz, στο Πολιτιστικό Κέντρο BuleBar 66, που θα πραγματοποιηθεί στις 3 Μαρτίου.

🇨🇺 Όπως είναι παράδοση, οι προκριματικοί γύροι (σε ​​παιδικές και μεγαλύτερες κατηγορίες) των διεθνών διαγωνισμών θα πραγματοποιηθούν τις προηγούμενες ημέρες, εντός της γενικής ταξινόμησης της ρούμπα, όπως conga, timbal, yambú, guaguancó και Columbia.
Καθώς επίσης και ο διεθνής διαγωνισμός για επαγγελματίες ντράμερ.

Οι δραστηριότητες θα έχουν ως κύριους χώρους το Salón Rosado του La Tropical και το Σπίτι του Πολιτισμού (Casa de la Cultura) στο κέντρο της Αβάνας Habana. Με σκοπό τη διάσωση της λαϊκής προέλευσης της ρούμπας, η εκδήλωση θα μεταφερθεί σε ορισμένες γειτονιές της πρωτεύουσας, όπως στη Regla, στην ανατολική Αβάνα και την οδό Obispo.

🇨🇺 Η ρούμπα προέκυψε σε δημοφιλείς γιορτές στις οποίες χρησιμοποιούσαν πρόχειρα αυτοσχέδια  όργανα, όπως συρτάρια και ξύλινα έπιπλα και για μπαγκέτες, κουτάλια. Παρά την απλότητά του, αυτός ο μεταδοτικός ρυθμός συνέβαλε στη διασκέδαση, τελειοποιήθηκε με την πάροδο του χρόνου, και σήμερα αποτελεί σφραγίδα εθνικής ταυτότητας.

“Όταν η ρούμπα σπάει, το χορευτικό ζευγάρι αρχίζει να παίζει ένα παιχνίδι έλξης και απώθησης, παράδοσης και αποφυγής, προσέγγισης και φυγής, που φτάνει στην κορύφωσή του στη συμβολική περιγραφή της κατοχής της γυναίκας”, όπως το περιγράφει ο Olavo Alén Rodríguez στο βιβλίο Géneros de la música cubana (είδη μουσικής της Κούβας).

Η 20η έκδοση του διεθνούς φεστιβάλ ντραμς “Guillermo Barreto in Memoriam”, ο οποίος ήταν εξέχων Κουβανός στα κρουστά, αποτίει φέτος φόρο τιμής στον διάσημο ερμηνευτή αφρο-κουβανό μουσικό Lázaro Ross yoruba. Το κλείσιμο θα γίνει στις 5 Μαρτίου, στη La Piragua, όπου θα γίνουν οι απονομές των βραβείων χορού και κρουστών. Θα συμμετάσχουν το Drumming Wonder of Burundi, το Conjunto Folclórico Nacional de Cuba (Εθνικό Φολκλορικό Σύνολο της Κούβας), ο Alexander Abreu το συγκρότημα Havana D'Primera και άλλα δημοφιλή από το νησί και όχι μόνο.

🇨🇺 Ρούμπα

Η Rumba “(Άυλη) Πολιτιστική Κληρονομιά” της UNESCO είναι ένα είδος κουβανέζικης μουσικής που περιλαμβάνει χορό, κρουστά και τραγούδι, ένα γιορταστικό μείγμα χορού και μουσικής με όλες τις εγγενείς πολιτιστικές πρακτικές από τον  19^ο αιώνα και προέρχεται από τις βόρειες περιοχές της, κυρίως στην αστική Αβάνα και Ματάνζας, Βασίζεται σε αφρικανικά ακούσματα και μουσικές - χορευτικές παραδόσεις, συγκεκριμένα στο Abakuá και στο yuka, καθώς και στο coros de clave και θεωρείται η μητέρα πολλών λάτιν ρυθμών και χορών, όπως η σάλσα, και έχει παράγωγα σε διάφορες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Σύμφωνα με τον Argeliers León, η ρούμπα είναι ένα από τα σημαντικότερα “συμπλέγματα ειδών” της κουβανέζικης μουσικής και ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως από τους μουσικολόγους.

Χορεύεται σε ζευγάρια ή κατά μόνας στο ρυθμό του κλαβ, παράγοντας ρυθμικά μοτίβα με τις κινήσεις του γοφού και της λεκάνης τους, τις οποίες ένας από τους ντράμερ αναπαράγει στα κρουστά του.

Όλα τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται στην κουβανέζικη ρούμπα είναι κρουστά. Τα κυριότερα είναι τρία τύμπανα που ονομάζονται tumbadoras. Η μελωδία στην κουβανέζικη ρούμπα μεταφέρεται από τους τραγουδιστές. Υπάρχουν αρκετά είδη _τρία τα κυριότερα με τις παραλλαγές τους η γιαμπού και η κολούμπια, από το Ματάνζας και το γκουακουάνκο, από την Αβάνα.

Τα όργανα για τη ρούμπα περιλαμβάνουν τρεις tumbadoras (η tumbadora ή Congas είναι ένα τύμπανο που εφευρέθηκε στην Κούβα και, σε αντίθεση με το αφρικάνικο, έχει κλειδιά –κουρδίζεται δηλαδή). Δύο από τα τύμπανα (prima tumbadora _το πρώτο και το δεύτερο ή τρίτο) σηματοδοτούν τον βασικό ρυθμό, ενώ τα άλλα μέχρι την πέμπτη, που είναι κουρδισμένη ψηλότερα, δίνουν τα αυτοσχέδια χτυπήματα, ήχους αυτοσχέδιους που απευθύνονται στους χορευτές.
Αυτό το σύμπλεγμα περιλαμβάνει τις τρεις παραδοσιακές μορφές ρούμπα (γιαμπού, γκουαγκουάνκο και κολούμπια που είδαμε παραπάνω), καθώς και τα σύγχρονά τους παράγωγα και άλλα δευτερεύοντα στυλ.

Παραδοσιακά, η ρούμπα που εκτελείται από αφρικανικής καταγωγής σε δρόμους και solares (αυλές), παραμένει μια από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές μουσικής και χορού της Κούβας. Ο φωνητικός αυτοσχεδιασμός, ο περίτεχνος χορός και το πολυρυθμικό τύμπανο είναι τα βασικά συστατικά όλων των στυλ ρούμπα. Τα Cajones (ξύλινα κουτιά) χρησιμοποιήθηκαν ως τύμπανα μέχρι τις αρχές του 20^ού αιώνα, όταν αντικαταστάθηκαν από tumbadoras (τύμπανα conga). Κατά τη διάρκεια της ηχογραφημένης ιστορίας του είδους, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1940, υπήρξαν πολλά επιτυχημένα συγκροτήματα ρούμπα όπως οι Los Papines, Los Muñequitos de Matanzas, Clave y Guaguancó, AfroCuba de Matanzas Yoruba Andabo κλπ. φτάνοντας πολύ πέρα από το νησί.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες έδωσε το όνομά του στη λεγόμενη «rumba αίθουσας χορού» ή rhumba, και στην Αφρική το soukous αναφέρεται συνήθως ως «Κονγκολέζικη ρούμπα» (παρόλο που στην πραγματικότητα βασίζεται στο son cubano). Η επιρροή του στην Ισπανία από τη rumba flamenca και παράγωγα όπως η καταλανική ρούμπα

Το διεθνές μοντέρνο στυλ της rumba χορού ρούμπα προέρχεται από μελέτες του δασκάλου χορού Monsieur Pierre (Pierre-Zurcher Margolle), ο οποίος συνεργάστηκε με την Doris Lavelle. Ο Pierre, μετά το Λονδίνο, επισκέφτηκε την Κούβα το 1947, το 1951 και το 1953 για να μάθει πώς και γιατί χόρευαν οι Κουβανοί εκείνη την εποχή.​

Δείτε και
“Rueda de Casino” κάτι παραπάνω
από ρεκόρ Γκίνες...

Η διεθνής ρούμπα (internacional rumba) είναι ένας αργός χορός, με γύρω στους 120 BPM, που αντιστοιχεί, τόσο στη μουσική όσο και στο χορό, με αυτό που οι Κουβανοί της παλαιότερης γενιάς αποκαλούσαν bolero son. Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί, για ευκολία αναφοράς και για λόγους μάρκετινγκ, η ρούμπα είναι το καλύτερο, αν και ανακριβές, όνομα. Είναι ο ίδιος τύπος λόγος που αργότερα οδήγησε στη χρήση της σάλσα ως γενικού όρου για τη δημοφιλή αυτή μουσική κουβανικής προέλευσης.

σσ. Οι “παλμοί ανά λεπτό” ή BPM είναι μονάδα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του ρυθμού στη μουσική. Ισοδυναμεί με τον αριθμό των παλμών | ανά λεπτό. Υποδεικνύεται από έναν αριθμό, ακολουθούμενο από ένα σύμβολο ίσου = και στη συνέχεια από τον αριθμό που αντιπροσωπεύει τον αριθμό εκείνων των ψηφίων που εισάγονται σε ένα λεπτό. Όσο μεγαλύτερος είναι αυτός ο αριθμός, τόσο πιο γρήγορα θα παίζει η μουσική. Προφανώς, εάν η νότα τετάρτου = 60 υποδεικνύεται ως ρυθμός, κάθε νότα τετάρτου θα είναι ένα δευτερόλεπτο. Κανονικά το σχήμα που χρησιμοποιείται ως αναφορά για το χρόνο είναι η νότα του τετάρτου, αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα ψηφία ανάλογα με το μέτρο με το οποίο είναι γραμμένο το έργο. Σε ορισμένες παρτιτούρες, αυτή η τιμή τοποθετείται στο στέλεχος για να υποδείξει το ρυθμό με τον οποίο πρέπει να παίζεται η μουσική, από εκείνη τη στιγμή μέχρι την επόμενη ένδειξη (ή —αν δεν υπάρχει άλλη ένδειξη— μέχρι το τέλος).

Όλοι οι κοινωνικοί χοροί στην Κούβα περιλαμβάνουν μια ταλάντωση του γοφού στο πόδι στήριξης και _αν και αυτό είναι ελάχιστα αισθητό στη γρήγορη σάλσα, είναι πιο έντονο στη αργή ρούμπα Αυτό το στυλ είναι αυθεντικό, όπως και η χρήση των χεριών ελεύθερα σε διάφορες φιγούρες. Οι βασικές φιγούρες προέρχονται από χορευτικές κινήσεις που παρατηρήθηκαν στην Αβάνα την προεπαναστατική περίοδο και έκτοτε ανέπτυξαν τη δική τους ζωή. Οι φιγούρες σε έναν διαγωνισμό είναι συχνά πολύπλοκες, και εδώ ο ανταγωνισμός χορού διαχωρίζεται από τον κοινωνικό χορό.

Η ρούμπα έφτασε στην Αργεντινή την εποχή της λαμπρότητας της τροπικής μουσικής τη δεκαετία του 1960. Πρωτάκουσαν αυτήν τη μουσική στην κοινότητα που είχε τον ισχυρότερο αντίκτυπο και ήταν οι Αφρο-Αργεντίνοι του αποικιακού κορμού του Μεγάλου Μπουένος Άιρες, ειδικά στο Partido de la Matanza (επαρχία του Μπουένος Άιρες, Αργεντινή). Το γεγονός ότι κάποιοι Κουβανοί μουσικοί της «τροπικής μουσικής» έμειναν στο ευρύτερο Μπουένος Άιρες είχε επίσης να κάνει με αυτό. Με το πέρασμα του χρόνου, η κουβανέζικη ρούμπα έγινε «αφρο-αργεντινοποιημένη», επηρεασμένη ιδιαίτερα από το candombe porteño και εξελίχθηκε φτάνοντας στην ανοιχτή ρούμπα. Το πιο αναγνωρισμένο μουσικό συγκρότημα αυτού του υποείδους ρούμπα,  είναι η La Familia Rumba Nuestra. Πρέπει να σημειωθεί ότι, από τη γεύση για την ανοιχτή ρούμπα και την κουβανέζικη ρούμπα, αυτή η κοινότητα των Αφρο-Αργεντίνων ανέπτυξε μια πολύ ιδιαίτερη σχολή για τη σάλτσα, είδος διαδεδομένο ιδιαίτερα στους Αφρο-Αργεντίνους από το Partido de la Matanza.

Η προέλευση του όρου rumba παραμένει άγνωστη και δεν παρέχονται ετυμολογικές πληροφορίες στα λεξικά. Σύμφωνα με τον Joan Corominas (Ζοάν Κορομίνες, Καταλανός γλωσσολόγος, συγγραφέας σπουδαίων έργων αναφοράς τόσο στην ισπανική όσο και στην καταλανική γλωσσολογία και φιλολογία, από τις μεγαλύτερες μορφές ρομανικών σπουδών τον 20^ό αιώνα στην Ευρώπη), η λέξη προέρχεται από το "rumbo", που σημαίνει "φασαρία" (και προηγουμένως "καμπάδα") και επίσης "η πορεία ενός πλοίου", η οποία μπορεί να προέρχεται από τη λέξη "rombo" ("ρόμβος"). σύμβολο που χρησιμοποιείται στις πυξίδες. Στο ντοκιμαντέρ La rumba του 1978, του Óscar Valdés, αναφέρεται ότι ο όρος ρούμπα προήλθε για να δηλώσει "όλα αυτά που θεωρούνται επιπόλαια", που προέρχονται από τον όρο "mujeres de rumbo". Εναλλακτικά, στην Κούβα ο όρος μπορεί να προέρχεται από μια δυτικοαφρικανική γλώσσα ή γλώσσα Μπαντού, λόγω της ομοιότητάς του με άλλες αφρο-Καραϊβικές λέξεις όπως tumba, macumba, mambo και tambó. Κατά τον 19^ο αιώνα στην Κούβα, συγκεκριμένα στην αστική Αβάνα και Ματάνζας, οι άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής χρησιμοποιούσαν αρχικά τη λέξη ρούμπα ως συνώνυμο της κοινωνικής μουσικοχορευτικής μάζωξης. Σύμφωνα με τον Olavo Alén, σε αυτές τις περιοχές «[με την πάροδο του χρόνου] η ρούμπα έπαψε να είναι απλώς μια άλλη λέξη για το πάρτι και πήρε την έννοια τόσο ενός καθορισμένου κουβανικού μουσικού είδους όσο και μιας πολύ συγκεκριμένης μορφής χορού». Το rumbón και το rumbantela (το τελευταίο γαλικιανής ή πορτογαλικής καταγωγής) χρησιμοποιούνται συχνά για να δηλώσουν παραστάσεις ρούμπα στους δρόμους. Πολλοί άλλοι όροι έχουν χρησιμοποιηθεί στην Κούβα για να αναφέρονται σε μουσικά κοινωνικά δρώμενα, όπως changüí (στην Oriente), guateque (σε αγροτικές περιοχές), tumba (από Αφροκουβανούς), bembé (που σχετίζεται με τη Santería), macumba και mambo.

Λόγω της ευρείας ετυμολογίας του, ο όρος rumba διατήρησε ιστορικά έναν ορισμένο βαθμό πολυσημίας. Στα τέλη του 19^ου αιώνα, οι Κουβανοί αγρότες (guajiros) άρχισαν να κάνουν rumbitas κατά τη διάρκεια των πάρτι τους (guateques, changüís, parrandas και fiestas patronales). Αυτά τα τραγούδια είχαν στην πραγματικότητα τη μορφή αστικών guarachas (όχι ακριβώς ρούμπας), που είχαν δυαδικό μέτρο σε αντίθεση με το τριαδικό των παραδοσιακών αγροτικών όπως η τόντα -tonada και το zapateo. Ομοίως, στο κουβανέζικο θέατρο bufo στις αρχές του 20^ού αιώνα, τα guarachas που τραγουδιόντουσαν στο τέλος της παράστασης αναφέρονταν ως rumba final παρά το γεγονός ότι δεν μοιράζονταν καμία μουσική ομοιότητα με την πραγματική rumba.

Μετά την Κουβανική Επανάσταση του 1959, υπήρξαν πολλές προσπάθειες από το κράτος το Κόμμα και την κυβέρνηση για τη θεσμοθέτηση της ρούμπα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα δύο διαφορετικούς τύπους παραστάσεων. Η πρώτη ήταν η πιο παραδοσιακή ρούμπα που εκτελούνταν σε αυλές στις συνοικίες και γειτονιές με ομάδες φίλων και οικογένειας χωρίς καμία κυβερνητική ανάμειξη. Το δεύτερο ήταν ένα στυλ οργανωμένο αφιερωμένο στο λαό και στους τουρίστες, που παιζόταν σε θέατρα κλπ. σχετικούς χώρους.

Δύο ιδρύματα που προώθησαν τη ρούμπα ως μέρος της κουβανικής κουλτούρας είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και το Conjunto Folklórico Nacional de Cuba.
Καθώς το Folklórico Nacional έγινε πιο διαδεδομένο στην προώθηση της ρούμπα, ο χορός μετατοπίστηκε στις γωνιές των δρόμων, όπου συχνά με παράλληλες δραστηριότητες κοινωνικοποίησης, στην επαγγελματική σκηνή, στο θεατρικό αίθριο. Με μοιρασμένους ρόλους το Folklórico Nacional βοήθησε στην τουριστική προώθηση του χορού και το Υπουργείο Πολιτισμού βοήθησε με επιτυχία και ασφάλεια να οργανωθεί η ρούμπα στους δρόμους.

Στους πρώτους μεταεπαναστατικούς χρόνους, η αυθόρμητη ρούμπα μπορεί να θεωρούνταν προβληματική λόγω της προσέλκυσης μεγάλων ομάδων σε απρόβλεπτες και αυθόρμητες στιγμές, η οποία προκαλούσε κυκλοφοριακή συμφόρηση και συνδέθηκε με καυγάδες και ποτό. Η μεταεπαναστατική κυβέρνηση έβαλε στόχο να την οργανώσει κοινωνικά, μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού και προχώρησε στη δομική προστασία ενός από τα σημαντικότερα είδη χορού _μουσικής, ενσωμάτωσής του καθώς και των Κουβανών καλλιτεχνών στον πραγματικό πυρήνα της κουβανέζικης κουλτούρας. Αυτή η αλλαγή στη διαχείριση της ρούμπα όχι μόνο βοήθησε στην οργάνωση των χορών αλλά και την βοήθησε να απομακρυνθεί από την αρνητική χροιά ως ανατρεπτικό γεγονός του παρελθόντος.
Η αληθινή παραδοσιακή ή φολκλορική ρούμπα δεν είναι τόσο στυλιζαρισμένη όσο οι θεατρικές παρουσιάσεις που εκτελούνται από επαγγελματικές ομάδες ρούμπα, μάλλον είναι περισσότερο μια ατμόσφαιρα παρά ένα είδος. Είναι αυτονόητο ότι στην Κούβα δεν υπάρχει μία ρούμπα, αλλά πολλές και οι παραδοσιακές μορφές της που χορεύονται σε άτυπες κοινωνικές συγκεντρώσεις παραμένουν διάχυτες. 

(σσ.)
Ω Ρούμπα αναφέρεται συχνά και το Μπολερό, ένας ιδιαίτερα αργός χορός, που είναι εντελώς διαφορετικός από την Ρούμπα, που διδάσκεται στις σχολές χορού λάτιν. Επίσης με την ίδια ονομασία "ρούμπα" υφίσταται και αφρικανική ποπ μουσική, η οποία ουδεμία έχει σχέση με τον χορό Ρούμπα, αλλά ούτε με τον χορό Μπολερό.

🇨🇺 1.

Ανιψιός του μεγάλου Κουβανού στα κρουστά Guillermo Baretto, ο Giraldo Piloto Baretto επηρεάστηκε από το στυλ και το touch του θείου του. Αποφοίτησε από την Εθνική Σχολή Τέχνης της Κούβας το 1980 και ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα ως ντράμερ της ορχήστρας του νυχτερινού κέντρου Tropicana. Το εξαιρετικό ταλέντο του ως μουσικός, ενορχηστρωτής, μουσικός διευθυντής και συνθέτης του χάρισε τελικά μια τεράστια δισκογραφία από διάφορες ορχήστρες, που τον έκαναν γνωστό σε όλο τον κόσμο.
Το 1988. Ο Piloto εντάχθηκε στους NG La Banda, το συγκρότημα του José Luis Cortes - ένα από τα πιο καθιερωμένα συγκροτήματα της Κούβας. Ως μέλος τους, ο Piloto έγινε γνωστός ως συνθέτης και ενορχηστρωτής και τα θέματά του μονοπωλούσαν το κουβανικό ραδιόφωνο. Συνέχισε να συνεργάζεται με διάφορους καλλιτέχνες όπως οι Issac Delgado, Gonzalo Rubalcaba και πολλοί άλλοι και το 1995 δημιούργησε το δικό του συγκρότημα, το φημισμένο γκρουπ Klimax. Η ισπανική ραδιοφωνική και τηλεοπτική αρχή Diego Manrique το αποκάλεσε την “πιο ισχυρή ατμομηχανή της Καραϊβικής… την πιο όμορφη μουσική από την τροπική ζώνη του πλανήτη”. Το συγκρότημα Klimax του Piloto είναι ένα καλλιτεχνικό-αισθητικό δημιούργημα, που περιλαμβάνει όλα τα είδη κουβανέζικης μουσικής, τζαζ και άλλους ρυθμούς της Καραϊβικής, προσφέροντας τα πιο γνήσια και σύγχρονα στυλ λαϊκής μουσικής του νησιού.

🇨🇺 2.

Salón Rosado de la Tropical η θρυλική μπυραρία της 10ετίας του '40, σήμερα μεγάλη σκηνή ζωντανής μουσικής για συναυλίες, πάρτι και άλλες ειδικές εκδηλώσεις. Συνήθως υπάρχει μια συναυλία salsa / timba το βράδυ του Σαββάτου και την Κυριακή πρωί με ακόμη περισσότερο κόσμο ασφυκτικά γεμάτο, κυρίως Κουβανοί ομογενείς, αλλά και ξένοι. Στις καλές συναυλίες ο ευρύτερος χώρος γεμίζει με χιλιάδες ανθρώπους έτοιμους να χορέψουν και να γλεντήσουν όλη τη νύχτα. Οι εγκαταστάσεις είναι άρτιες, χωρίς ουρές στο μπαρ, με προσιτές τιμές: οι περισσότεροι Κουβανοί πίνουν ρούμι και Corona, εσείς ό,τι προτιμάτε.

  

Υπάρχει κάτι πολύ ιδιαίτερο στους υπαίθριους χώρους και αυτό το παλάτι της σάλσα στην Playa είναι ένα από τα αγαπημένα όλων των εποχών. Είτε πάτε στη μεγάλη ανοιχτή πίστα είτε στα μπαλκόνια, αυτό το μέρος έχει ασυναγώνιστη ενέργεια. Ενώ το regguetón / cubatón και το timba είναι τυπικά μουσικά κομμάτια (σκεφτείτε το La Micha _Paulo FG _Pupy y Los Son Son κλπ) υπάρχουν επίσης ροκ και ποπ δράσεις – Interactivo, Descemer Bueno, Raúl Paz – επίσης δίνουν περιστασιακά συναυλίες στο Salon Rosado. Αυτό είναι επίσης το αρχηγείο του ετήσιου μουσικού φεστιβάλ Pro Electronica, που περιλαμβάνει δεκάδες ηλεκτρονικές δράσεις από όλο το νησί.

Καντηλιάζοντας _ανεμολάμνοντας και βλέποντας τη “μεγάλη εικόνα”

Μετά τα χτεσινά …Πέθαν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος | σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένια… μπήκαμε στα Κούλουμα, με το πέταγμα του χαρταετού να έχει την τιμητική του

Πάνε χρόνια και χρόνια, που εμείς οι μεγαλύτεροι –στο χωριό ή στο κλεινόν άστυ φτιάξαμε και πετάξαμε τον πρώτο μας χαρταετό: με «χαρτί γλασέ», «μάνες» από καλάμι …και αλευρόκολλα. Με «βουϊστρίνια» ή σκουλαρίκια και ουρά από παλιές εφημερίδες.
Κάποιοι πιο «πλούσιοι» αγόραζαν έτοιμες «μάνες» από σουηδικό και χρησιμοποιούσαν «αραβική γόμα» και «κορδονέτο», αντί για τον φτηνιάρικο σπάγκο. Μάθαμε και εμπειρικά πως το εξάγωνο έχει περιστροφικές συμμετρίες, η πλευρά είναι το μισό της μεγάλης διαγώνιου.

Οι δοκιμές ξεκίναγαν αρκετές μέρες πριν την Καθαρή Δευτέρα, εδικά ελέγχαμε τα «ζύγια» και το «καντήλιασμα», κάναμε δοκιμές με βοηθό (που μας έκανε «κεφάλι») ή χωρίς και υπήρχε πάντα εφεδρική ουρά σε περίπτωση που τα μποφόρια το απαιτούσαν.
Με μεγαλύτερους εχθρούς την άπνοια και τη βροχή περιμέναμε να ξημερώσει για τις θριαμβευτικές απογειώσεις.

Μποστ 1961 _ανεπανάληπτος!

Κάθε χρόνο πιο έμπειροι δοκιμάζαμε και νέες μορφές –κάποτε (το 61;) έκανα ένα μυστήριο κατασκεύασμα, που παραδόξως πέτυχε, σε σχήμα πύραυλου που έγραφε ΕΣΣΔ και …15%.

Ας πούμε πως ονειρεύομαι
την επανάσταση των χαρταετών

(γράφει ο Γ. Χουρμουζιάδης στο Ριζοσπάστη πριν 30 χρόνια)

«Πέστε πως ονειρεύομαι την επανάσταση των χαρταετών. Πέστε πως θέλω να πάρω εκδίκηση για τις χαμένες “Καθαρές Δευτέρες”, που με κράτησαν δεμένο στη γη με το κουβάρι της κλεμμένης καλούμπας κρατημένο σφιχτά στο ιδρωμένο μου χέρι. Πέστε μου ό,τι θέλετε.

Εκείνο που ονειρεύουμαι πάνω απ’ όλα είναι να δω τον ουρανό γεμάτο επαναστατημένους, κόκκινους χαρταετούς. Και τη γη γεμάτη από παιδιά που δε θα κοιτάζουν τον ουρανό με δακρυσμένα τα μάτια.
Να στηριχτούμε σε ό,τι πιο δυνατό μετράει. Κι αυτό που σήμερα μετράει, βέβαια, είναι η δική μας η δύναμη, τα δικά μας τα ζύγια. Μετράει να είναι γερές οι δικές μας καλούμπες και καλοφτιαγμένοι οι σκελετοί, που μόνοι εμείς θα φτιάξουμε με καινούριες οδηγίες, δοκιμασμένες κάτω από συνθήκες αντίξοων καιρών»

(…)
Η ιστορία του χαρταετού ξεκινά, πιθανότατα από την Κίνα (το 400 πΧ) για να ταξιδέψει στη συνέχεια και σε άλλες χώρες, όπως η Ταϊλάνδη και το Αφγανιστάν, η Ιαπωνία, Κορέα, Ινδία κά.

Οι πρώτοι χαρταετοί δεν ήταν από χαρτί αλλά από ξύλο (!!) ή μετάξι και δεν ήταν εξάγωνοι, αλλά μορφής δράκου.

Τον 4^ο πΧ. αι., στην αρχαία Ελλάδα, ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντος χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αϊτό. Παλαιότερη αναφορά θα μπορούσε να θεωρηθεί η απεικόνιση σε ελληνικό αγγείο της κλασικής περιόδου μιας κόρης που κρατά στα χέρια της λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, ένα είδος αϊτού δηλαδή, και την οποία ετοιμάζεται να πετάξει.

Στην Ευρώπη πρωτοήρθαν στο τέλος του 14ου αρχές του 15ου αιώνα, από εξερευνητές που ταξίδεψαν στις χώρες της Ασίας. Στα χρόνια που κύλισαν χαρταετοί «πέταξαν» σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Συνδέθηκαν με τα τοπικά έθιμα χωρών αποκτώντας ποικίλα χαρακτηριστικά, τόσο ως προς την κατασκευή τους, όσο και ως προς τον συμβολισμό του πετάγματός τους στον ουρανό… Στην ιστορική διαδρομή του ο χαρταετός βοήθησε και αρκετούς επιστήμονες: Το 1749 ο Σκοτσέζος μετεωρολόγος Alexander χρησιμοποίησε χαρταετούς με θερμόμετρα, προκειμένου να καταγράψει και να μελετήσει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.

Το 1752 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πείραμα με τον χαρταετό, προκειμένου να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτα άλλο παρά στατικός ηλεκτρισμός.

Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε! Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα.

(επανέρχεται ο Γ. Χουρμουζιάδης στο Ριζοσπάστη)

Και μόνο τότε αρχίσαμε να αναγνωρίζουμε το συμβολισμό των χαρταετών μας.

Τότε που καταλάβαμε πως το όνειρο μια άλλης ζωής, όμοιας για όλους, χωρίς ανταύγειες πολέμων και αριθμούς άδικων θανάτων, δε θα γινόταν ποτέ μάθημα στις αίθουσες των σχολείων μας.

Δε θα γινόταν ποτέ «κεντρικό δίδαγμα» στο στόμα των φοβισμένων δασκάλων. Αρχίσαμε να αναγνωρίζουμε το συμβολισμό των πεθαμένων χαρταετών μας, τότε που καταλάβαμε πως οι καλοί έφυγαν και πως όσοι ήτανε καλοί και έτυχε να μείνουν μας ψιθύριζαν τους τρόπους, για να ξεπεράσουμε το τυχαίο της Καθαρής Δευτέρας.

Να κοιτάξουμε τον ουρανό της μελαγχολικής μας ζωής με τα δικά μας τα μάτια, στεγνά κι ανοιχτά, απειλητικά και παμφάγα, με μάτια που να βλέπουν πίσω από τα πυρακτωμένα ηλιοβασιλέματα, πίσω από τις γαλάζιες τρύπες των στημένων ουρανών, που μόνοι τους ποτέ δε θα συντρέξουν στην απογείωση των χαρταετών μας.

Να στηριχτούμε σε ό,τι πιο δυνατό μετράει

Θέλω να πω με άλλα λόγια, και το έχω ξαναπεί και αλλού, πως σήμερα είναι ανάγκη, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να κουνήσουμε και τα δικά μας τα χέρια. Η Αθηνά δε φτάνει από μόνη της. Δε φτάνουν μόνο οι καλοί αρχηγοί, όσο καλοί και να είναι. Αυτοί έχουν τη λάτρα, το καθημερινό πάνε κι έλα, μπαινοβγαίνουν σε πόρτες που είναι «δύσκολες… όταν η χρεία τες κουρταλεί…», που θα έλεγε και ο Σολωμός.

Κι εμείς οι άλλοι πρέπει να πάρουμε τους χαρταετούς μας και να βγούμε στους δρόμους, αδιαφορώντας για όσα δυσμενή και θλιβερά μας απαγγέλλουν οι κομψευόμενες ξανθιές των μετεωρολογικών δελτίων.

Να βγούμε στους δρόμους με τους χαρταετούς μας, αποφασισμένοι να τους «καντηλιάσουμε» αυτή τη φορά, είτε το θέλει είτε όχι η «Καθαρή Δευτέρα».

Καθ' οδόν: Στο «χορό» των χαρταετών...

Καθαρή Δευτέρα και οι χαρταετοί –μαζί με τα σαρακοστιανά, έχουν την ...τιμητική τους. Μικροί και μεγάλοι, θα ξεχυθούν στις εξοχές για να γιορτάσουν τα Κούλουμα και να συναγωνιστούν στο πέταγμα των χαρταετών που υποδηλώνει την ανάταση και την κάθαρση της ψυχής μετά το διονυσιακό ξεφάντωμα της Αποκριάς.
Και μην ακούτε “Μαρουσάκηδες” που προβλέπουν ότι «την Καθαρά Δευτέρα ο καιρός θα θυμίζει και πάλι χειμώνα»… ούτε Καλλιάνους και Σια

Ας κάνουμε λοιπόν σήμερα ένα ταξίδι στην ενδιαφέρουσα ιστορία του που ξεκινά από τη μακρινή Ανατολή...

Πίνακας του Δημήτρη Μυταρά – “Χαρταετός”

Ουράνιοι “χορευτές”

Ο χαρταετός φαίνεται να άνοιξε για πρώτη φορά τα πολύχρωμα εύθραυστα φτερά του περίπου στα 1000 π.Χ. και έκτοτε δεν έπαψε να χρωματίζει με το δικό του ξεχωριστό τρόπο τον ουράνιο θόλο, από την Ανατολή έως τη Δύση. Από την Κίνα, φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, με τη μορφή του δράκου που ήταν ιερό, θεϊκό σύμβολο, αντικείμενο θαυμασμού και λατρείας για το λαό, πέταξε μακριά. Πέταξε στην Κορέα κι από εκεί στην Ινδονησία και τη Μαλαισία, για να φτάσει στην Ιαπωνία, όπου εμπλουτίστηκε με περισσότερο έντονα χρώματα και πήρε τη μορφή των αυστηρών Σαμουράι. Στη Βόρεια Ινδία, εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι αιθέριοι χορευτές υποδέχονται την άνοιξη, σε γιορτές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία. Τον 4ο π.Χ. αι., στην αρχαία Ελλάδα –όπως είπαμε, ο αρχιμηχανικός Αρχύτας χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αϊτό. Παλαιότερη αναφορά θα μπορούσε να θεωρηθεί η απεικόνιση σε ελληνικό αγγείο της κλασικής περιόδου μιας κόρης που κρατά στα χέρια της λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, ένα είδος αϊτού δηλαδή, και την οποία ετοιμάζεται να πετάξει. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση του χαρτιού δεν ήταν ακόμη γνωστή, εικάζουμε ότι τα χρόνια εκείνα, τα όποια πειράματα ή παιχνίδια με αϊτούς θα πρέπει να τα έκαναν με πανί, αντίστοιχο με αυτό που χρησιμοποιούσαν στα πλοία έως και τα μεσαιωνικά χρόνια. Πολύ αργότερα, ο Μάρκο Πόλο, γυρίζοντας από τα ταξίδια του, φέρνει το χαρταετό στη Μεσαιωνική Ευρώπη.

Ο χαρακτήρας του εξαγνισμού, τον οποίο πολλοί απέδιδαν στο πέταγμα του χαρταετού, με τον καιρό γίνεται απολαυστικό παιχνίδι, επιστημονική έμπνευση και πηγή μιας διαρκούς ικανοποίησης του ανθρώπου για την υποταγή της ύλης στα πιο ευφάνταστα και τολμηρά του όνειρα.
Ο χαρταετός, στη μακραίωνη ιστορία του, χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως: Για τη μέτρηση της θερμοκρασίας και της ταχύτητας των ανέμων, για μελέτες της ατμόσφαιρας και του ηλεκτρισμού, αλλά ακόμα και για αεροφωτογραφίσεις. Έσωσε ναυαγούς, έστειλε στρατιωτικά σήματα, κίνησε κάρα, ακόμα και αυτοκίνητα.

Στου κόσμου τις γιορτές

Για τα ελληνικά Κούλουμα, ο χαρταετός κατασκευαζόταν πάντα από τα ίδια τα παιδιά, με ή χωρίς τη βοήθεια των δικών τους, με απλά υλικά, όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγκο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες. Σήμερα, σχεδόν όλοι αγοράζουν έτοιμους πλαστικούς χαρταετούς με πολλά μειονεκτήματα, όπως ανεπιτυχή ζύγια, ακατάλληλη ουρά και χαμηλή αισθητική. Για όσους «μερακλήδες», όμως, επιθυμούν να φτιάξουν τον δικό τους, μοναδικό χαρταετό, υπάρχει μια πληθώρα πληροφοριών σε βιβλία (αλλά και στο διαδίκτυο) που περιγράφουν βήμα βήμα τη διαδικασία κατασκευής ενός χαρταετού. Τα ονόματα των χαρταετών δεν είναι διαφορετικά μόνο από χώρα σε χώρα, αλλά πολλές φορές και από περιοχή σε περιοχή μέσα στην ίδια χώρα. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, τον χαρταετό στη Θράκη τον λέμε και πετάκι, στα Επτάνησα και Φύσουνα, ενώ γενικά τους εξάγωνους αϊτούς τους λέμε και σμυρνάκια.

Δυο πίνακες με θέμα τους χαρταετούς Δημήτρης Μυταράς & Αλέκος Φασιανός

Για την ετυμολογία του ονόματος Κούλουμα, υπάρχουν _τεκμηριωμένες και μη απόψεις. Κατά μερικούς προήλθε από τον αναγραμματισμό της λατινικής λέξης cumulus που σημαίνει σωρός, αφθονία ή επίλογος, υποδηλώνοντας έτσι το πολύ φαγοπότι με πολύ χορό, ή το τέλος της εορταστικής περιόδου της αποκριάς. Σύμφωνα με τον Καμπούρογλου, ο όρος είναι καθαρά αθηναϊκός και προέρχεται από τις κολώνες του Ολυμπίου Διός που τις αποκαλούσαν στη νεότερη ιστορία οι Αθηναίοι columna, κόλουμνα, κούλoυμνα, κούλουμα, χωρίς όμως αυτό και να προσδιορίζει την αρχή της εορτής (που πιθανολογείται κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας).
Ο ίδιος όμως προσθέτει στις σημειώσεις του ότι ο λόφος επί του οποίου βρίσκεται το Θησείο ονομαζόταν στην αρχή της εποχής του Όθωνα «τριάντα δυο κολώνες».

Στην Αθήνα, από τα τέλη του 19^ου αιώνα, τα Κούλουμα εορτάζονταν στις πλαγιές του Φιλοπάππου, όπου οι Αθηναίοι τρωγόπιναν καθισμένοι στους βράχους από το μεσημέρι μέχρι τη δύση του ήλιου. Οι περισσότεροι χόρευαν υπό τους ήχους πλανόδιων μουσικών, κατά παρέες, είτε δημοτικούς είτε λαϊκούς χορούς υπό τους ήχους λατέρνας.
Το σούρουπο όλοι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες της Αθήνας έστηναν λαμπρό χορό - κυρίως τσάμικο - γύρω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός παρουσία των Βασιλέων και πλήθους κόσμου.

Στην Κωνσταντινούπολη εορταζόταν έντονα από πλήθος κόσμου που συνέρρεε σε έναν από τους επτά λόφους της πόλης και συγκεκριμένα σ' εκείνον του ελληνικότατου οικισμού των «Ταταούλων».
Σήμερα, τα Κούλουμα εορτάζονται σχεδόν σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας μαζί με το κύριο της ημέρας έθιμο του πετάγματος του χαρταετού.

Η ”Μέρα της Άνοιξης” – Ινδία

Σε κάθε χώρα, το πέταγμα του χαρταετού παίρνει μια εντελώς διαφορετική διάσταση, καθώς με διάφορους τρόπους συσχετίζεται με τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Πάντως, είτε ως παιχνίδι και συνήθεια του χτες είτε ως παιχνίδι του σήμερα μα και του αύριο, το πέταγμα του χαρταετού έχει τη δύναμη, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους του έτους για κάθε χώρα, να ξεσηκώνει σε όλο τον κόσμο μικρούς και μεγάλους και να τους παρασύρει σ' ένα διαφορετικό, αλλά πάντοτε πολύχρωμο πανηγύρι χαράς.
Για παράδειγμα, στην Κίνα διοργανώνονται κάθε χρόνο διαγωνισμοί για την ανάδειξη του πιο όμορφου χαρταετού. Οι περισσότεροι όχι μόνο αναπαριστούν δράκους, ψάρια, πουλιά και άλλα αιώνια σύμβολα της μακρινής Ανατολής, αλλά συχνά έχουν ενσωματωμένες σφυρίχτρες ή σωλήνες που μπορούν να βγάζουν μουσικούς ήχους χάρη στον αέρα που περνά από μέσα τους, δημιουργώντας έτσι ένα μαγευτικό υπερθέαμα εικόνας και ήχου.

 

Κίνα διαγωνισμός Χαρταετού

Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την 5η μέρα του Μάη, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν με αγωνία το Κοντομόνοϊχι ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Εκείνη τη μέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, που τους έχουν δέσει σ' ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ' έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του.
Οι γιρλάντες και οι χαρταετοί-κυπρίνοι συμβολίζουν την οικογένεια: Ο πρώτος χαρταετός τον πατέρα, ο δεύτερος τη μητέρα και ο τρίτος το παιδί-γιο. Ο κυπρίνος είναι ένα δυνατό και γερό ψάρι, γνωστό για την ενεργητικότητα και την αποφασιστικότητά του, καθώς κολυμπάει κόντρα στο ρεύμα και πετάγεται ψηλά πάνω από την επιφάνεια του νερού. Ετσι, ο κυπρίνος αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για τους μικρούς Ιάπωνες, που πρέπει να μάθουν και εκείνοι να ξεπερνούν κάθε εμπόδιο της ζωής με δύναμη και αποφασιστικότητα.

Ωστόσο, μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές των αιθέριων αιώνιων χορευτών πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία και παίρνει μοναδικές διαστάσεις στη γιορτή «Basant». Η γιορτή γίνεται για την υποδοχή της άνοιξης κάθε Φλεβάρη στη Λαχώρη στο σημερινό Πακιστάν και αντανακλά παγανιστικές συνήθειες του παρελθόντος. Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγκου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού.
Μαζί με τα υλικά, αυτό που καθορίζει τη νίκη είναι η έξυπνη άμυνα, οι δυναμικές επιθέσεις και οι επιδέξιοι χειρισμοί που γίνονται κυρίως από τις ταράτσες των σπιτιών. Η ομορφιά που προσφέρουν τη μέρα οι εκατομμύρια πολύχρωμοι χαρταετοί συνεχίζεται και τις νύχτες, καθώς συνεχίζεται και το παιχνίδι, με ολόλευκους χαρταετούς, λουσμένους όχι μόνο στο φως του φεγγαριού, αλλά και στο φως που πλημμυρίζει την πόλη, ειδικά για την περίσταση.

Κούλουμα με την παραδοσιακή ταραμοσαλάτα της λαϊκής οικογένειας –

Συνταγή της 10ετίας του ’50, όταν όλα μετριόντουσαν
σε δράμια και οκάδες
κι ο ταραμάς είχε ακόμη «ίχνη από ίνας και λέπια»…

Πέρασαν για πάντα οι παλιές ιδέες, οι παλιές αγάπες, οι κραυγές...
όταν τα γιοφύρια πίσω μας θα κόβονται, θα είμ΄ εκεί να σας θυμίζω τις μέρες τις παλιές

Μια αναζήτηση στο διαδίκτυο σχετικά με την εκλεκτή σαρακοστιανή γεύση, μας ενημερώνει πως κάποιοι λένε ‑με σιγουριά, ότι «η κατσίκα δεν μασάει ταραμά» και άλλοι ότι «όχι μόνο μασάει αλλά φτύνει και τα κουκούτσια».
Ακολουθούν οι «επαΐοντες» (κοινώς ξερόλες) που λένε «τα δικά τους» σχετικά με το είδος και το χρώμα του ταραμά «ο λευκός ταραμάς δεν έχει την νοστιμιά του κόκκινου», μιλάνε για δήθεν παραδοσιακή ως dip! συνταγή, ταραμοσαλάτα μους με λάδι, «“συμβίωση” Μαγιονέζα, πατάτα — ψωμί, σε ένα “τρίο”» και άλλα ωραία.
Και φυσικά οι μετρ της ελληνικής γαστρονομίας και οι «τέλειες συνταγές για ταραμοσαλάτα από τους πιο γνωστούς σεφ», όπου μπορείτε να βρείτε πολλές παραλλαγές, ιδέες σερβιρίσματος, αλλά και σπόνσορες.

Εμείς, πιστοί στην παράδοση προτείνουμε την παρακάτω σερβιρισμένη ανάμεσα στα ντολμαδάκια,  τη φάβα, το χταπόδι, τον μπακαλιάρο, τις γαρίδες, τα χόρτα, τον χαλβά και ό,τι άλλο σηκώνει η όρεξή σας (και αντέχει η τσέπη σας)

Υλικά

• 400–500gr μπαγιάτικο ψωμί
• 200–250gr ταραμά
• χυμό από 2 λεμόνια
• Σταγόνες κρεμμυδιού (ή μέχρι ¹/₂ μεσαίο κρεμμύδι)
• 500 ml -«όσο πάρει» ελαιόλαδο extra
• πιπέρι
• άνηθος ψιλοκομμένος (προαιρετικά)
• γαρνίρισμα ελαιόλαδο 2–3 ελιές Καλαμών, μαϊντανός και (προαιρετικά) κάππαρη

Προετοιμασία — Παρασκευή

1. Έχετε προμηθευτεί τον ταραμά ‑σας προτείνουμε τον λευκό (ο κόκκινος είναι συνήθως βαμμένος) και έχετε προβλέψει για ψωμί, τουλάχιστον 2–3 ημερών (και μιας βδομάδας να είναι δε μας χαλάει)
2. Το ψωμί (της αρεσκείας σας, αλλά μη βάλετε παρακαλούμε «γερμανικά», πολύσπορα, ή σίκαλης ‑το σταρένιο είναι ό,τι καλύτερο) μουλιάζει καλά, στύβεται και καθαρίζεται από την κόρα του
3. Ρίχνετε στο γουδί ή στο mixer (όχι στο multi-blender) λίγο λάδι, ίσα-ίσα να μην κολλήσουν στα τοιχώματα τα υλικά (στυμμένη και τριμμένη με τα δάχτυλα ψίχα ψωμιού πιπέρι & ταραμάς + κρεμμύδι περασμένο στον τρίφτη ‑μη υπερβάλλοντας στην ποσότητα, μερικοί αρκούνται σε 2–3 σταγόνες) και τα δουλεύουμε έτσι για ~1λ, να αναμειχθούν καλά
4. Προσθέτουμε το χυμό του λεμονιού (προσοχή να μην το κάνετε «ξινήθρα»… όπως εγώ –μόνιμο σημείο τριβής με τη γυναίκα μου)
5. Ρίχνουμε σιγά-σιγά το λάδι (συνιστούμε να είναι 100% ένα καλό παρθένο ελαιόλαδο ‑μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και λίγο σπορέλαιο καλής ποιότητας αν τον προτιμάτε πιο ελαφρύ)
6. Συνεχίζουμε την ανάμειξη, μέχρις ότου «μελώσει» το μείγμα (αν χρησιμοποιούμε γουδί, πρέπει να «τραβιέται» προς τα πάνω από το γουδοχέρι)
7. Βάζουμε την ταραμοσαλάτα στο σκεύος που θα χρησιμοποιήσουμε για να βγει στο τραπέζι (ένα ή περισσότερα), αφήνουμε τουλάχιστον μια ώρα να «ξεκουραστεί» και να ενσωματώσει γεύσεις και χυμούς και πριν το σερβίρισμα κάνουμε το επιθυμητό γαρνίρισμα (απαραίτητες οι ελιές και λίγο σχέδιο με κλωστές ελαιόλαδου — ΚΑΛΗ σας ΟΡΕΞΗ!

🔶️  Δεν είμαστε ειδικοί στην ιχθυολογία, αλλά κάποια πράγματα είναι λίγο-πολύ γνωστά, όπως πχ. ότι η πρώτη ύλη είναι το επεξεργασμένο αυγοτάραχο (αυγά ψαριών, στη γνωστή μορφή που βρίσκουμε πολλές φορές και στα ψάρια που αγοράζουμε) κυπρίνου, μπακαλιάρου γκρι μουλίδας (θηλυκού κεφάλου), που για να συντηρηθούν έχουν παστωθεί και καπνιστεί. Ο ταραμάς από κέφαλο είναι πιο ακριβός, ενώ ο αντίστοιχος από μπακαλιάρο είναι ο πιο συνηθισμένος (με ελάχιστες διαφορές στη γεύση της ταραμοσαλάτας)
ℹ️  Ο κόκκινος ροζ ταραμάς 🐠  ‑που πολύ σπάνια δεν είναι νοθευμένος με χρώμα και άλλες προσμίξεις, περιέχει αυγά σε ποσοστό 50–60%, αντίθετα ο λευκός (ασημόλευκος) είναι «καθαρός» (100% αυγά) και γι αυτό ακριβότερος. Όσο για το ποια ταραμοσαλάτα είναι «νοστιμότερη», αυτό έχει σχέση όχι μόνο με τον ταραμά, αλλά και με όλα τα υπόλοιπα υλικά και κυρίως το είδος του ψωμιού, την ποιότητα του λαδιού, την ποσότητα του λεμονιού κλπ.
Η ταραμοσαλάτα φτιάχνεται από ταραμά που αναμιγνύεται με ελαιόλαδο, χυμό λεμονιού, μια αμυλώδη βάση (ψωμί ή πατάτα) και σε κάποιες περιοχές με αμύγδαλα, ενώ υπάρχουν παραλλαγές που συμπεριλαμβάνουν σκόρδο, φρέσκο κρεμμυδάκι, πιπεριές ή ξύδι αντί λεμονιού στην παρασκευή του. Παραδοσιακά, η ταραμοσαλάτα φτιάχνεται (φτιαχνόταν) στο γουδί με γουδοχέρι, με συνέπεια να έχει μια κοκκιώδη υφή.
Το χρώμα της ποικίλει από μπεζ σε ροζ, ανάλογα με την προέλευση του ταραμά και τη χρωστική που έχει προστεθεί.
Η ροζ εκδοχή της ‑υποστηρίζουν κάποιοι, είναι καθαρά προϊόν πρώιμου marketing: οι παραγωγοί του ταραμά την δεκαετία του ’50 πρόσθεσαν χρώμα για να κάνουν πιο ελκυστικό στο μάτι το προϊόν.
Οι περισσότερες ταραμοσαλάτες στο εμπόριο έχουν ροζ χρώμα, αλλά ‑κατά τη γνώμη μας, οι ποιοτικότερες είναι πάντοτε οι μπεζ-λευκές.

Σε σελίδα της Τουρκικής γαστρονομίας για τον «Tarama / Taramasalata» διαβάζουμε ότι, όπως υποδηλώνει το όνομα, «Tarama = Balık Yumurtası (αυγό ψαριού) + Salata» είναι το ορεκτικό των ελλήνων που γίνεται με βάση αυτό δηλ. με χαβιάρι ως κύριο συστατικό και που δεν μπορούμε να πούμε τίποτ’ άλλο από το ότι είναι απλά τέλειο.
Γίνεται με βραστές πατάτες ή βρεγμένο ψωμί, αρωματικές ουσίες, ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού.
Μοιάζει με έναν μεζέ που κάνανε παλιά και στην Τουρκία, δεν μπορείτε πια να τον βρείτε εδώ, δοκιμάστε λοιπόν στην Ελλάδα αυτό το must πιάτο.
✔️  Γενικά, σ’ ό,τι αφορά την ταραμοσαλάτα, είμαστε παραπάνω από «must», μέχρι και η «theGuardian» έχει σχετικό αφιέρωμα🙃  How to make the perfect taramasalata

Σε τιμές ρεκόρ αναμένεται να απογειωθεί η λαγάνα,
με τους “ειδικούς” να κάνουν λόγο για 3,50-4,5€ τα 750 γραμμάρια _βεβαίως-βεβαίως