Οκτώβρης_Νοέμβρης 1962: Η κρίση των Πυραύλων στην Κούβα

1962 _σαν σήμερα 20 Νοεμβρίου: ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι δηλώνει “βέβαιος” ότι η ΕΣΣΔ έχει απομακρύνει όλους τους πυραύλους της από την Κούβα και διατάζει τη διακοπή του αποκλεισμού του νησιού από τις ΗΠΑ, που διήρκεσε ένα μήνα.
Βέβαια, ένας άλλος αποκλεισμός _το εμπάργκο των ΗΠΑ κατά του νησιού της επανάστασης εμπορικό, οικονομικό και χρηματοπιστωτικό που ξεκίνησε επί Κένεντι στις 19-Οκτ-1960 (σχεδόν δύο χρόνια μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Φουλχένσιο Μπατίστα από την Κουβανική Επανάσταση) όταν επέβαλλαν με κάθε εκβιαστικό μέσο σε φίλους και εχθρούς, που ισχύει μέχρι σήμερα (συμπεριλαμβάνονται τροφίμων φαρμάκων και οι λεγόμενες “ανθρωπιστικές παροχές”) _ δείτε _ ¡ Año 60+1 de la revolución !  _ Όχι στο εμπάργκο του ιμπεριαλισμού κατά της Κούβας! Όχι στην πολιτική γενοκτονίας!

Κρίση των Πυραύλων
Crisis de los misiles

Τον Οκτώβρη του 1962 ξεσπά στην Κούβα η αποκληθείσα «Κρίση των Πυραύλων», οδηγώντας την ανθρωπότητα κοντά στο πυρηνικό ολοκαύτωμα, όταν αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος τύπου U-2 φωτογραφίζει σοβιετικά πυρηνικά όπλα στο νησί της επανάστασης.

Οι ΗΠΑ, όπως είναι γνωστό άρχισαν από την πρώτη στιγμή επιχειρήσεις για την ανατροπή της επαναστατικής κυβέρνησης με πιο γνωστή την απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, τον Απρίλη του 1961, που κατέληξε σε οδυνηρό φιάσκο για τους Αμερικανούς. Το Πεντάγωνο διοργάνωνε παράλληλα αλλεπάλληλες στρατιωτικές ασκήσεις στην Καραϊβική με αντικείμενο ακριβώς την εισβολή σε νησιά.
Οι Αμερικανοί νόμιζαν ίσως ότι με τον τρόπο αυτό θα εκφόβιζαν το κουβανικό καθεστώς και θα το υποχρέωναν σε υποχωρήσεις.

Αντίθετα η κουβανική επανάσταση
οργανώνει την άμυνά της
και ζητάει τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης

“Η σταθερή πεποίθησή μας ότι ο ιμπεριαλισμός των Γιάγκηδων κάποτε και με μια οποιαδήποτε πρόφαση θα έριχνε τις στρατιωτικές δυνάμεις του σε άμεση επίθεση κατά της Κούβας… μας οδήγησε στην απόφαση να υπογράψουμε την κουβανοσοβιετική συμφωνία για εγκατάσταση στο έδαφός μας πυρηνικών όπλων“, δήλωσε αργότερα ο Φιντέλ, στην εισήγησή του στο 1^ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας.

Στις 22-Οκτ-1962, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, κάνει λόγο για το ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου, αν απειληθεί η ασφάλεια των ΗΠΑ και ανακοινώνει το ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας, το Σάββατο 27-Οκτ στην κορύφωση της κρίσης ο Χρουστσόφ, με επιστολή του στον Κένεντι, προτείνει την ταυτόχρονη απομάκρυνση των σοβιετικών πυραύλων από την Κούβα και των αμερικανικών από την Τουρκία ακριβώς την  ώρα, που ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό U-2 εισβάλλει στο σοβιετικό εναέριο χώρο, πάνω από τη χερσόνησο Τσουκότκα, όπου είναι εγκαταστημένοι οι διηπειρωτικοί πύραυλοι της ΕΣΣΔ, δίνεται συναγερμός και τα σοβιετικά «Μιγκ» απογειώνονται για να το καταρρίψουν. Οι Αμερικανοί υποχωρούν και λίγο αργότερα ο Κένεντι διατυπώνει πρόταση συμβιβασμού, που μπαίνει σε εφαρμογή στις 28-Οκτ.

   Φιντέλ:
“Ένας λαός που δεν φοβήθηκε, τότε
στην κρίση του Οκτώβρη”

Η εγκατάσταση σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων στην Κούβα προκάλεσε τη χειρότερη κρίση ολόκληρου του Ψυχρού Πολέμου, όταν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, John F. Kennedy, ανακοίνωσε δημοσίως την επιβολή του ναυτικού αποκλεισμού στην Κούβα και έβαλε τις αμερικανικές δυνάμεις σε υψηλό επίπεδο, ξεκινώντας την κρίση του Οκτωβρίου (κρίση των πυραύλων).

Το Cubadebate και ο ιστότοπος Fidel Soldado de las Ideas  προβάλουν αποσπάσματα της συνέντευξης (24-Φεβ-1988)  του Comandante en Jefe (σσ. προσωνύμιο του Φιντέλ _αρχιστράτηγος)  στην δημοσιογράφο του αμερικανικού δικτύου NBC, María Shriver, στο Palacio de la Revolución (σσ. έδρα της κυβέρνησης της Κούβας και σήμερα του ΚΚ Κούβας, στου Υπουργικού Συμβουλίου κλπ).

Χθες είδαμε το Μουσείο της Επανάστασης και υπήρχε μέρος ενός αεροσκάφους U-2. Υπάρχει μια θεωρία ότι ένα δεύτερο U-2 καταρρίφθηκε στην κρίση του Οκτωβρίου και ότι ήταν οι Κουβανοί που το κατέρριψαν.

Ήταν ένα μόνο αεροπλάνο που καταρρίφθηκε στις τελευταίες ημέρες της κρίσης του Οκτώβρη. Είχαμε ήδη διακηρύξει σε όλους τους τόνους πως δεν θα επιτρέψουμε χαμηλές πτήσεις και ενημερώσαμε τους Σοβιετικούς και όλους ότι θα χτυπούσαμε. Κινητοποιήσαμε όλη την αντιαεροπορική μας άμυνα και εκείνη την ημέρα, πρωί-πρωί, όταν εμφανίστηκαν αεροσκάφη σε χαμηλή πτήση, οι αντιαεροπορικές μας συστοιχίες δούλεψαν αρκετά εναντίον τους -το πρωί αυτό.

Αλλά εμείς δεν είχαμε ρουκέτες και, μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, μια συστοιχία «κατιούσες» άνοιξε πυρ στο συγκεκριμένο αεροπλάνο. Τι θα μπορούσε να είναι εκείνο που το προκάλεσε;

Το γεγονός ότι είχε -επί τούτου, εμπλακεί σε αερομαχία, επειδή εμείς ανοίξαμε πυρ το πρωί. Αν θέλουν να μας κατηγορήσουν για την ευθύνη, την παίρνουμε πάνω μας, επειδή δώσαμε την εντολή στις αντιαεροπορικές μας συστοιχίες να ανοίγουν πυρ εναντίον όλων των χαμηλών πτήσεων. Αλλά οι ρουκέτες (σσ. πύραυλοι)  εδάφους – αέρος, αυτές ήταν στα χέρια των Σοβιετικών και ήταν σοβιετικός ο αξιωματικός που διέταξε την πυροδότηση.

Δεν είχε καταρριφθεί και δεύτερο αεροπλάνο;

Δεν υπήρξαν “δεύτερα αεροπλάνα”. Αλλά αν είχαν πετάξει, θα μπορούσαν να υπήρχαν, επειδή δώσαμε την εντολή στις αντιαεροπορικές μας συστοιχίες να βάλλουν. Εκτοξεύτηκαν βλήματα και τα αεροπλάνα υποχώρησαν γρήγορα, αλλά δεν ήταν η Κούβα που έδωσε την εντολή για  πύραυλο εδάφους-αέρα επειδή τέτοιοι δεν ήταν υπό τον έλεγχό μας.
Εάν ήταν υπό τον έλεγχό μας ίσως κάναμε το ίδιο, οπότε δεν αποποιούμαστε από την ευθύνη. Αυτό που δεν μας ανήκει είναι η ιστορική καταγραφή  της κατάρριψης, δεν μπορούμε επομένως να σφετεριστούμε την ιστορική αξία του συμβάντος.

Νιώσατε προδομένος από τον Χρουστσόφ στην κρίση του Οκτωβρίου;

·        Δεν αισθανθήκαμε προδομένοι, αλλά ήμασταν πολύ ενοχλημένοι και πολύ αναστατωμένοι, επειδή πιστεύαμε ότι ήταν εντελώς λάθος. Υπήρχαν δύο σφάλματα. Ένα λάθος ήταν το ότι διαπραγματεύτηκαν για τους πυραύλους στην Τουρκία -αυτό ήταν ανήθικο και επομένως απαράδεκτο. Δεύτερον, ήταν λάθος να αποφασίσουν την απομάκρυνση των πυραύλων χωρίς να συζητήσουν προηγουμένως μαζί μας.

·        Καταλαβαίνω ότι υπήρξε μια μεγάλη κατάσταση, με στιγμές έντασης και κινδύνου, αλλά η ιδέα ότι αποφασίστηκε η απομάκρυνση των βλημάτων χωρίς διαβούλευση με την Κούβα ήταν απαράδεκτη.

·        Δεν θα είχαμε αντιρρήσεις, αλλά θα απαιτούσαμε προϋποθέσεις και νομίζω ότι θα είχαμε πει, ναι να φύγουν τα βλήματα (ΣΣ |> οι πύραυλοι) αν υπήρχαν αποδεκτές εγγυήσεις για την Κούβα, θα το συζητάγαμε. Αλλά αυτό δεν έγινε.

Η βάση του Γκουαντάναμο παρέμεινε εκεί, οι πειρατικές επιθέσεις, ο βρώμικος πόλεμος, τα ανατρεπτικά σχέδια, όλα παρέμειναν. Έτσι, σωστά, ήμασταν εξοργισμένοι, διαφωνούσαμε και δεν επιτρέψαμε την επιθεώρηση των πυραυλικών βάσεων, είπαμε ότι κανείς δεν μπορεί να επιθεωρήσει. Οι Σοβιετικοί συμφώνησαν με τους Αμερικανούς, επιθεώρησαν τα πλωτά μέσα, αλλά δεν αποδεχθήκαμε την επιθεώρηση στην επικράτειά μας σαν ζήτημα αρχής.

Ο Νικήτα Χρουστσόφ ταπεινώθηκε;

Όχι. Πρέπει να πούμε την αλήθεια ότι ο Χρουστσόφ ήταν ένας πολύ καλός φίλος μας. Ο Χρουστσόφ ήταν αυτός που ξεκίνησε πολιτικές σχέσεις και οικονομικές σχέσεις με την Κούβα. Ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρος και φιλικός με τη χώρα μας. Θα έλεγα ότι όλα όσα έκανε ήταν καλό για τη χώρα μας.

Το μόνο σημείο με το οποίο διαφωνήσαμε ήταν ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε την κρίση στο τέλος, αγνοώντας την Κούβα με περίεργο τρόπο, με αναφορά στους πυραύλους της Τουρκίας και μιλώντας για την απομάκρυνση χωρίς διαβούλευση με την Κούβα. Θα έπρεπε να μας συμβουλευτεί, επειδή υπήρχαν συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών. Και είχε υποχρέωση όχι μόνο πολιτική, αλλά και νομική να μιλήσει μαζί μας και δεν το έκανε.

Στις 26 Οκτωβρίου, οι Σοβιετικοί πρότειναν να αποσύρουν τους πυραύλους με αντάλλαγμα τις εγγυήσεις της Ουάσιγκτον ότι δεν θα εισέβαλλε στην Κούβα. Σε αντάλλαγμα, ζήτησαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποσύρουν τους πυραύλους από την Τουρκία.

Η Επανάσταση
με επικεφαλής τον Comandante en Jefe Φιντέλ Κάστρο
δεν ενέδωσε, δεν υπέκυψε τελικά
ούτε μπροστά στην πυρηνική απειλή

Μπορείτε να δείτε περισσότερα με προβληματισμούς κλπ. λεπτομέρειες στο site cubadebate.cu

Με αφορμή την επέτειο της Κρίσης των Πυραύλων στην Κούβα, παρουσιάζουμε πτυχές της περιόδου εκείνης, κυρίως μέσα από το πρίσμα της δραστηριότητας και του ρόλου του Τσε, ως ηγετικού μέλους της κουβανικής κυβέρνησης, στην εν λόγω ιστορία. Προς τούτο χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από τα δύο πληρέστερα βιογραφικά πονήματα που έχουν γραφτεί για το Γκεβάρα, αυτά του Jon Lee Anderson και του Πάκο Ιγνάσιο Τάϊμπο. 

[…]
Σε μια συνέντευξη με τον Τσε λίγες εβδομάδες μετά την κρίση, ο βρετανός ανταποκριτής της αριστερής εφημερίδας Daily Worker Σαμ Ράσελ τον βρήκε να παραμένει θυμωμένος αναφορικά με την στάση της Μόσχας. Καπνίζοντας το πούρο του και παίρνοντας, εναλλάξ, ανάσες απ’ τον εισπνευστήρα για το άσθμα, δήλωσε στο Ράσελ πως εάν οι πύραυλοι τίθενταν υπό κουβανικό έλεγχο θα εκτοξεύονταν. Ο Ράσελ έφυγε με ανάμεικτα συναισθήματα για τον Τσε, χαρακτηρίζοντας τον ως “ξεκάθαρα έναν άνθρωπο μεγάλης ευφυίας, παρόλο που πίστευα ότι ήταν τρελός κρίνοντας απ’ τον τρόπο που αναφέρθηκε στους πυραύλους”. […]

Η Ίλδα Γκαδέα (σσ. η πρώτη σύζυγος του Τσε με την όποια είχε πάρει διαζύγιο), επιστρέφoντας από τη δουλειά της, θα ανακαλύψει έκπληκτη ότι ο Τσε βρίσκεται στο σπίτι της: “Βρήκα τον Ερνέστο πενταβρώμικο, με τις αρβύλες του καταλασπωμένες, να παίζει στο διαμέρισμα με τη μικρή (…) να παίζει και με το σκυλί”. Μετά την εγγύτητα του θανάτου, η επιστροφή στη ζωή…
Σε ένα άρθρο γραμμένο εκείνες τις μέρες – και που δεν έμελλε να δημοσιευτεί παρά μόνο μετά το θάνατο του – με τίτλο “Τακτική και στρατηγική της λατινοαμερικάνικης επανάστασης”, έκανε έναν σκληρό απολογισμό της κρίσης:

“Είναι το ανατριχιαστικό παράδειγμα ενός λαού που είναι διατεθειμένος να αιματοκυλιστεί σε μια πυρηνική επίθεση προκειμένου οι στάχτες του να γίνουν το τσιμέντο για νέες κοινωνίες και, όταν γίνεται χωρίς κανείς να ζητήσει τη γνώμη του μια συμφωνία βάσει της οποίας αποσύρονται οι ατομικοί πύραυλοι, δεν αναστενάζει ανακουφισμένος, δε νιώθει ευγνωμοσύνη για την ανακωχή – ρίχνεται στην παλαίστρα για να δώσει τη δική του, μοναδική φωνή, διατρανώνοντας τη μαχόμενη θέση του, δική του και μοναδική, και, πιο πέρα ακόμα, την απόφαση του να παλέψει ακόμα κι’ αν είναι μόνος”.

Είναι φανερό ότι ο Γκεβάρα αισθάνεται οργή για την συμφωνία απόσυρσης των πυραύλων, πίσω απ’ την πλάτη της κουβανικής κυβέρνησης.

Όπως κάθε φορά που αισθάνεται οργή, ο Τσε θα βυθιστεί σε μία εύγλωττη επίμονη σιωπή [..] και θα αφιοσιωθεί πλήρως στα καθήκοντα του στον τομέα της βιομηχανίας, κρυμμένος απ’ τον κόσμο. Ο Σαβέριο Τουτίνο, ανταποκριτής τότε της ιταλικής εφημερίδας L’ Unita (όργανο του PCI), προσπαθεί να του πάρει συνέντευξη και βρίσκεται αντιμέτωπος με την άρνηση του Τσε. [..]

Ο Τουτίνο θα κατέθετε αργότερα: «Είχε μια μυστηριώδη αύρα που απέρρεε από την σιωπή και τις αριστερές του θέσεις, την άρνηση των προνομίων, τη νυχτερινή δουλειά… Κυκλοφορούσε η φήμη ότι ο Τσε είχε θελήσει να ρίξει στα αμερικανικά αεροπλάνα στη διάρκεια της κρίσης»

Περισσότερα σχετικά με τις απόψεις και ιδέες του ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Fidel Soldado de las Ideas. _Facebook  Twitter.

Δείτε πλήρες χρονικό στο ecured.cu