Στα μονοπάτια του Ταΰγετου

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος, τον θέλει "αγαθό γέροντα", ο οποίος "του στάθηκε όπως ο κόρφος της μητέρας" του. _Ταΰγετος (Ταλετός στα αρχαία χρόνια, Πενταδάκτυλος επί Βυζαντινών) η υψηλότερη οροσειρά της Πελοποννήσου, στα 2.405μ (Προφήτης Ηλίας ή Αγιολιάς, από το ομώνυμο εκκλησάκι κοντά στην κορυφή του)

Ο Όμηρος αποκαλεί τον Ταΰγετο "περιμήκειον", λόγω του μεγάλου μήκους της οροσειράς, ενώ ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς θεωρεί ότι το όνομά του προέρχεται από τη λέξη "ταΰς", η οποία σημαίνει "μέγας" ή "πολύς". Η ονομασία του, όπως μαρτυρά ο Παυσανίας, έχει μυθολογικές ρίζες: Προέρχεται από την Ταϋγέτη, μία από τις Ατλαντίδες, η οποία, γεμάτη ντροπή από το αθέλητο ζευγάρωμά της με τον γνωστό για τις «επιδόσεις» του, Δία, έβαλε τέλος στη ζωή της πέφτοντας σε γκρεμό του βουνού. Ο Βιργίλιος τον αναφέρει ως "Ταΰγετα", _το "Πενταδάκτυλος", λόγω των πέντε κορυφών του κεντρικού συγκροτήματος.

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας επικράτησε η ονομασία "Ζυγός του Μελιγού", από το σλαβικό φύλο των Μελιγγών οι οποίοι, μαζί με τους επίσης σλαβόφωνους Εζερίτες, κατοικούσαν εκεί. Τα χρόνια της Επανάστασης του 1821, λεγόταν "Αγιολιάς ο μακρυνός", από το μεγάλο μήκος της _ή ""Ψηλός Αγιολιάς" λόγω του υψομέτρου, μέχρι τελικά που ξαναπήρε το αρχαίο όνομα, "Ταΰγετος". Από τους Έλληνες ναυτικούς που βλέπουν την κορυφή του σε διοπτεύσεις, ονομάζεται "Βουνό της Μάνης".

2024…

«Ευκαιρία» _όπως όλοι οι ορεινοί όγκοι, για κερδοφόρες επενδύσεις, σήμερα από την κυβέρνηση της ΝΔ, που συνεχίζοντας ακάθεκτη το διαχρονικό έγκλημα όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, «σπάει κάθε ρεκόρ» έντασης της εκμετάλλευσης και της εμπορευματοποίησης των δασών. Γι' αυτό «απλώνουν στο τραπέζι» τα διάφορα σχέδια «ανασυγκρότησης» και «διαχείρισης», με στόχο τη μετατροπή των δασών σε πεδίο κυρίως βιομηχανικής, τουριστικής, εκμετάλλευσης από τα επιχειρηματικά κοράκια «αναδόχους» ή «διαχειριστές» σε βάρος των κατοίκων, αλλά και των δασών των περιοχών αυτών.

Το λέμε καθαρά οι τεράστιες καταστροφές δεν οφείλονται στη λεγάμενη κλιματική κρίση για την οποία σε παγκόσμιο επιστημονικό επίπεδο γίνεται ακόμη συζήτηση την οποία παρακολουθούμε.
Οφείλεται στο ότι οι πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, των Ελληνικών κυβερνήσεων, είναι αντίθετες προς την προστασία του Περιβάλλοντος.
Καθορίζονται από την στρατηγική της πράσινης μετάβασης, της ευρωπαϊκής κοινωνικής συμφωνίας, του πράσινου (European Green Deal) και των κοινών αποφάσεων ΕΕ και ΝΑΤΟ περί ανθεκτικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκουν την αύξηση της παράγωγης ενέργειας από βιομάζα και δασική βιομάζα ως κομμάτι της ώστε η βιομάζα να γίνει η τρίτη στην κατάταξη στο ενεργειακό μείγμα μέχρι το 2050.

Γι αυτό για τα δάση επιδιώκουν την αύξηση της δασικής βιομάζας με το νέο νόμο που ψήφισε πρόσφατα η κυβέρνηση της ΝΔ.

Γι αυτό για τα δάση επιδιώκουν την αύξηση της δασικής βιομάζας με το νέο νόμο που ψήφισε πρόσφατα η κυβέρνηση της ΝΔ.

·        Υπάρχει το πλαίσιο γι αυτό. Είναι οι κατευθύνσεις και οι κανονισμοί της ΕΕ, ( πχ 2018/841, 2020/852, 2021/1119) που συνδέουν τα δάση με το εμπόριο ρύπων και την «πράσινη μετάβαση» της ΕΕ. Και βρίσκουν τη συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και των άλλων αστικών κομμάτων.

Εξειδίκευση των παραπάνω γίνεται στη Μακροχρόνια Στρατηγική για το 2050, στους Εθνικούς Κλιματικούς Νόμους του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ, στα διάφορα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα, με αυτό του 2023 που προβλέπει την εκμετάλλευση των δασών με τη δημιουργία επιχειρηματικών σχημάτων στα οποία θα εκχωρηθεί η διαχείριση των δασών για παραγωγή δασικής βιομάζας.

Γενικότερα η πράσινη μετάβαση, είναι η απάντηση που προσπαθεί να δώσει ο καπιταλισμός στην δίψα του κεφαλαίου για μεγαλύτερα κέρδη. Άστε να βρεθούν διέξοδοι κερδοφορίας για όλα τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, που όταν δεν είναι εξασφαλισμένη δεν επενδύονται. Δεν έχει καμιά σχέση με οποιαδήποτε προσπάθεια προστασίας του πλανήτη. Είναι όλοι τους υποκριτές.

Το λέμε ξεκάθαρα.

Η λεγόμενη κλιματική κρίση χρησιμοποιείται ως πρόσχημα. Όταν πριν 50 και 40 χρόνια κανείς δεν αναφερόταν σε αυτή, πάλι υπήρχε το πρόσχημα του στρατηγού ανέμου των ακραίων θερμοκρασιών και τους έριχναν την ευθύνη για τις καταστροφές.

·     Όμως κυρίως φέτος η κυβέρνηση της ΝΔ βιάζεται να παραδώσει τη διαχείριση και την εκμετάλλευση των δασών στους ξυλοβιομήχανους και τους ξυλέμπορους, με κρατική μάλιστα επιδότηση, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των ξυλοβιομηχανιών από τη 10ετία του 2000. Αυτό προβλέπει μεταξύ άλλων, ο νόμος που ψήφισε πρόσφατα στη βουλή Το μόνο που επιδιώκουν είναι η αύξηση και της δασικής βιομάζας για παραγωγή ενέργειας, με στόχο το 2050 να είναι η βιομάζα, τρίτη στην κατάταξη του ενεργειακού μείγματος στη βιομηχανία. Η εκχώρηση αυτή γίνεται στο όνομα της “πράσινης μετάβασης”. Της επιδίωξης της ΕΕ, για «κλιματική ουδετερότητα» απέναντι στη λεγάμενη κλιματική κρίση. Εντείνει την εκμετάλλευση των δασών, οδηγεί στην πλήρη εμπορευματοποίησή και την καταστροφή τους για το κέρδος. Στη δημιουργία αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων. Μάλιστα στις διαχειριστικές μελέτες που ανατίθενται συμπεριλαμβάνεται και ο Ταΰγετος.

Τραγικές είναι και οι ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού στις αρμόδιες υπηρεσίες. Για παράδειγμα, στη δασική υπηρεσία, οι κενές θέσεις μόνιμου και ειδικευμένου επιστημονικού και λοιπού προσωπικού, είναι κατά μέσο όρο το 70% των αναγκαίων.

·        Λείπουν περίπου 1500 θέσεις Δασολόγων. Σήμερα υπηρετούν 550 περίπου.

·        Λείπουν 10.000 δασεργάτες. Η χρηματοδότηση είναι ανύπαρκτη.

·        Ενώ, στην πυροσβεστική υπηρεσία, τα μέσα καταστολής, είναι κατά μέσο όρο το 1/3 αυτών που χρειάζονται για αποτελεσματική καταστολή και οι ελλείψεις σε μόνιμο προσωπικό είναι ανάλογες. Περίπου 4.000 με 4500 είναι οι κενές οργανικές θέσεις των πυροσβεστών. Ενώ η χρηματοδότηση είναι χαμηλότερη από τις ανάγκες.

·        Εμείς ως ΚΚΕ, δεν θα κουραστούμε να λέμε ότι δεν υπάρχει προστασία του περιβάλλοντος, των δασών, ανεξάρτητα από τις σχέσεις και το κίνητρο της παραγωγής κάθε κοινωνίας.

·        Αυτή είναι η πραγματική διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα κόμματα και τα ταξικά συμφέροντα.

·        Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι όλα τα αστικά κόμματα συμπεριλαμβανομένων των Πράσινων, όλες οι ΜΚΟ, αποσπούν το περιβάλλον από το χαρακτήρα των σχέσεων παραγωγής και ιδιοκτησίας.

·        Υπάρχει η δυνατότητα να σταματήσει και η εκμετάλλευση της γης, των δασών. Αυτή τη δυνατότητα φωτίζουν οι προτάσεις και οι θέσεις του ΚΚΕ.

10 πΧ

Μεγαλοπρεπής και επιβλητικός, "όρος υψηλόν τε και όρθιον" κατά τον Στράβωνα, ο Ταΰγετος είναι ένα από τα μεγαλύτερα βουνά της Ελλάδας, με μήκος ~115 χλμ., μέγιστο πλάτος 30 και έκταση 2.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι ψηλότερος από όλα τα βουνά της Πελοποννήσου τον λένε και "τρούλο του Μοριά". Όμορφα χωριά, δύσβατα και μη μονοπάτια, εύφορες κοιλάδες, διαδοχικές χαραδρώσεις που καταλήγουν στη θάλασσα, απότομες κορυφές και μεγάλα οροπέδια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του. Στη δυτική πλευρά του βρίσκεται η μεσσηνιακή Μάνη περιοχή της Καλαμάτας και στην ανατολική ο Μυστράς και η Σπάρτη.

Η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο βιοτόπων Natura 2000 _αλλά ποιος δίνει σημασία; Καταπατήσεις επί καταπατήσεων πεδίο δόξας των μονοπωλιακών ομίλων λαμπρό. Επίσης, η περιοχή υπάγεται στις σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της Ελλάδας (Important Bird Areas).

Ο Ταΰγετος καταλαμβάνει εκτάσεις των νομών Λακωνίας, Μεσσηνίας και Αρκαδίας. Στα ανατολικά, τον χωρίζει από τον Πάρνωνα ο Ευρώτας ποταμός. Στα δυτικά, οι απολήξεις του φτάνουν στη Μεσσηνιακή πεδιάδα, ενώ στα νότια προβάλλει η χερσόνησος της Μάνης μεταξύ του Λακωνικού και του Μεσσηνιακού κόλπου. Βόρεια, η λεκάνη της Μεγαλόπολης μεταξύ των Αρκαδικών βουνών και των βορειότερων προεκτάσεων του Ταΰγετου.

Η οροσειρά του μπορεί να διαχωριστεί σε τρεις ευρύτερες περιοχές:

·       α) τον Βόρειο Ταΰγετο που εκτείνεται περίπου από το χωριό Λεοντάρι έως τη χαράδρα της Λαγκάδας

·       β) τον Κεντρικό Ταΰγετο που εκτείνεται περίπου από τη Λαγκάδα έως το Οίτυλο

·       γ) τον Νότιο Ταΰγετο, που περιλαμβάνει το όρος Σαγγιά, σχηματίζει τη χερσόνησο της Μάνης και καταλήγει στο ακρωτήριο Ταίναρο.

§  Αντιστοίχως υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες και αναφορές στην διοικητική διαίρεση των νομών Λακωνίας και Μεσσηνίας που χωρίζουν το βουνό σε Λακωνικό Ταΰγετο και Μεσσηνιακό Ταΰγετο.

Χαρακτηριστικά της μορφολογίας του Ταΰγετου είναι η Μεγάλη Λαγκάδα που καταλήγει στο χωριό Τρύπη και τα φαράγγια του Ριντόμου, του Βυρού και της Βαρδούνιας. Ψηλότερη κορυφή του βουνού, αλλά και της Πελοποννήσου _επαναλαμβάνουμε ο Προφήτης Ηλίας (2.405 μ.). Άλλες κορυφές του το Σιδηρόκαστρο (2.340 μ.), το Σπανακάκι (2.024 μ.), η Νεραϊδοβούνα (2.020 μ.), τα Γούπατα (2.031 μ.), το Κουφοβούνι (1.850 μ.), το Χαλασμένο Βουνό (2.204 μ.) κ.α.

Το μεγαλύτερο μέρος του -όπως και τα περισσότερα βουνά της Πελοποννήσου- και ιδιαίτερα η ανώτερη ζώνη του, αποτελείται από πλακώδεις κρυσταλλικούς ασβεστόλιθους. Στο ανατολικό μέρος εμφανίζονται σχιστόλιθοι και φυλλίτες, ενώ πολλές ορθοπλαγιές σχηματίζονται από κρυσταλλικούς ασβεστόλιθους και δολομίτες. Γεωτεκτονικά, ο Ταΰγετος ανήκει στη ζώνη των Ταλέων ορέων. Οι ανατολικές πλαγιές του βουνού σχηματίζουν πολλές χαράδρες, οι οποίες τροφοδοτούν με νερό τον Ευρώτα, το σπουδαιότερο ποτάμι της νότιας Πελοποννήσου. Από το συγκρότημα των κεντρικών κορυφών απορρέουν τα νερά που σχηματίζουν στα δυτικά το ποτάμι της Καρδαμύλης και της Σάνταβας, το Νέδωνα και τον Πάμισσο, ενώ στα βόρεια απορρέει ο παραπόταμος του Αλφειού Καρνίων.

Το κλίμα του είναι γενικά ηπειρωτικό, με μεγάλες χιονοπτώσεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το μεγαλύτερο μέρος του καλύπτεται από έλατα και μαυρόπευκα, ενώ έχει μεγάλο αριθμό ρεμάτων και μικρών ποταμών. Στον Ταΰγετο διακρίνονται τέσσερις ζώνες βλάστησης, που έχουν σχέση με το υψόμετρο. Στα χαμηλά, ως τα 700-800 μ., κυριαρχούν οι μεσογειακοί θαμνώνες (μεσογειακή μακία), με μεγάλη ποικιλία θάμνων και φρυγάνων. Κυρίαρχα είδη είναι τα πουρνάρια, οι χουμαριές, τα σχίνα, τα σφενδάμια, οι γκορτσιές κ.ά. Από τα 700-800 μ. ως τα 1.700-1.800 μ. βρίσκεται η ζώνη των ορεινών κωνοφόρων, με κυρίαρχα είδη το μαυρόπευκο (pinus nigra), το έλατο και τον κέδρο. Πιο ψηλά, ως τα 2.000 μ., απλώνεται η λεγόμενη υποαλπική ζώνη, όπου φυτρώνουν μόνο λιγοστά έλατα και μαυρόπευκα και το έδαφος καλύπτεται από πολυετή, νανώδη φυτά και μικρούς θάμνους. Πάνω από τα 2.000 μ. βρίσκεται πλέον η αλπική ζώνη, όπου δεν υπάρχουν καθόλου δέντρα και μόνο νανώδη, πολυετή φυτά φύονται ανάμεσα στους βράχους και στα πετρολίβαδα. 

Ο Ξωχωρίτης μπάρμπα-ΛΙΑΣ - ένας επώνυμος | “ανώνυμος” της ταξικής πάλης των “πέτρινων χρόνων”.

Στη Σαϊδόνα _εκεί στην 🔴 κόκκινη κουκκίδα του Ταΰγετου

 

Ο Κ. Ξυδέας συνεχίζει να εμπνέει και σήμερα, με το έργο του, την καρδιά και τη συνείδηση του λαού μας 📌

σσ.
στη φωτο header βλέπουμε τον μπαρμπα Μιχάλη Ξυδέα, εν ζωή μέλος της αντάρτικης ομάδας του Νοέα, με τα εγγονάκια του, να καταθέτουν λουλούδια για τους αγωνιστές της Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στην περσινή εκδήλωση

·        Topoguide

·         Τα καλύτερα μονοπάτια της Ελλάδας

·        Ταΰγετος

·        Βόρειος Ταΰγετος

·        Καρδαμύλη

·        Οι Μεγάλες Διαδρομές _Εθνικά Μονοπάτια

·        E4 Πελοπόννησος

Πεζοπορία στον Ταΰγετο

·        Το Ε4

·        Σπάρτη-Νέος Μυστράς

·        Νέος Μυστράς-Αναβρυτή

·        Αναβρυτή-Λακκώματα

·        Λακκώματα-Κατ. Ταϋγέτου

·        Ε4 Κατ. Ταϋγέτου-Άγ. Δημήτριος

·        Άγιος Δημήτριος-Άρνα

·        Άρνα-Γιάτρισα-Καστάνια

Το O32

·        Ο32 Πηγάδια-Κατ. Ταϋγέτου

·        Ο32 Κατ. Ταϋγέτου-Άγ. Δημήτριος

·        Ο32 Φαράγγι Βυρού

·        Ορειβασία

·        Μαγγανιάρη-Κατ. Ταϋγέτου

·        Κατ. Ταϋγέτου-Προφήτης Ηλίας

·        Άγ. Δημήτριος-Πρφ. Ηλίας

·        Τσάρκος-Καταφύγιο Ταϋγέτου

·        Λακκώματα-Τσάρκος

·        Λακκώματα-Σιδηρόκαστρο

·        Πεζοπορία

·        Άγιος Ιωάννης-Αναβρυτή

·        Αναβρυτή-Μονή Φανερωμένης

·        Κουμουστά-Μονή Γόλας

·        Ξηροκάμπι-Κουμουστά

·        Κουμουστά-Καταφύγιο ΕΟΣ

·        Κυκλική Ταϋγέτη-Μυστράς

·        Νέος Μυστράς-Ταϋγέτη

·        Παναγία Λαγκαδιώτισσα

·        Παρόρι-Μ. Φανερωμένης

·        Παρόρι-Ζαγούνα

·        Ταϋγέτη-M. Φαvερωμέvης

·        Η Ανάληψη στο Μυργιάλι

·        Σοχά-Λακκώματα

·        Καλύβια Σοχάς-Σοχά

Πεζοπορία και ορειβασία  στον Ταΰγετο

·        Παρόρι-Ζαγούνα-μονή Φανερωμένης

·        Παρόρι-Λαγκαδιώτισσα

·        Καταφύγιο ΕΟΣ-κορυφή Ταϋγέτου

·        Άγιος Δημήτριος-κορυφή Ταϋγέτου

·        E4 Λακκώματα-κατ. Ταϋγέτου

·        E4 Άγιος Δημήτριος-Άρνα

·        Ξηροκάμπι-Κουμουστά

·        O32 Φαράγγι Βυρού

Ο Ταΰγετoς πρoσφέρει έvα ευρύ φάσμα πεζοπορικών και oρειβατικών διαδρoμών. Στον τομέα της πεζοπορίας - ολιγόωρες πορείες πoυ έχoυv σαv αφετηρία τoυς πεδιvoύς oικισμoύς και φτάvoυv μέχρι τα oρειvά χωριά – ο έμπειρος oρειβάτης θα βρει στον Ταΰγετo το ιδανικό πεδίο για μεγάλες διαδρομές: αvαβάσεις στις κoρυφές, ένα μεγάλο τμήμα της διαδρομής του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4 ή μεγάλες διασχίσεις δύo ή τριώv ημερώv που συνδυάζουν τις αναβάσεις της ανατολικής πλευράς με τις μεγάλες χαράδρες του δυτικού Ταϋγέτου (Βυρός, Ρίντομο, ρέμα Βίvτoλης, φαράγγι Κοσκάρακας).

H ανάβαση στον Προφήτη Ηλία θεωρείται από τις πιό εντυπωσιακές αναβάσεις κορυφών:  Στο Ο32 - το δύσκολο βήμα στο Σιδηρόκαστρο, Δύο από τα μονοπάτια Μεγάλων Διαδρομών της χώρας συναντιώνται πάνω στις κορυφές του Ταϋγέτου: Το Ε4, που ελίσσεται διαμήκως της κορυφογραμμής του και το Ο32, που τον τέμνει εγκάρσια. Επίσης στη Λαγκάδα έχει οργανωθεί ένα ενδιαφέρον αναρριχητικό πεδίο που περιλαμβάνει μια εvότητα τεσσάρωv μικρώv oρθoπλαγιώv με διαδρoμές αθλητικής αvαρρίχησης. Τέλoς, τo δίκτυo των δασικών δρόμων πρoσφέρει αρκετές ευκαιρίες για διαδρoμές με πoδήλατo βoυvoύ.

Με την τελευταία ανανέωση της υποδομής του πεζοπορικού εξοπλισμού του Ταϋγέτου - ήδη αρκετά κουρασμένη, καθότι έγινε το 2000 - έγιναν πολλές βελτιώσεις στην όδευση και τη σήμανση του Ε4.. Η διαδρομή του Ε4 στον ξεκινά από τη Σπάρτη, ανηφορίζει ομαλά μέχρι το Νέο Μυστρά,περνά από την Ταϋγέτη και την Αναβρυτή και διατρέχει με καλά πατημένα μονοπάτια τις ανατολικές πλαγιές του συγκροτήματος, από τα Λακκώματα, το καταφύγιο, τον Άγιο Δημήτριο και μεχρι την Παναγία Γιάτρισα, από όπου χάνει σταδιακά ύψος σε ένα λοφώδες πεδίο, με κατεύθυνση προς το Γύθειο.

Το τμήμα του Ο32 στην κορυφογραμμή: Η κορυφογραμμή του Ταϋγέτου διατέμνεται από τη διαδρομή του Ο32, που φτάνει από τον Βόρειο Ταΰγετο και μέσα από τη χαράδρα του Βυρού καταλήγει στα Τσέρια της Μεσσηνιακής Μάνης. Το τμήμα του Ο32 αφορά στα 5 τελευταία ημερήσια σκέλη και κρύβει μερικά από τα πιο όμορφα και πιο "ορειβατικά" σκέλη του, όπως τη χαράδρα του Βυρού και τη χαράδρα της Κοσκάραγας. _Τσέρια-Αγ. Δημήτριος

Οι διαδρομές, εκτός των πορειών που ήδη εντάσονται στο Ε4 και το Ο32, που ανηφορίζουν προς τις κορυφές και την κορυφογραμμή του Ταϋγέτου είναι αρκετές. Ανάμεσά τους, κλασικές αναβάσεις, όπως από το καταφύγιο στον Προφήτη Ηλία μεγάλες πορείες, όπως οι διασκελισμοί από το Παξιμάδι και τον Τσάρκο, διασχίσεις, όπως ο Πενταδάκτυλος, και δύσκολες αναβάσεις, όπως από το Ρίντομο στο Χαλασμένο Βουνό.

Η συντονισμένη δράση των Ορειβατικών Συλλόγων δημιούργησε το 2000 μια καλά οργανωμένη υποδομή για την πεζοπορία και ορειβασία στον Ταΰγετο: σημάνθηκαν σχεδόν όλα τα μονοπάτια, ανακατεσκευάστηκε η καλύβα στον Τσάρκο ως καταφύγιο ανάγκης, τοποθετήθηκαν πινακίδες και εκδόθηκαν ορειβατικός χάρτης και οδηγός. Με βάση τον εξοπλισμό αυτό, ο Ταΰγετος αποτέλεσε το καλύτερα οργανωμένο πεζοπορικό πεδίο στην Νότια Ελλάδα. Έκτοτε - έχουν περάσει 20 χρόνια - και παρόλη την προσπάθεια συντήρησης, η υποδομή αυτή φθάρθηκε και κατά τόπους καταστράφηκε. Ωστόσο, μεγάλο μέρος των διαδρομών έχουν κρατηθεί σε καλή κατάσταση και συνθέτουν σήμερα ένα αρκετά πλούσιο πλέγμα μικρών και μεσαίων πεζοπορικών διαδρομών. Χαρακτηριστικό στοιχείο του πλέγματος είναι οι μικρού μήκους αλλά αξιόλογης υψομετρικής διαφοράς πορείες που συνδέουν τον κάμπο με τους οικισμούς και τα μοναστήρια που αναπτύχθηκαν στην ζώνη πάνω από τα πρώτα αντερείσματα του ανατολικού Ταϋγέτου: οι διαδρομές αυτές, προς την Ταϋγέτη, τη Ζαγούνα, τη Σέλλα, το Μυργιάλι, την Αναβρυτή, τα Καλύβια Σοχάς, την Κουμουστά ή τη μονή Γόλας, είναι από τις ωραιότερες πορείες της πολυπρόσωπης ημιορεινής ζώνης της Πεοποννήσου.

Ο πληρέστερος οδηγός φύσης και πεζοπορίας για τον Ταΰγετο είναι ο οδηγός Ταΰγετος topoguide: Πρόκειται για έναν ψηφιακό οδηγό περιήγησης που περιλαμβάνει ένα μεγάλο ψηφιακό βιβλίο για τον Ταΰγετο, ενώ παράλληλα εστιάζει στην πεζοπορία και την ορειβασία. Η εφαρμογή «Ταΰγετος topoguide»  περιλαμβάνει 34 πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές._είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή Ο οδηγός είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών. Στο πεδίο, το *topoguide Greece* κάνει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος της διαδρομής, ειδοποιώντας τον πεζοπόρο για την απομάκρυνσή του από το μονοπάτι, ενώ παράλληλα τον ενημερώνει για δεκάδες Σημεία Ενδιαφέροντος που βρίσκονται στην περιοχή της διαδρομής.

Στον Ταΰγετο παρατηρείται και η λεγόμενη αζωνική βλάστηση των ρεματιών. Κυρίαρχο είδος αυτού του τύπου βλάστησης είναι ο πλάτανος (platanus orientalis), που φυτρώνει στις όχθες των ρεμάτων και σε χαράδρες, ανεξάρτητα από το υψόμετρο. Η χλωρίδα του Ταΰγετου είναι εξαιρετικά πλούσια και περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 είδη φυτών. Από αυτά, 33 είναι ενδημικά της περιοχής και 100 είναι ενδημικά της Ελλάδας. Υπάρχουν όμως και είδη που, χωρίς να είναι ενδημικά, είναι πολύ σπάνια για την Ελλάδα και την Ευρώπη και έχουν ασιατική προέλευση. Ξεχωρίζουν η ακουιλέγια του Ταΰγετου (aquilegia ottonis ssp. taygeta), ο αστράγαλος του Ταΰγετου (astralagus taygeteus), η γιουρινέα του Ταΰγετου (jurinea taygetea), η καμπανούλα (campanula topoliana ssp. tordifolia) και το υπερικό του Ταΰγετου (hypericum taygeteum). Υπάρχουν επίσης πολλά ορχεοειδή, κρόκοι και καμπανούλες.

Σε παλαιότερες εποχές υπήρχαν στον Ταΰγετο πολύ περισσότερα είδη θηλαστικών. Είναι ιστορικά βεβαιωμένα ότι στα δάση του ζούσαν αρκούδες, λύκοι, λύγκες, ελάφια, ζαρκάδια και αγριογούρουνα. Σήμερα το βουνό φιλοξενεί 19 είδη θηλαστικών, όπως η αλεπού, ο λαγός, ο σκαντζόχοιρος, το κουνάβι, η νυφίτσα και ο ασβός, και ίσως το τσακάλι. Η ορνιθοπανίδα του βουνού εξακολουθεί να είναι πλούσια, ενώ περιλαμβάνει και αρκετά σπάνια είδη. Από τα 87 είδη πουλιών που έχουν καταγραφεί, ξεχωρίζουν αρπακτικά, όπως ο φιδαετός, η γερακίνα, ο χρυσαετός, ο σπιζαετός, αλλά και πλήθος στρουθιόμορφων και άλλων πουλιών, όπως κίσσες, κοτσύφια, δρυοκολάπτες, φάσες κ.α. Σημαντική είναι και η ερπετοπανίδα του Ταΰγετου, η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και δύο σπάνιες σαύρες: την podarcis peloponnesiaca και τη lacerta graeca, καθώς και την κρασπεδοχελώνα. Μεγάλοι πληθυσμοί από σπάνια έντομα, τρωκτικά, χειρόπτερα και εντομοφάγα συμπληρώνουν το ζωικό κόσμο του βουνού. Στον Ταΰγετο έχουν, τέλος, καταγραφεί 100 είδη πεταλούδας μ' ένα ενδημικό (polyommatus menelaos).

Ο Ταΰγετος, όπως και τα περισσότερα όρη της Ελλάδας, αντιμετωπίζει οικολογικά προβλήματα, όπως αλόγιστη υλοτόμηση, πυρκαγιές, εκχερσώσεις και υπερβόσκηση που εμπόδισαν την φυσική αναγέννηση των δασών του, αλλά και τις λατομικές δραστηριότητες, τα έργα οδοποιίας και την αυθαίρετη δόμηση που αλλάζουν ανεπανόρθωτα το περιβάλλον του.

🎥 Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ

·        Ταΰγετος

·        Βήματα στον Ταΰγετο

·        Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα: Ταΰγετος

·        🎥Βίντεο από την χιονισμένη κορυφή του Ταϋγέτου

Ανακαλύψτε τα μονοπάτια του κεντρικού Ταΰγετου
Μια ολοήμερη πεζοπορική περιπέτεια στην ψηλότερη κορυφή του Ταΰγετου στα 2407μ και της Πελοποννήσου.

Mariya Filippovna Limanskaya _Μαρία Λιμάνσκαγια: Χορεύοντας στο Βερολίνο Πρωτομαγιά 1945

Πρόκειται για τη θρυλική στρατιωτίνα του Κόκκινου Στρατού που ρύθμιζε χορευτικά την κυκλοφορία του απελευθερωμένου Βερολίνου το 1945 _Ζει ακόμη και έχει ξεπεράσει τα 100 έτη σε ηλικία.

Η Mariya Filippovna Limanskaya (Ρωσικά  _Мария Филипповна Лиманская) γεννήθηκε στις 12 Απρίλη 1924 στο χωριό Staraya Poltavka της περιοχής του Στάλινγκραντ και αποτέλεσε μέλος _ΝΑΙ! υπήρχε και τέτοιο σώμα στον απελευθερωτή της ανθρωπότητας της γυναικείας (βασικά) ομάδας των «μονάδων ελέγχου της κυκλοφορίας»!! του Κόκκινου Στρατού, που υπηρέτησε την μητέρα πατρίδα για τρία χρόνια κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε γνωστή ως μία από τις σοβιετικές γυναίκες που κατευθύνουν την κυκλοφορία στην Πύλη του Βρανδεμβούργου το 1945 κατά τη μάχη του Βερολίνου. Από τότε έχει γίνει σύμβολο της αντιφασιστικής νίκης, που κάποιοι την μπερδεύουν με τη συνάδελφό της Lydia Spivak

Γεννημένη το 1924 ως Mariya Limanskaya, προσχώρησε στον Κόκκινο Στρατό στα 18 της το 1942. Εκείνη την εποχή Αρχηγείο (Ανώτατη Διοίκηση _Ставка Верховного главнокомандования του Κόκκινου Στρατού) είχε ανάγκη από όλο και περισσότερο εκπαιδευμένα μέλη (βασικά κορίτσια) για να ενισχύσει το μέτωπο των 2.000 χιλιομέτρων (σσ. πάνω από 800.000 γυναίκες θα υπηρετούσαν, καθ 'όλη τη διάρκεια του πολέμου _σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Λίγα είναι γνωστά για τη στρατιωτική σταδιοδρομία της εκτός από το ότι σε αρκετές περιπτώσεις τραυματίστηκε και κινδύνεψε να σκοτωθεί _κάποια μάλιστα φορά, άφησε ένα κτίριο λίγα δευτερόλεπτα πριν από την ισοπέδωσή του από βομβιστική επίθεση των ναζί και έφτασε στο νοσοκομείο, το οποίο επίσης βομβαρδίστηκε… αρρώστησε ακόμη με τροπική ελονοσία και πολλά άλλα: σε μια συνέντευξη, την ρώτησαν σχετικά για το πώς άντεχε _νέο κορίτσι τέτοιες κακουχίες και απάντησε αφοπλιστικά «τίποτε ιδιαίτερο, είμαι μια συνηθισμένη σοβιετική». Και πράγματι εκείνη την εποχή που η ζωή κάθε δευτερόλεπτο παιζόταν κορώνα γράμματα, όλα ήταν παρωνυχίδες

Ανάμεσα σε άλλα της παθήματα, βούλιαξε στο νερό μιας παγωμένης λίμνης _όταν έσπασε ο πάγος και τη σκαπούλαρε με πνευμονία _εκείνη την περίοδο ήταν υπεύθυνη διανομής στολών σε Σοβιετικούς στρατιώτες. Στη συνέχεια, μαζί με τους συντρόφους της, η Μαρία μπήκε στους ελεγκτές κυκλοφορίας, έχοντας περάσει τη βασική κατάρτιση τριών ημερών.

Πρωτομαγιά του 1945 βρίσκεται στο Βερολίνο και στις 2 Μαΐου, στέκεται ήδη στην πύλη του Βρανδεμβούργου, όχι μακριά από το Ράιχσταγκ, με τα σημαιάκια της υπεύθυνη για τη ρύθμιση της κίνησης και αργότερα, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης Potsdam στα τέλη Ιουλίου. Κατά τη διεξαγωγή των καθηκόντων της επανειλημένα φωτογραφήθηκε και επίσης έδωσε συνέντευξη στον Yevgeny Khaldei, δημοσιογράφο του Tass (από όπου και το απόσπασμα που αναφέραμε παραπάνω. Η φωτογραφία της δημοσιεύθηκε ευρέως σε εφημερίδες και περιοδικά παγκοσμίως και έγινε γρήγορα μια εικόνα σύμβολο της αντιφασιστικής νίκης με επικεφαλής τον Κόκκινο Στρατό. Επιπλέον, η Limanskaya είχε μια σύντομη συζήτηση με τον βρετανό ηγέτη Winston Churchill, καθώς η συνοδεία του περνούσε από την πύλη στο δρόμο προς το Πότσνταμ _« ακριβώς όπως σας φανταζόμουν, φουσκώνοντας σε ένα πούρο»…

Ύστερη ζωή και γάμος

Μετά τον πόλεμο, η Limanskaya επέστρεψε στην πολιτική ζωή και παντρεύτηκε. Ο γάμος δεν κράτησε και αναγκάστηκε να μεγαλώσει από μόνη της δύο κόρες. Αργότερα ξαναπαντρεύτηκε, αυτή τη φορά με έναν συνάδελφο βετεράνο ονόματι Viktor με τον οποίο παρέμεινε μαζί για 23 χρόνια, μέχρι το θάνατό του. Λόγω της σύγχυσης με τη Lydia Spivak, συχνά αναφέρεται λανθασμένα ως "Anna Pavlova" σε τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και άλλες παρουσιάσεις δυτικών μέσων ενημέρωσης.
Κατά τη διάρκεια του καθήκοντος, η Limanskaya έλαβε ένα δώρο κάτι καλά παπούτσια, τα οποία θεωρούσε ένα από τα καλύτερα στη ζωή της.

Μετά τον πόλεμο, η Limanskaya εργάστηκε αρχικά ως νοσοκόμα και στη συνέχεια ως σχολικός βιβλιοθηκονόμος στην περιοχή Στάλιγκραντ. Από το 1994, ζει στο χωριό της κόρης της, Nina Grigoryevna Branda, ενώ _μετά τις ανατροπές και την καπιταλιστική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ η εγγονή της Τατιάνα, με τον σύζυγό της, τον συγκολλητή Viktor Bossart από την Rolnarovka, έφυγε για το Ανόβερο, όπου εργάζεται …σε εργοστάσιο σοκολάτας.

Η Limanskaya έκλεισε τα 100 στις 12 Απριλίου 2024 _και η ζωή συνεχίζεται…

Βραβεύσεις _ Μετάλλια

·        Για την Κατάληψη του Βερολίνου

·        Απελευθέρωση της Βαρσοβίας

·        Για τη νίκη επί της Γερμανίας στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο

·        τάγμα του Πατριωτικού Πολέμου 2^ου βαθμού

·        «Για την επέτειο των 20 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 30 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 40 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 50 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        Ζούκοφ

·        «Για την επέτειο των 60 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 65 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 70 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        «Για την επέτειο των 75 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»

·        για τα «50 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ»

·        … «60χρονα των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ»

·        για τα «70χρονα των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ»

·        "25 Χρόνια Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο"

Φλέρυ Νταντωνάκη σαγηνευτική, αισθαντική αέρινη…

Ελευθερία Παπαδαντωνάκη: Γεννήθηκε σαν σήμερα 11  Μαΐου 1937, πορεύτηκε για 27+χρόνια (1967-1994) στο τραγούδι επίσης σαν ηθοποιός _στα τελευταία της _στο “υπερπέραν” ως Φλέρυ και μας άφησε πρόωρα στις 18-Ιούλη-1998.
Η Φλέρυ Νταντωνάκη λάτρεψε την Ουμ Καλσούμ και παραδέχτηκε πως της ήταν πιο εύκολο να μιλάει απ’ το να τραγουδάει. Ήταν μια παράξενη, ονειροπόλα καλόγρια, τρυφερή και οξύθυμη, ένα αερικό της μουσικής, ατίθαση, γενναία, πεισματάρα και απίστευτα τολμηρή ώσπου κουράστηκε να ακροβατεί συνεχώς ανάμεσα στον θάνατο και στη ζωή και παραδόθηκε στον έρωτα του θανάτου. Στη σύντομη, δύσβατη και περιπετειώδη ζωή της δεν έγινε σκλάβα κανενός, ούτε της δόξας ούτε του χρήματος, έμαθε στην πράξη πως η γνώση κατακτιέται με βάσανα, δεν πίστεψε στους μύθους, που καταστρέφουν τον άνθρωπο, βεβαιώθηκε ότι δεν αγαπήθηκε πραγματικά από κανέναν άντρα και χρησιμοποίησε όλη της τη δύναμη για να ζωντανέψει την τέχνη της, ώσπου έγινε καύσιμό της

Η μοναδική Φλέρυ, η μούσα του «Μεγάλου Ερωτικού» μία από τις σπουδαιότερες φωνές του καιρού της, 19χρονη το καλοκαίρι του 1956, έφυγε μόνη της για σπουδές στις ΗΠΑ. Εκεί εμφανίζεται σε θεατρικές παραστάσεις και ξεκινά επίσης τις πρώτες της εμφανίσεις στο τραγούδι. Το 1965 ηχογραφεί στη θρυλική φολκ εταιρεία της Τζόαν Μπαέζ τον πρώτο της δίσκο. Το 1970 στην Αμερική τη γνωρίζει ο Μάνος Χατζιδάκις και η φωνή της τον μάγεψε. Έκτοτε γίνεται η Μούσα του μεγάλου Έλληνα συνθέτη με το έργο του οποίου ταυτίστηκε.

Γεννήθηκε στην Αθήνα (κατ' άλλους στην Κρήτη) και από μικρή καταπιάστηκε με τις τέχνες και κυρίως με την υποκριτική, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται στο ότι ο πατέρας της ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός και κινηματογραφικός παραγωγός. Στις ΗΠΑ, σπούδασε ιστορία και φιλολογία ενώ σύντομα ξεκίνησε καριέρα ηθοποιού, συμμετέχοντας σε παραστάσεις στη Νέα Υόρκη. Η ενασχόληση της με το τραγούδι ξεκίνησε μέσα από τυχαίες ευκαιρίες, στις οποίες τραγουδούσε δημοτικά τραγούδια για τους φίλους της. Σταδιακά άρχισε να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές, με ένα ευρύ ρεπερτόριο που περιλάμβανε λαϊκή μουσική της Ελλάδας, της Ισπανίας, ακόμη και της Βραζιλίας. Το 1965 κυκλοφόρησε ο πρώτος της δίσκος με τίτλο Fleury: The isles of Greece (Φλέρυ, τα νησιά της Ελλάδας), που περιλάμβανε ένα ετερόκλητο ρεπερτόριο από λαϊκά άσματα του Απόστολου Καλδάρα, βραζιλιάνικες μπόσα νόβα και τρία κομμάτια του Μίκη Θεοδωράκη.

Γνωριμία με τον Χατζιδάκι

Τις πρώτες μέρες που ακολούθησαν το πραξικόπημα της χούντας, η Νταντωνάκη τοποθετήθηκε δημοσίως στην αμερικανική τηλεόραση ενάντια, κατηγορώντας την αμερικανική κυβέρνηση για τον ρόλο της: στην εκπομπή «Merv Griffin Show», του NBC, της ζήτησαν να τραγουδήσει _ δυο μέρες μετά το πραξικόπημα. «Να τραγουδήσω;», απάντησε. «Ξέρετε τι έγινε στην πατρίδα μου; Της έκλεψαν την ελευθερία. Και φταίτε εσείς γι’ αυτό!». Δέχτηκε να πει μόνο ένα τραγούδι, κι αυτό χωρίς τη συνοδεία ορχήστρας, και τότε ακούστηκαν στο αμερικανικό στούντιο οι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου από τη «Ρωμιοσύνη», του Μίκη. Σχεδόν ούρλιαξε μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατές το «Σώπα, όπου να ‘ναι θα σημάνουν οι καμπάνες», με τον κραδασμό της ασύγκριτης φωνής της να ισοδυναμεί με εκατοντάδες διαδηλώσεις και καταγγελίες μαζί. Εκεί γνωρίστηκε και με τη Μελίνα Μερκούρη, την οποία μάλιστα αντικατέστησε σε μια από τις παραστάσεις του «Ilya darling» του Ζυλ Ντασέν.

Το 1970 ο Μάνος, ακούγοντας τη φωνή της εντυπωσιάστηκε· ηχογράφησαν στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη μια σειρά από κλασικά ρεμπέτικα των Τσιτσάνη, Μάρκου Βαμβακάρη κ.ά. Πολλά χρόνια αργότερα, η ηχογράφηση αυτή κυκλοφόρησε ως δίσκος με τίτλο Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα Λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι και αποτελεί την τελευταία δισκογραφική ενασχόληση του με τα ρεμπέτικα τραγούδια. Στο σημείωμά του, στο εξώφυλλο του δίσκου, ο συνθέτης ανάμεσα σε άλλα σημείωσε: "Η Φλέρυ είναι ανεπανάληπτη ακόμα και όταν δοκιμάζει... Της είχα πει πως μια αληθινή τραγουδίστρια περιέχει την τεχνική τελειότητα της Σβάρτσκοπφ και τη γήινη αμεσότητα της Νίνου και η Φλέρυ αποδεικνύει περίτρανα πως είναι μια αληθινή τραγουδίστρια". Στο μεσοδιάστημα οι δύο καλλιτέχνες συνεργάστηκαν στο δίσκο «Κύκλο του C.N.S.» (1971), στον οποίο η Φλέρυ τραγουδά έξι τραγούδια σε επανεκτέλεση μετά τον Γιώργο Μούτσιο (πρώτη εκτέλεση, 1959), σε ποίηση του συνθέτη.

Επιστροφή στην Ελλάδα

Δύο χρόνια πριν την πτώση της Χούντας, ο Μάνος Χατζιδάκις και η Νταντωνάκη επέστρεψαν στην Ελλάδα. Το 1972 αποτέλεσε σταθμό στην καριέρα της Νταντωνάκη, με πιο σημαντικό γεγονός την έκδοση του δίσκου Ο Μεγάλος Ερωτικός, που προαναφέραμε με μελοποιήσεις αρχαίας και νέας ελληνικής ποίησης με θέμα τον έρωτα. Στην ερμηνεία συμμετείχε και ο Δημήτρης Ψαριανός (πέθανε κι αυτός 17-Νοε-2020).

Στα τέλη του ιδίου χρόνου η Νταντωνάκη επέστρεψε στο στούντιο με τον Χατζιδάκι για την ηχογράφηση του Καπετάν-Μιχάλη, ενώ συμμετείχε και στον δίσκο Δώδεκα τραγούδια του Γιώργου Ποταμιάνου.

Ακολούθησε μια περίοδος άτονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Συμμετείχε φιλικά σε κάποιες ταινίες, ενώ γνωρίστηκε με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή. Η συνεργασία τους δεν τελεσφόρησε και η Φλέρυ εισήλθε σε μια περίοδο, για την οποία αργότερα δήλωσε δημόσια πως «χάνεται στα μονοπάτια του μυαλού της». Επέστρεψε στο προσκήνιο το 1984, ερμηνεύοντας τρία τραγούδια στον πρώτο δίσκο του Ηλία Λιούγκου με τίτλο Νυχτερινή δοκιμασία. Άρχισε τις εμφανίσεις της στους μουσικούς χώρους «Τιπούκειτος», «Καφέ-θέατρο» και στον Πύργο του Απόλλωνα. Συνοδευόμενη από τον πιανίστα Γιάννη (Μπαχ) Σπυρόπουλο, ερμήνευε κομμάτια του Χατζιδάκι, ελληνικά λαϊκά, αλλά και τραγούδια της τζαζ και σόουλ ανθολογίας. Το 1985, συναυλία στη Ρωμαϊκή Αγορά, στην οποία συμμετείχε και η Δήμητρα Γαλάνη αποτέλεσε μια από τις τελευταίες της εμφανίσεις επί σκηνής. Στο ξεκίνημά της τρομαγμένη από την κοσμοσυρροή εγκατέλειψε το πάλκο, για να επιστρέψει τελικά και να αποθεωθεί για την ερμηνεία της. Η τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση ήταν το 1986, όταν τραγούδησε το Τραγούδι της νύχτας στον δίσκο Τσιμεντένια Τρένα του συγκροτήματος «Τερμίτες» (Μαχαιρίτσας - Μιτζέλος). Συμμετείχε στην συναυλία του συγκροτήματος ''Τσιμεντένιο κονσέρτο'' στις 27/09/1986 στο θέατρο του Λυκαβηττού και ακολούθησαν κοινές εμφανίσεις στην μπουάτ Ζυγός στην Πλάκα όπου έγινε και η τελευταία της εμφάνιση επί σκηνής.

Το 1987 μιλάει στην εκπομπή μας «Τρεις στον αέρα» της ΕΡΤ και θυμάμαι πως είχε πει ότι «για να βιώσεις τον έρωτα πρέπει πρώτα να μπορείς να τον εκφράσεις», πως το τραγούδι της Μυρτιώτισσας, που η ποιήτρια είχε γράψει για τον γιο της, τον σπουδαίο ηθοποιό Γιώργο Παππά, η Φλέρυ το ερμήνευσε ερωτικά, γιατί ήταν ερωτευμένη εκείνη την εποχή (τη συγκεκριμένη ερμηνεία πάντως ο Χατζιδάκις τη θεώρησε αξεπέραστη, γι’ αυτό και δεν εκτελέστηκε, ούτε ηχογραφήθηκε ποτέ ξανά αυτό το τραγούδι με άλλη τραγουδίστρια). Είχε πει ακόμη ότι «στον έρωτα πρέπει να αμύνεσαι, δεν κερδίζεις τίποτα αν δεν αμυνθείς έξυπνα» και ότι θεωρεί κλασικά ερωτικά τραγούδια κάποια του Villa Lobos, από τα δικά της αυτό του Σολομώντα, αλλά και το… «Πιο καλή ή μοναξιά»! (ολόκληρη η συνέντευξή της στο YouTube channel #SeminaDigeniOfficial). Ίσως να διάλεγε και τον «Μεγάλο Ερωτικό», αυτόν τον μεγάλο σταθμό στην καριέρα της, αν δεν του έβρισκε κάτι παράξενο. Θεωρούσε πως υπήρχε κάτι φοβισμένο στη φωνή της, ένα τρέμουλο.

ΥΓ
Αν η Φλέρυ ήταν λουλούδι, θα ήταν αυτό που λέγεται «βασίλισσα της νύχτας». Ανθίζει και πλημμυρίζει το άρωμά του, μία μόνο βραδιά του χρόνου, και μαραίνεται το πρωί. Οι Κινέζοι το λένε «Αυτός που έχει μια εντυπωσιακή, μα σύντομη στιγμή δόξας», οι Γιαπωνέζοι «Ομορφιά υπό το σεληνόφως» και οι Ινδονήσιοι «Λουλούδι του θριάμβου» _ Ριζοσπάστης

Έκτοτε αποσύρθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας. Έμεινε απομονωμένη με τη μητέρα της και την κόρη της Ζωή, ενώ μάταια αρκετοί καλλιτέχνες την προσέγγιζαν, με σκοπό την επανεμφάνισή της. Αποξενωμένη, με την ψυχική της υγεία διαταραγμένη, προσβλήθηκε από καρκίνο. Επί υπουργίας Θάνου Μικρούτσικου, της δόθηκε ένα εφάπαξ ποσό 5.000.000 δρχ. Πέθανε, σε μια κλίνη του νοσοκομείου Μεταξά, καταρρακωμένη και σε σύγχυση. Το μνήμα της βρίσκεται στο κοιμητήριο της Παιανίας, πλάι σ' αυτό του Μάνου Χατζιδάκι.

Ακόμα και σήμερα, αν επισκεφθείς, τον τάφο της στην Παιανία, το επίθετο που την συνοδεύει είναι ανορθόγραφο: "ΦΛΕΡΥ ΑΤΑΝΤΩΝΑΚΗ" _H τελευταία λέξη που βγήκε από το στόμα της Φλέρυς, στο Νοσοκομείο Μεταξά, λίγο πριν η ανορθόγραφη λέξη «ΑΠΝΙΑ», καταγραφεί στον ιατρικό επίλογο της, σε τελευταίο στάδιο καρκινοπαθούς Ελευθερίας Παπαδαντωνάκη, ήταν η λέξη "Πούστηδες"

• Δείτε ΕΡΤ (ηχητικό Δεύτερο Πρόγραμμα) Φλέρυ Νταντωνάκη – 18 Ιουλίου 1998 _υπάρχουν ακόμη 6
• Επίσης "Η άγνωστη Φλέρη Νταντωνάκη"/ Μέρος Α' & Μέρος Β΄

Δισκογραφία

·      1965 Flery    Vanguard LP   Ηχογραφημένος στη Νέα Υόρκη με παλιά λαϊκά τραγούδια των Γιάννη Παπαϊωάννου, Πάνου Γαβαλά, Στράτου Ατταλίδη, Στέλιου Καζαντζίδη και σολίστ τον ελληνικής καταγωγής κλαρινίστα Γκας Βάλι.

·      1971 Ρυθμολογία - Ο Κύκλος του CNS       Lyra 3709 LP   Μουσική, στίχοι και πιάνο ο Μάνος Χατζιδάκις. Η Φ. Νταντωνάκη στα έξι τραγούδια του CNS.

·      1972 Ο Μεγάλος Ερωτικός Νότος 3901 LP-CD     11 ποιήματα μελοποιημένα από τον Μάνο Χατζιδάκι και ερμηνευμένα από την Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό (πρώτη δισκογραφική εμφάνισή του).

§  12 Τραγούδια Margo 8040 LP Ο πρώτος προσωπικός δίσκος της στην Ελλάδα, σε μουσική και στίχους του Γιώργου Ποταμιάνου. Αργότερα, κυκλοφόρησε με εξώφυλλο στα αγγλικά, για τουριστική κατανάλωση, και με τίτλο Greek Landscapes And Moods.

·      1975 Ο Κύκλος Του CNS - Ο Καπετάν Μιχάλης      Νότος 3902 LP            Σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η Φλέρυ Νταντωνάκη μαζί με τον Σπύρο Σακκά. Ο Καπετάν Μιχάλης ήταν βασισμένος σε κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη και ο Κύκλος σε ποιήματα του Χατζιδάκι.

·      1977 Γειτονιές Του Φεγγαριού - Χωρίον Ο Πόθος   Νότος 3905 LP-CD     Σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η Φλέρυ Νταντωνάκη μαζί με τον Ευτύχιο Χατζηττοφή.

·      1984 Νυχτερινή Δοκιμασία   Minos 050 LP-CD        Η Φ. Νταντωνάκη μαζί με τη Ζωή Αντιόχου και τον Ηλία Λιούγκο, ο οποίος έγραψε και τα τραγούδια.

§  Πάμε Μια Βόλτα Στο Φεγγάρι  2LP-CD Συλλογή τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, όπου η Φ. Νταντωνάκη ερμηνεύει τα Οδός Ονείρων και Πάμε Μια Βόλτα Στο Φεγγάρι. Στο δίσκο συνυπάρχει με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σοφία Βέμπο, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μελίνα Μερκούρη κ.α.

·      1986 Τσιμεντένια Τραίνα  Δίσκος του συγκροτήματος Τερμίτες, με συμμετοχή της Φ. Νταντωνάκη και της Σοφίας Βόσσου. Η Φ. Νταντωνάκη στο Τραγούδι Της Νύχτας.

·      1989 Λαϊκά Μονοπάτια Νο 2  Συλλογή τραγουδιών με πολλούς εκτελεστές. Η Φ. Νταντωνάκη στο Δεν Με Πονάς του Π. Γαβαλά, από τον πρώτο δίσκο της.

§  Λαϊκά Μονοπάτια Συλλογή τραγουδιών. Η Φ. Νταντωνάκη στο Φύγε Φύγε του Στράτου Ατταλίδη, από τον πρώτο δίσκο της.

·      1990 The Very Best Of Mikis Theodorakis Συλλογή τραγουδιών του Μίκη, όπου η Φ. Νταντωνάκη συνυπάρχει με Μελίνα Μερκούρη, Μαίρη Λίντα, Νάνα Μούσχουρη, Μαρία Φαραντούρη κ.α.

·      1991 Λειτουργικά _ Σείριος 91005 LP-CD Σε ηχογράφηση του 1970, που έγινε στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη, τραγουδά 6 ρεμπέτικα. Επίσης 5 τραγούδια από τον Καπετάν Μιχάλη και δύο από την Εποχή Της Μελισάνθης. Τη συνοδεύει στο πιάνο ο Μ. Χατζιδάκις.

·      1994 Άπονες Εξουσίες  _Ανάμεσα σε 29 τραγούδια του Μίκη υπάρχει το Μάνα Μου Και Παναγιά από την Πολιτεία, τραγουδισμένο από τη Φλέρυ.

Έργα τρίτων

·      2002: Ο δημοσιογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης, δημιουργεί το ντοκιμαντέρ: Φλέρυ, η τρελή του φεγγαριού _δεν διατίθεται στο εμπόριο, προβάλλεται σε εκδηλώσεις.

·      2007: Ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάνης, εκδίδει ένα μικρό βιογραφικό έργο για την Φλέρυ με τίτλο: «Φλέρυ Νταντωνάκη: Η Φεγγαρική αηδόνα» ISBN 978-960-7827-59-3.

·      2013: Ο συνθέτης Γιώργος Πλουμπίδης έγραψε το έργο "Φλέρυ", θέμα και παραλλαγές σε λα ελάσσονα για βιολοντσέλο και πιάνο και το αφιερώνει στη μνήμη της Φλέρυς Νταντωνάκη. Είναι διαθέσιμο στο YouTube.

·      Γιάννης Bach Σπυρόπουλος. Φλέρυ Νταντωνάκη. Εγώ είμαι ένα σύννεφο..., εκδ. Ηλέκτρα, 2005

 

Δείτε βίντεο στο YouTube