Αντιεκπαιδευτικό Νομοσχέδιο της κυβέρνησης: Βαθιά ταξικό, αντιδραστικό χτύπημα στην καρδιά της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Πολλαπλή πρόκληση

Η προσπάθεια να διανθιστεί το παλιό, το πλήρως αναντίστοιχο με τις σύγχρονες μορφωτικές ανάγκες που φέρνει το νομοσχέδιο για τα σχολεία, με κορόνες για «βελτίωση της Εκπαίδευσης», χαρακτηρίζει τη στάση της κυβέρνησης από την πρώτη στιγμή της παρουσίασης των αντιδραστικών μέτρων και συνεχίζεται στη συζήτηση στη Βουλή.

Η επιχείρηση εξαπάτησης ξεκινάει από τον ίδιο τον τίτλο του νομοσχεδίου δήθεν για «την αναβάθμιση του σχολείου και την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών».
Το τέταρτο κατά σειρά νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την Παιδεία, ένα συντριπτικό χτύπημα στα μορφωτικά δικαιώματα, περιέχει αλλαγές που επιδρούν στην καθημερινότητα του σχολείου, στο περιεχόμενο της μάθησης, στο μέλλον των παιδιών.
Πρόκειται για πάγιες αστικές επιδιώξεις, που αφορούν τη διαφοροποίηση του σχολείου, τη δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων, τον ασφυκτικό έλεγχο των εκπαιδευτικών ώστε να εφαρμόσουν τις αντιδραστικές αλλαγές που φέρνει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, άλλες που ήδη ψηφίστηκαν και αυτές που σχεδιάζονται για το μέλλον.

Η κυβέρνηση διατείνεται πως οικοδομεί ένα «αναβαθμισμένο σχολείο», σύγχρονο, με αέρα «ελευθερίας». Και με επίκεντρο την «αυτονομία» του σχολείου κάνει λόγο για «αλλαγές που απαιτεί η εποχή», «που αγκαλιάζει η κοινωνία».
Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις που εξειδικεύουν την εύηχη «αυτονομία» έρχονται να δείξουν το πραγματικό περιεχόμενο: Αξιοποίηση σχολικών εγκαταστάσεων που μετατρέπονται σε πεδίο επιχειρηματικής δράσης, προς αξιοποίηση για να εξασφαλιστεί στο πλαίσιο των - διαφορετικών - δυνατοτήτων κάτι παραπάνω από τα σημερινά ψίχουλα χρηματοδότησης, αναζήτηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης με εξάρτηση από χορηγούς και απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη της αποκλειστικής χρηματοδότησης. Διαφοροποίηση του περιεχομένου μέσα από πολλαπλά βιβλία που διασπούν τον ενιαίο χαρακτήρα της σχολικής γνώσης σε ένα τοπίο στροφής στις δεξιότητες και υποβάθμισης κ.ο.κ.

Σε αυτά η κυβέρνηση αναζητά από τη λαϊκή οικογένεια και τα παιδιά της «συγκλίσεις». Επιχειρεί δε από την πρώτη στιγμή να εμφανίσει ούτε λίγο ούτε πολύ σαν ανάγκες και αιτήματά τους τις αντιδραστικές και εχθρικές προς το μορφωτικό δικαίωμα ρυθμίσεις, που είναι όντως προϊόν συγκλίσεων, όμως των φορέων του μεγάλου κεφαλαίου, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, που χαράσσουν εκπαιδευτικές πολιτικές συμβατές με τις ανάγκες του και στις οποίες πορεύτηκαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, στρώνοντας το έδαφος για τα μέτρα που έρχονται σήμερα.

Η ίδια η κυβέρνηση έχει δώσει με σαφήνεια την απάντηση με ποιους «συγκλίνει» όλο αυτό το διάστημα που σχολεία και πανεπιστήμια έμειναν κλειστά, η σχέση των παιδιών με την εκπαιδευτική διαδικασία κρεμόταν σε μία κλωστή μπροστά από την οθόνη, τώρα που η αγωνία χτυπά κόκκινο για το αν και πώς θα ανοίξουν οι δομές εκπαίδευσης σε λιγότερο από ενάμιση μήνα. Αντί να σκύψει στις ανάγκες αυτές που δημιούργησε η πανδημία και η διαχείρισή της, η κυβέρνηση έπεσε και πέφτει με τα μούτρα στο να περάσει το ένα νομοσχέδιο μετά το άλλο για να θεσμοθετήσει τις απαιτήσεις των μονοπωλίων. Από αυτή την άποψη, το νομοσχέδιο αποτελεί πολλαπλή πρόκληση, στην οποία, μέσα και σε αυτές τις συνθήκες του καλοκαιριού και της πανδημίας στις οποίες έρχεται η επικείμενη ψήφισή του, δίνεται απάντηση και με το σημερινό συλλαλητήριο.
Συγκλίσεις βρήκε η κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος και κατά τη διακυβέρνησή του αλλά και τώρα, που οι αντιδράσεις στο νομοσχέδιο κορυφώνονται, δεν κρύβει τη σύμπλευσή του σε κεντρικές επιλογές, στο σχολείο των δεξιοτήτων, στην «αυτονομία» και αποτίμηση στα σχολεία, έχοντας στρώσει τον δρόμο για τα μέτρα που έρχονται τώρα.

Η συζήτηση γύρω από το νομοσχέδιο είναι αποκαλυπτική για την ουσία των αντιεκπαιδευτικών αλλαγών, αφού σε κάθε του άρθρο, σε κάθε διάταξη γίνονται φανερές οι αξιώσεις του κεφαλαίου για την Εκπαίδευση. Γι' αυτό πρέπει να δυναμώσει η σύγκρουση με αυτή την πολιτική, η διεκδίκηση για το πραγματικά σύγχρονο, το σχολείο που θα απαντά στις σύγχρονες διευρυμένες ανάγκες, που δεν θα αποκλείει αλλά θα βοηθά τα παιδιά να ανοίγουν τα φτερά τους, ξεκινώντας από το έδαφος μίας στέρεας γνώσης, που σήμερα τους στερούν.

Αποσπάσματα από την τοποθέτηση του βουλευτή του ΚΚΕ, Γιάννη Δελή, στη συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Με ανάδειξη των στόχων, των προεκτάσεων και των επιπτώσεων του νομοσχεδίου στα μορφωτικά δικαιώματα, στην καθημερινότητα και στη λειτουργία του σχολείου, καθώς και στην προοπτική των μαθητών, τοποθετήθηκε το ΚΚΕ κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι η συζήτηση του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια να ξεκινήσει τη Δευτέρα 26 Ιούλη το απόγευμα και να ολοκληρωθεί την Τετάρτη 28 με την ψηφοφορία.

Παραθέτουμε εκτενή αποσπάσματα από την τοποθέτηση του Γ. Δελή:

 «Παρά τις συνεχείς αναφορές της κυβέρνησης και των βουλευτών της σε αποτελέσματα αμφιλεγόμενων και κατά παραγγελία δημοσκοπήσεων, παρά το συστηματικό μπαράζ υποστηρικτικής αρθρογραφίας στις ναυαρχίδες του αστικού Τύπου αλλά και σε πολυσύχναστα αστικά sites, τελικά στη συνεδρίαση της Επιτροπής με τους φορείς, αφού πρώτα οι Ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών, διερμηνεύοντας τη θέληση των μελών τους, ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου, και αφού βέβαια εξαιρέσουμε για ευνόητους λόγους τούς κυβερνητικούς κρατικούς φορείς, όπως π.χ. η ΕΘΑΑΕ και το ΙΕΠ, τότε ξέρετε ποιος ήταν ο φορέας εκείνος που δεν μπόρεσε να κρύψει τον ενθουσιασμό του για το νομοσχέδιο;

Ο Σύνδεσμος των Ιδιωτικών Σχολείων, οι μεγαλέμποροι δηλαδή της Παιδείας! Οι οποίοι μάλιστα, αφού πρώτα δεν δίστασαν να δώσουν και δημοσίως τα συγχαρητήριά τους στην κυβέρνηση, ως γνήσιοι αντιπρόσωποι όλου του επιχειρηματικού κόσμου, και αφού υπενθύμισαν ότι η λεγόμενη "αυτονομία" των σχολείων αποτελεί κατεύθυνση του ΟΟΣΑ και της ΕΕ - γι' αυτό και συμφωνεί μαζί της και ο ΣΥΡΙΖΑ - αλλά και του ΣΕΒ, προσθέτουμε εμείς, μετά μας θύμισαν τη λαϊκή παροιμία "τρώγοντας έρχεται η όρεξη"!
Μιας και στο τέλος ζήτησαν "ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία στις σχολικές μονάδες, ακόμα περισσότερη ενδυνάμωση του ρόλου του διευθυντή του σχολείου, σε συνδυασμό βέβαια με τις διαδικασίες αξιολόγησης και λογοδοσίας".

Αυτοί είναι που σας στηρίζουν, μαζί με τα λογής λογής παπαγαλάκια των ΜΜΕ, και όχι οι εκπαιδευτικοί, όχι οι γονείς, όχι η νέα γενιά, που διαδηλώνουν ενάντια στο νομοσχέδιο, όπως έκαναν και χτες (σ.σ. την Πέμπτη) σε μαζικά συλλαλητήρια μέσα στο καλοκαίρι!

Γι' αυτό και την ΑΣΓΜΕ, τους γονείς δηλαδή των μαθητών, αυτούς τους οποίους υποτίθεται ωφελεί το νομοσχέδιό σας, δεν τολμήσατε καν να τους καλέσετε, όπως οφείλατε, στην Επιτροπή και τους αποκλείσατε με αστείες δικαιολογίες.

Δομή προσαρμοσμένη στην εφαρμογή των αντιεκπαιδευτικών μέτρων

Δημιουργείται μια εκτεταμένη ιεραρχική δομή σε όλο το εύρος της Εκπαίδευσης, στη βάση πάντα του νόμου 4547/18 του ΣΥΡΙΖΑ, εμπλουτισμένου τώρα πια και με την ατομική αξιολόγηση που εισάγει η ΝΔ.

Τα στελέχη τώρα όλης αυτής της δομής, λόγω των γραφειοκρατικών, απογραφικών και κυρίως λόγω των αξιολογικών τους καθηκόντων, αντικειμενικά θα βρίσκονται πολύ μακριά, αν όχι απέναντι, και δεν θα μπορούν ποτέ να σταθούν δίπλα στους εκπαιδευτικούς για να τους βοηθούν στη δύσκολη εκπαιδευτική τους καθημερινότητα. (...)

Σε ό,τι αφορά τώρα τη λειτουργία και τη διοίκηση του σχολείου που ετοιμάζετε:
Σε ένα τέτοιο σχολείο "αυτόνομο", σε ένα τέτοιο σχολείο - επιχείρηση, δεν θα μπορούσε παρά να συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, σχεδόν να καταργηθεί κάθε ουσιαστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων, και οι εκπαιδευτικοί του να μετατραπούν σε απλά εκτελεστικά όργανα των άνωθεν εντολών, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα στο σχολείο.

Ένα τέτοιο σχολείο, φυσικά, δεν μπορεί να το διοικεί παρά μόνο ένας διευθυντής, με πάμπολλες υπερεξουσίες, ένας διευθυντής - manager, ένας διοικητής, στην πραγματικότητα ένας απόλυτος άρχοντας.

Θα υπογράφει τις οικονομικές συμφωνίες του σχολείου με τους διάφορους χορηγούς, θα πουλάει στην αγορά τη χρήση των υποδομών του σχολείου, θα αξιολογεί όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και θα επιλέγει αποκλειστικά αυτός τους περιβόητους μέντορες των νέων εκπαιδευτικών και τους λεγόμενους συντονιστές των σχολικών τάξεων και των διδακτικών αντικειμένων. (...)

Περιορίζεται η συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας

Ολο αυτό το αυταρχικό και αντιδημοκρατικό πλαίσιο συμπληρώνεται και με το άρθρο 107 για τη λεγόμενη αναμόρφωση του σχολικού συμβουλίου. (...) Στη θέση της σημερινής μορφής και σύνθεσής του, δημιουργείται ένα κλειστό και ελεγχόμενο όργανο που θα "τρέχει" όλες τις διαδικασίες του σχολείου - επιχείρηση, της "αυτόνομης" και οικονομικά εξαρτημένης από τους χορηγούς σχολικής μονάδας. (...)

Θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνη τη διάταξη του νομοσχεδίου σε σχέση με τις αρμοδιότητες του σχολικού συμβουλίου, για την κατάθεση σχεδίου για αντιμετώπιση των κρίσεων που εμφανίζονται στη σχολική μονάδα.

Καθώς, με πρόσχημα δήθεν την αντιμετώπιση κρίσεων, ανοίγουν επικίνδυνοι δρόμοι για την παρέμβαση σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις που λαμβάνουν χώρα σε ένα σχολείο, για την καταστολή μαθητικών αγώνων και καταλήψεων, μέχρι και για παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα λειτουργίας του ίδιου του Συλλόγου Διδασκόντων, π.χ. για τη συλλογική απόρριψη λ.χ. μιας κυβερνητικής οδηγίας, για τη συμμετοχή σε μια κινητοποίηση κ.ά.

Τον φόβο της ομολογεί η κυβέρνηση και θέλει να "πετάξει" έξω από τα σχολικά συμβούλια κάθε ενοχλητική φωνή, να περιορίσει τη δυνατότητα της συζήτησης, να μειώσει τη συμμετοχή της σχολικής κοινότητας, να μην επιτρέψει την αμφισβήτηση των εντολών της για το σχολείο. Για τόση ελευθερία και αυτονομία μιλάμε!

Η «αξιολόγηση» μηχανισμός επιβολής

Παρά τα όσα ισχυρίζεται η κυβέρνηση περί επιμόρφωσης, την οποία αντιλαμβάνεται ως ποινή και όχι ως δικαίωμα όλων των εκπαιδευτικών και ως υποχρέωση της πολιτείας - την οποία δεν ικανοποιεί χρόνια τώρα - φαίνεται ξεκάθαρα ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του μηχανισμού της αξιολόγησης ο οποίος στήνεται, απόλυτα ελεγχόμενος από το ΥΠΑΙΘ, ένα στοιχείο το οποίο διαπνέει άλλωστε και όλο το νομοσχέδιο, και φαίνεται έντονα και στον τρόπο επιλογής στελεχών.
Τι είναι αυτά που μας λέτε; ότι με την αξιολόγηση οι εκπαιδευτικοί θα κρίνουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους; Κάθε μέρα, κάθε ώρα που βγαίνουν οι εκπαιδευτικοί από την τάξη κρίνουν τη δουλειά τους. Συζητούν μεταξύ τους για το πώς θα τη βελτιώσουν.

Λέτε, θα ενημερώνονται οι γονείς για τα αποτελέσματα στο σχολείο. Ολοι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν επαφή με τους γονείς, δεν τους ενημερώνουν για τα παιδιά τους;
Σε όλον αυτόν τον καιρό της καραντίνας, ποιοι νομίζετε ότι κράτησαν ζωντανή τη σχέση ανάμεσα στο σχολείο και στα παιδιά;
Μηχανισμό για την επιβολή της αντιεκπαιδευτικής κυβερνητικής πολιτικής στήνετε, και όποιος εκπαιδευτικός τον αμφισβητεί, όποιος τον αντιμάχεται, όποιος υπερασπίζεται τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών, τότε απειλείται και με στέρηση μισθού, αλλά και με τον αποκλεισμό του για 8 ολόκληρα χρόνια από την επιλογή οποιασδήποτε στελεχιακής θέσης, ακόμα και αυτής του υποδιευθυντή του σχολείου!

Πρόκειται για τη γνωστή τροπολογία Γεροβασίλη, με την οποία η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2017 ποινικοποιούσε την απεργία - αποχή των εργαζομένων στο Δημόσιο ενάντια στην αντιδραστική αξιολόγησή τους. Αυτήν την επαίσχυντη νομοθετική σας διάταξη αξιοποιεί τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ!

«Αυτονομία», διαφοροποίηση και κατηγοριοποίηση

Πάμε τώρα λίγο και στην πολυδιαφημισμένη "αυτονομία" των σχολείων, με την οποία επί της ουσίας συμφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ και το δηλώνει μάλιστα ευθαρσώς, απλά τη θέλει λέει λίγο διαφορετική, "πασπαλισμένη" και με λίγη δημοκρατία.
Πρέπει να είναι καθαρό στις λαϊκές οικογένειες: Το σχολείο που ετοιμάζετε στόχο έχει την κατηγοριοποίηση των μαθητών, τη διάσπαση της ενιαίας γνώσης που πρέπει να δίνεται σε όλα τα παιδιά, γι' αυτόν τον σκοπό αξιοποιεί και την "αξιολόγηση" των μαθητών.

Το καινοτόμο κρίνεται βασικά από τον σκοπό και το περιεχόμενο και όχι από τις μορφές της αξιολόγησης. Η Παιδαγωγική δεν είναι ένα απλό άθροισμα τεχνικών διδασκαλίας και ελέγχου, αλλά επιστήμη, που σκοπό πρέπει να έχει τη δημιουργία ανθρώπων ικανών να γνωρίζουν και να αλλάζουν τον κόσμο.
Οσα "καινοτόμα" και δήθεν εναλλακτικά μοντέλα κι αν παρουσιάσει το ΥΠΑΙΘ, αυτά δεν φέρνουν αυτόματα και την αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το καθοριστικό στοιχείο είναι ο σκοπός της Εκπαίδευσης και το περιεχόμενο των σχολικών μαθημάτων, το τι άνθρωπο θέλουμε να ετοιμάζει το σχολείο.
(...)
Το τελευταίο διάστημα συνεχώς η κυβέρνηση, για μια σειρά παρεμβάσεις της, όπως π.χ. η ελάχιστη βάση εισαγωγής, επικαλείται τα ακαδημαϊκά κριτήρια.
Αναρωτηθήκατε όμως, κυρία υπουργέ, τι είναι αυτό που πραγματικά φταίει για τις χαμηλές επιδόσεις στις εξετάσεις;

Γιατί άραγε συμβαίνει αυτή η πτώση του μορφωτικού επιπέδου της νέας γενιάς;

Κι αυτό είναι άσχετο με τη συνεχή υποκατάσταση της γνώσης της επιστημονικής στο σχολείο από τις εφήμερες δεξιότητες που μαζικά προωθούνται τα τελευταία χρόνια στα σχολεία;

Για ποιες κοινωνικές δεξιότητες μιλάτε, όταν αφαιρέσατε εν μία νυκτί τα μαθήματα των κοινωνικών επιστημών, ένα στίγμα που θα σας κατατρέχει μέχρι να τα επαναφέρετε και να πάρουν τη θέση που τους αξίζει στο σχολικό πρόγραμμα».

Αυτονομία και κατηγοριοποίηση ή ενιαίο σχολείο για όλους;

Το νομοσχέδιο για τη δήθεν αναβάθμιση του σχολείου και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, που αποτελεί βαθιά, αντιδραστική τομή στη λειτουργία και το περιεχόμενο του σχολείου, στον ίδιο τον ρόλο του εκπαιδευτικού, έχει ήδη συναντήσει τις αντιδράσεις του εκπαιδευτικού κόσμου.

Έρχεται να συμπληρώσει τις ρυθμίσεις που πέρασαν όλο τον τελευταίο χρόνο για αλλαγές στο Λύκειο (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, τρόπος πρόσβασης, περικοπές αντικειμένων κ.ά.), τη θεσμοθέτηση των εργαστηρίων δεξιοτήτων σε όλες τις βαθμίδες, την αύξηση του αριθμού μαθητών στις τάξεις και την «αυτοαξιολόγηση» του σχολείου.

Μαζί με την εφαρμογή όλων των νομοθετικών διατάξεων που ψηφίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, συνιστά μια βαθιά αντιδραστική τομή στον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας: Στο τι και πώς μαθαίνουν οι μαθητές, στο τι και πώς διδάσκει ο εκπαιδευτικός και σε τι εργασιακό περιβάλλον θα δουλεύει από εδώ και εμπρός.

Βάση του νομοσχεδίου αποτελούν οι κατευθύνσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, που ενσωματώθηκαν άλλωστε και από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, με τελευταία αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, οι απαιτήσεις του ΣΕΒ και των εργοδοτικών ενώσεων για έναν μελλοντικό εργαζόμενο φθηνό, ευέλικτο και προσαρμοσμένο στις δικές τους ανάγκες για κερδοφορία, για ένα σχολείο πιο φθηνό για το κράτος, ακόμα πιο ακριβό για τους γονείς και πιο «φιλικό» για τις επιχειρήσεις.

Σχολεία για την «ελίτ» και σχολεία για την «πλέμπα»

Στον πυρήνα του νομοσχεδίου βρίσκεται η έννοια της αυτονομίας. Ο,τι ενισχύει όμως την αυτονομία του σχολείου, αυξάνει ταυτόχρονα τη διαφοροποίηση και κατηγοριοποίησή του, οδηγεί δηλαδή στον διαχωρισμό σε σχολεία για την «ελίτ» και σχολεία για την «πλέμπα».

Τομή στο να ανοίξει ο δρόμος για τέτοιου είδους διαφοροποιήσεις, που εκφράζονται κατά κάποιον τρόπο «γεωγραφικά», ήταν η μετατόπιση μέρους των ευθυνών για τις σχολικές μονάδες στην Τοπική Διοίκηση, στο όνομα της λεγόμενης «αποκέντρωσης». Πρόκειται για στρατηγική επιλογή που θέλουν να βαθύνει κι άλλο.

Γι' αυτό προδιαγράφεται η παραπέρα «απαλλαγή» του κράτους από την υποχρέωση της χρηματοδότησης, της στελέχωσης, της επιμόρφωσης, γι' αυτό επανέρχεται το πρότυπο των διευθυντών - manager, που τους λύνουν τα χέρια για να αναζητούν χρηματοδοτήσεις και χορηγούς, γι' αυτό έρχεται και η αναμόρφωση του θεσμού του Σχολικού Συμβουλίου με ορισμό δυο μελών από το δήμο και τριών εκπαιδευτικών χωρίς κανέναν μαθητή, που ενισχύει το ρόλο των δημοτικών αρχών στις αποφάσεις της κάθε σχολικής κοινότητας.

Βέβαια η υπουργός Παιδείας διαβεβαιώνει ότι η κρατική χρηματοδότηση προς τις σχολικές μονάδες θα συνεχίσει κανονικά. Τότε γιατί άραγε όλη αυτή η πρεμούρα στο νομοσχέδιο για αναζήτηση χορηγών και χρηματοδοτήσεων; Μα γιατί η σημερινή πενιχρή χρηματοδότηση δεν φτάνει για να καλύψει τις ανάγκες. Γιατί ήδη και σήμερα το σχολείο κοιτάει προς τις τσέπες των γονιών για να καλύψει μια σειρά ζητήματα και αυτό θα ενταθεί.

Παράλληλα όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Οι χορηγοί και οι χρηματοδότες θα συνδεθούν και με το περιεχόμενο του σχολείου, με τα επιπλέον εκπαιδευτικά προγράμματα που ενθαρρύνεται το κάθε σχολείο να εκπονεί.

Όξυνση των ταξικών φραγμών για τους ίδιους τους μαθητές

Ακόμα περισσότερο λοιπόν με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ανοίγει ο δρόμος για την εντονότερη διαφοροποίηση των ίδιων των μαθητών ακόμα και μέσα στο ίδιο σχολείο, με το σπάσιμο ενιαίων στοιχείων που διατηρούνταν μέχρι τώρα στη μόρφωση όλων των μαθητών, όπως τα σχολικά βιβλία, με την ενθάρρυνση εκπόνησης διαφόρων προγραμμάτων, με τη γενίκευση των εργαστηρίων δεξιοτήτων που είχε ψηφιστεί και θα εφαρμοστεί από Σεπτέμβρη.

Εύλογα βέβαια θα αναρωτηθεί κανείς: Μα καλά και σήμερα δεν υπάρχει έντονη διαφοροποίηση από σχολείο σε σχολείο ή ακόμα και ανάμεσα στους μαθητές; Φυσικά υπάρχει. Και εκφράζει ακριβώς τις ταξικές διαφορές και ανισότητες που υπάρχουν στην κοινωνία. Ανισότητες που τελικά οδηγούν σε ταξικούς φραγμούς και στη μόρφωση των παιδιών. Οι διαφορετικές αφετηρίες από τις οποίες ξεκινούν οι μαθητές, που συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ταξική τους καταγωγή, είναι συχνά εμφανείς πριν ακόμα πατήσουν το πόδι τους στο σχολείο στα 4 ή στα 6 τους χρόνια. Το σχολείο που έχουμε σήμερα, αντί να τις αμβλύνει, τις αναπαράγει. Το σχολείο που θέλουν να φτιάξουν θα τις διογκώσει ακόμα περισσότερο.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να εμφανίσει τα παραπάνω ως νοιάξιμο για τις ανάγκες των μαθητών. Υπονοεί ότι το να φτιάξεις π.χ. ένα πιο εύκολο βιβλίο, με λιγότερες απαιτήσεις για τους πιο αδύναμους μαθητές, και αντίστοιχα ένα πιο πλούσιο και εμπλουτισμένο για τους πιο μελετηρούς, ακουμπά στις δικές τους ανάγκες και τους βοηθά. Δεν είναι όμως έτσι. Αυτό που κάνει είναι να προδιαγράφει νωρίτερα το μέλλον τους, την πορεία τους τόσο στην Εκπαίδευση όσο και αργότερα στην παραγωγή. Να υψώνει ακόμα υψηλότερους φραγμούς για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν ένα καλύτερο επίπεδο μόρφωσης.

«Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε ένα δημόσιο σχολείο και να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στη συνέχεια, να επιλέξουν για το τι θα κάνουν στη ζωή τους», είπε ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης κατά την παρουσίαση των κυβερνητικών σχεδίων και αναφέρθηκε στην επαναφορά του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, ώστε οι μαθητές να επιλέγουν μόνοι τους τον δρόμο που θα ακολουθήσουν και στις άλλες επαγγελματικές διαδρομές που δίνονται, όπως τα Πρότυπα ΕΠΑΛ και η Επαγγελματική Εκπαίδευση εκτός πανεπιστημίου όπως τα δημόσια ΙΕΚ. «Να δημιουργήσουμε προοπτικές ζωής για κάθε παιδί», είπε δείχνοντας ότι έχουν στραμμένο το βλέμμα στους αυριανούς αποφοίτους της Εκπαίδευσης, τους αυριανούς εργαζόμενους.

Βέβαια, πάνω κάτω αυτές οι εκπαιδευτικές «επιλογές» υπάρχουν και σήμερα, αλλά η κυβέρνηση θέλει να τις ενισχύσει. Γιατί είναι στόχος χρόνια τώρα της ΕΕ να αυξήσει το ποσοστό των μαθητών που σπρώχνονται πρόωρα εκτός της Γενικής Εκπαίδευσης.

Πόσο όμως ελεύθερη θα είναι αυτή η επιλογή των μαθητών, όταν από τα πρώτα τους χρόνια στα θρανία το ίδιο το σχολείο θα τους διαχωρίζει σε αυτούς που μπορούν κι αυτούς που... δεν μπορούν; Η εικόνα άλλων εκπαιδευτικών συστημάτων που έχουν προχωρήσει εδώ και χρόνια τέτοιες αλλαγές, όπως π.χ. στην Αγγλία ή στη Γερμανία, είναι ενδεικτική: Είναι εξαιρετικά σπάνιο έως αδύνατο μαθητής από ένα διαφοροποιημένο σχολείο φτωχών εργατικών συνοικιών να προσεγγίσει ένα ανώτερο επίπεδο μόρφωσης.

Για άλλη μια φορά οι λαϊκές οικογένειες θα ζήσουν στο πετσί τους την ατομική ευθύνη

Ασε που στο κυβερνητικό λεξιλόγιο επαναλαμβάνονται διαρκώς οι «ευκαιρίες», κι αυτό από μόνο του σημαίνει ότι η Εκπαίδευση δεν παρέχεται εξίσου σε όλους, δεν είναι δηλαδή δικαίωμα όλων. Γιατί την «ευκαιρία» είναι ατομική σου ευθύνη αν θα την αρπάξεις και θα την αξιοποιήσεις σωστά, παύει να είναι ευθύνη και υποχρέωση του κράτους να παρέχει εξίσου ένα επίπεδο μόρφωσης για όλα τα παιδιά και να βοηθά εξίσου τους πιο αδύναμους να κατακτήσουν αυτό το επίπεδο.

Γίνεται πιο έντονα υπόθεση της κάθε οικογένειας να βοηθήσει το παιδί της να τα βγάλει πέρα, κι αυτό φυσικά προσδιορίζεται απόλυτα από την οικονομική δυνατότητα που έχει. Κι αυτό έγινε πιο έντονα φανερό με την εμπειρία της φετινής χρονιάς με την τηλεκπαίδευση, που μια οικογένεια πάσχιζε με δανεικό wifi κι άλλοι είχαν δυο και τρεις συσκευές. Θα φανεί ακόμα πιο έντονα και τις επόμενες χρονιές, που εκπαιδευτικοί και μαθητές θα έρθουν έντονα αντιμέτωποι με τα κενά και τις μορφωτικές απώλειες που έχουν συσσωρευθεί, χωρίς η κυβέρνηση να παίρνει κανένα μέτρο γι' αυτά και άλλες οικογένειες θα μπορούν να καλύπτουν φροντιστήρια και ιδιαίτερα και άλλες όχι.

Με άλλα λόγια, όσο αναπαράγεται και διογκώνεται η διαφοροποίηση, τόσο παύει το «για όλους». Οσο προχωράει η αυτονομία τόσο αυξάνονται οι ταξικοί φραγμοί, τόσο πλήττονται τα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων.

Με το βλέμμα στις ανάγκες και τις δυνατότητες της εποχής μας

Για όλους τους παραπάνω και για πολλούς ακόμα λόγους, το νομοσχέδιο πρέπει να απορριφθεί. Γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές πρέπει να το αντιπαλέψουν στην πράξη. Πρέπει να αντισταθούν όχι μόνο τώρα με μαζικές κινητοποιήσεις και πρωτοβουλίες όταν θα πάρει το δρόμο του για τη Βουλή μετά τη διαβούλευση, αλλά και αύριο κατά την προσπάθεια εφαρμογής του. Να αντισταθούν με κάθε τρόπο στην ένταση της κατηγοριοποίησης, που θα τη φέρει η ίδια η ζωή και θα φαντάζει σαν εύκολη λύση και τάχα προς το συμφέρον των μαθητών.

Και για να αναπτυχθούν τέτοιες ισχυρές αντιστάσεις, αφετηρία δεν μπορεί να είναι η υπεράσπιση του σημερινού σχολείου, αλλά η υπεράσπιση των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων που γεννά η εποχή μας για τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών.

Γιατί υπάρχει και ανάγκη και δυνατότητα σήμερα π.χ. να μειωθούν οι μαθητές ανά τάξη, να γίνουν μόνιμοι διορισμοί εκπαιδευτικών για την κάλυψη του συνόλου των κενών στα σχολεία και όχι μόνο για το 20% των κενών, να αναπροσαρμοστούν τα αναλυτικά προγράμματα και η ύλη για την κάλυψη των μαθησιακών κενών που έχουν προκύψει, να λειτουργήσουν από την αρχή της χρονιάς τα Προγράμματα Ενισχυτικής Διδασκαλίας και ΠΔΣ, να υπάρξει κρατικό σχέδιο ανάπτυξης των σχολικών υποδομών και αυξημένη κρατική χρηματοδότηση των σχολικών επιτροπών, να αναβαθμιστεί το σύνολο των υποδομών των σχολείων (τεχνολογικός εξοπλισμός, εργαστήρια, χώροι άθλησης κ.ά.).

Κι αυτά είναι στοιχειώδεις ανάγκες σήμερα για όλα τα παιδιά. Γι' αυτό και η απάντηση τόσο στο σημερινό ταξικό σχολείο, όσο και στο σχολείο που θέλουν να φέρουν που θα γίνει ακόμα χειρότερο, είναι το ενιαίο σχολείο των σύγχρονων λαϊκών αναγκών που έχει περιγράψει και αναλύσει στην πρότασή του το ΚΚΕ.

Νέα κινητοποίηση την Τετάρτη στο Σύνταγμα

«Συνεχίζουμε τον αγώνα για να μην περάσει το νέο αντιδραστικό νομοσχέδιο για την Παιδεία», δηλώνει η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής, καλώντας τις Ενώσεις και τους Συλλόγους Γονέων της Αττικής σε νέα κινητοποίηση στο Σύνταγμα, την Τετάρτη 28 Ιούλη, μέρα που θα ψηφίζεται το νομοσχέδιο στη Βουλή.

«Τα αντιεκπαιδευτικά μέτρα θα μείνουν στα χαρτιά!», δηλώνουν καλώντας στη συγκέντρωση στο Σύνταγμα τα εξής σωματεία: Συνδικάτα Μετάλλου Αττικής και Ναυπηγικής Βιομηχανίας, Οικοδόμων Αθήνας, Φαρμάκου Αττικής, Επισιτισμού - Τουρισμού - Ξενοδοχείων Ν. Αττικής, Εργαζομένων στις Τηλεπικοινωνίες και την Πληροφορική Αττικής, Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος, Σωματείο Εργαζομένων στο Χρηματοπιστωτικό Σύστημα στην Αττική και Συνδικάτο ΟΤΑ Αττικής.

Περιμένοντας με ανυπομονησία
το «νέο σχολείο» για τα παιδιά μας

Ανοιχτή επιστολή μητέρας μαθητών προς τον πρωθυπουργό με αφορμή το νομοσχέδιο για την Παιδεία

ℹ️  Αλιεύσαμε από το διαδίκτυο ανοιχτή επιστολή μητέρας μαθητών προς τον πρωθυπουργό με αφορμή το νομοσχέδιο για την Παιδεία που συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή. Την παραθέτουμε αυτούσια:

Κύριε Πρωθυπουργέ,

Πληρώνω τους φόρους μου, δηλαδή πληρώνω για να έχουν «δημόσια και δωρεάν Παιδεία» τα παιδιά μου.
Εντάξει! Όχι και τόσο δωρεάν!... Εχω πληρώσει πολλές φορές για εκδρομές, για θέατρα, για μια σειρά δραστηριότητες στο δημόσιο σχολείο. Μου έχουν ζητήσει επίσης να πληρώσω και για άλλα. Ακόμα και για φωτοτυπικό χαρτί. Ντράπηκα λίγο, αλλά είπα όχι...

Εντάξει! Οχι και τόσο δημόσιο! Πληρώνω αρκετά για Αγγλικά, κολύμβηση, ενόργανη. Επίσης πληρώνω για φροντιστήρια για να καλυφτούν τα γνωστικά κενά των παιδιών μου, που πολύ φοβάμαι ότι μεγάλωσαν αυτό το διάστημα με τα κλειστά σχολεία.

Εγώ δεν είμαι παιδί της κρίσης. Τα παιδιά μου είναι. Δεν ήταν πλούσιοι οι γονείς μου, αλλά κατάφεραν να με μορφώσουν. Οι γονείς μου, σε άλλες εποχές, πιέστηκαν για να μου δώσουν αυτή τη μόρφωση αλλά όχι όπως πιέζομαι εγώ κι ο άντρας μου σήμερα. Πόσο μάλλον που ακόμα τα παιδιά μου δεν προετοιμάζονται για πανελλήνιες. Τώρα είναι πιο δύσκολα τα πράγματα.

Οι γονείς μου δεν ήταν μορφωμένοι. Δεν μπορούσαν δηλαδή να με βοηθήσουν στα μαθήματα. Το αστείο είναι ότι ενώ εμείς σήμερα μπορούμε κάπως να τα βοηθήσουμε τα παιδιά μας πάλι δεν προλαβαίνουμε! Και με αυτά που ψηφίσατε στο νέο νομοσχέδιο, δεν βλέπω φως, αν δεν αλλάξουν τα πράγματα.
Τώρα, διάβασα ότι τα παιδιά θα μαθαίνουν το μάθημά τους από το σπίτι και στην τάξη θα γίνεται αξιολόγηση. Πώς θα τα βοηθήσω; Δεν βλέπω να μένει χρόνος για να συζητήσουμε με τα παιδιά μου, να παίξουμε.

Σας άκουσα να μιλάτε για το σχολείο του αύριο, του μέλλοντος. Φυσικά, κάθε γονιός αυτό θέλει.
Σας άκουσα επίσης να μιλάτε για ελευθερία, για αυτονομία, για σύγχρονες δεξιότητες, για αξιολόγηση. Ποιος τα ακούει όλα αυτά και δεν συμφωνεί και δεν λέει «κάτι καλό έρχεται»;

Να σας πω την αλήθεια, έχω κάποιες επιφυλάξεις.

Βλέπετε, μέσα στην πανδημία, το σχολείο άλλαξε. Βασικά δεν ήταν σχολείο. Γιατί σχολείο σημαίνει παιχνίδι, συζήτηση, αστεία, απορημένα βλέμματα, θυμωμένα μάτια. Είναι δάσκαλος και επικοινωνία, άμεση και ζωντανή. Θα πείτε, «δεν έβγαινε αλλιώς». Δεν είμαι σίγουρη. Άλλωστε, τώρα που διορίσατε χιλιάδες εκπαιδευτικούς είναι σαν να παραδεχτήκατε ότι πράγματι χρειάζονται και τώρα και πριν, αλλά απλώς δεν ήταν στις προθέσεις σας...

Θα μου πείτε «δεν είναι κακό πράγμα οι αλλαγές». Αλλαγή δεν σημαίνει απαραίτητα πρόοδος όμως. Απλά πράγματα που σίγουρα τα έχετε υπόψη σας!

Και γι' αυτό έχω επιφυλάξεις για τις ωραίες λέξεις που χρησιμοποιείτε. Για να είμαι ειλικρινής, τις ακούω από τότε που ήμουν κι εγώ μαθήτρια.
Και όχι μόνο τις ακούω αλλά πολλοί νόμοι για την Παιδεία θυμάμαι ότι ήρθαν με τέτοια συνθήματα.

Αναρωτιέμαι:
Τι πάει να πει ελευθερία, όταν όλοι δεν στηρίζονται το ίδιο;
Τι πάει να πει αυτονομία, όταν τελικά το σχολείο θα εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από εξωσχολικούς παράγοντες, όπως η εξεύρεση πόρων;
Κι όλο αυτό με την αξιολόγηση, με προβληματίζει. Γιατί μου φαίνεται ότι το σχολείο αντί να ενισχυθεί για να γίνει χώρος γνώσης και διαπαιδαγώγησης, έχει καταντήσει ένα αξιολογικό κέντρο. Αυτό θέλουμε;

Μη νομίζετε. Κι εγώ έχω ενστάσεις και προβληματισμούς για κάποιους εκπαιδευτικούς που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Τους έχω αξιολογήσει δηλαδή.
Αλλά οι πολλοί παλεύουν με τα θηρία (δεν εννοώ τα παιδιά μου), τις δυσκολίες δηλαδή. Αυτοί βρέθηκαν δίπλα στα παιδιά μας στις έκτακτες συνθήκες που τελικά αποδείχτηκαν μόνιμες για δυο χρόνια σχεδόν.
Έχω δει γονείς να μαλώνουν για να πάρει το παιδί τους τον καλό εκπαιδευτικό. Εχω δει μαθητές που έγιναν γονείς και τρέχουν να αγκαλιάσουν τον παλιό δάσκαλό τους. Και άλλους που δεν θέλουν να ακούν για αυτόν... Έχω δει εκπαιδευτικούς να σκέφτονται πώς πήγε το μάθημα, να μην είναι ευχαριστημένοι με τον εαυτό τους. Όλα αυτά δεν είναι αξιολόγηση; Και φυσικά έχω δει καλούς εκπαιδευτικούς να μην ξαναδιορίζονται ή να αλλάζουν σχολείο και έτσι να χάνεται η συνέχεια, να σπάει η ομάδα, γιατί ο δάσκαλος είναι μέλος της ομάδας...

Εχω κάποιες απορίες... Διάβασα ότι με την αξιολόγηση θα επιμορφωθούν οι «κακοί» εκπαιδευτικοί και μάλιστα στις δεξιότητες. Εκεί «πονάνε»; Οι καλοί εκπαιδευτικοί δεν χρειάζονται επιμόρφωση;

Θέλω να σας πω, λοιπόν, τι θέλω εγώ για το σχολείο των παιδιών μου.

Και πιο πολύ με στεναχωρεί ότι κάποια από αυτά που θέλω τα βλέπω να γίνονται, αλλά όχι για όλους.
Θέλω να μπορούν να δημιουργήσουν, να αθλούνται. Αλλά πού εργαστήρια, αλλά πού υποδομές. Λίγο πιο έντονα να αθληθούν, πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο...
Θέλω βιβλία σύγχρονα, που να μαθαίνουν στα παιδιά ότι μπορούν να γνωρίσουν τον κόσμο. Αλλωστε, με αυτή την πεποίθηση δεν προχώρησε μπροστά η ανθρωπότητα;
Θέλω βιβλία που θα ανοίγουν το μυαλό και θα αγγίζουν την ψυχή των παιδιών. Δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει αυτό με συνταγές και προσκλήσεις σε πάρτι....
Και θέλω τα καλά βιβλία να μην είναι εξαίρεση, αλλά για όλα τα παιδιά.

Να σας μιλήσω και από την πείρα μου, όσο κι αν μικρή;
Εγώ έχω δει παιδιά του «τελευταίου θρανίου», αυτά που λένε ότι «δεν παίρνουν τα γράμματα», να προκόβουν. Γιατί οι δάσκαλοί τους «έσκυψαν» σε αυτά. Δεν τους έβαλαν ταμπέλες, δεν τα διαχώρισαν. Μήπως αυτό με την επιλογή μαθητών τελικά θα οδηγήσει σε νέες ταμπέλες;
Ακούω κι εγώ με προσοχή και ενδιαφέρον για τις δεξιότητες. Μάλιστα διάβασα ότι αυτές αλλάζουν συνεχώς. Άρα τι ακριβώς χρειαζόμαστε; Και για όλα αυτά που πράγματι χρειάζονται να μάθουν τα παιδιά μας, μήπως πρέπει να προσέξετε να μη λέει ο καθένας «το μακρύ και το κοντό του»; Μικρά παιδιά έχουμε... Δεν μας φτάνει ο βομβαρδισμός με άχρηστες έως και επικίνδυνες πληροφορίες στα οποία εκτίθενται; Πάντως για κριτική σκέψη δεν πολυακούω. Και δεν νομίζω να είναι αυτό το τόσο σημαντικό απλά μια δεξιότητα...
Θέλω λοιπόν, ίσως πιο πολύ κι από εσάς, αναβαθμισμένο δημόσιο σχολείο. Ισως γιατί τα παιδιά μου πάνε σε τέτοιο.
Νομίζω ότι ξέρετε ότι όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά. Ο καθένας το βλέπει αυτό και μέσα στο σπίτι του. Τι σημαίνει αυτό; Μήπως ότι πρέπει να τους δώσουμε πλούτο παραστάσεων αντί να κόβουμε τα φτερά τους; Οχι για να γίνουν ίδια - ούτε γίνεται ούτε το θέλουμε. Αλλά να γίνει κάθε παιδί μια ξεχωριστή και όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Εμένα αυτό μου φαίνεται σύγχρονο. Αλλά και δίκαιο.

Δεν ξέρω τι εννοείτε εσείς με τη λέξη πρόοδο αλλά εγώ πιστεύω ότι αν η κοινωνία προοδεύει, θα έπρεπε να είναι και λιγότερο άδικη. Να δίνει πιο πολλά σε όλους.

Τώρα θα μου πείτε ότι το πολιτικοποιώ το θέμα. Γιατί, εσείς τι κάνετε; Άλλωστε κι εσείς, στα βιβλία των πανεπιστημίων που έχετε σπουδάσει κάπου θα έχετε διαβάσει ότι η πολιτική αφορά σχέσεις ομάδων με διαφορετικά συμφέροντα.
Λέω λοιπόν να πάω με τα συμφέροντα και τις ανάγκες των πολλών. Γιατί είναι και δικές μου ανάγκες.

Λύρρου Βασιλική
Ζωγράφου, 09/07/2021