Καισαριανή 🎈 Σουκατζίδεια 2025: Αγώνες μνήμης & τιμής

                    
Οι αγώνες είναι αφιερωμένοι στον Ναπολέοντα Σουκατζίδη που εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944 με τους συντρόφους του από τα Ναζιστικά στρατεύματα μέσα στο “Θυσιαστήριο της Λευτεριάς”.
Τα ΣΟΥΚΑΤΖΙΔΕΙΑ τελούνται για πάνω από 40 χρόνια μέσα στον χώρο με τη συμμετοχή αθλητών όλων των ηλικιών. Με τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τη λήξη του Β΄ΠΠ οι αγώνες αποκτούν ξεχωριστή σημασία.

Πολύπλευρη προσωπικότητα ο Ναπολέων Σουκατζίδης , σύνδεσε από νωρίς τη μοίρα του με το εργατικό – λαϊκό κίνημα. Μέλος της ΟΚΝΕ από το 1927, γλωσσομαθής _από 19 χρόνων μιλούσε και έγραφε έξι γλώσσες. Η διαδρομή Αη Στράτης – Ακροναυπλία – Λάρισα – Χαϊδάρι – Καισαριανή, που σημάδεψε τη σύντομη ζωή του αγωνιστή ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗ Ναπολέοντα Σουκατζίδη, είναι ποτισμένη με αίμα. Και κάπως έτσι, φτάνουμε στο ξημέρωμα της Πρωτομαγιάς του 1944. Ο στρατοπεδάρχης εκφωνεί τον κατάλογο των μελλοθανάτων. Παρών! Παρών! Βροντερό, αντρειωμένο. Με μια βραχνάδα από το ξενύχτι. Καθάριζαν το λαιμό τους όταν έφτανε η σειρά τους, για ν’ ακουστεί καλά. Να μη φανεί εξαιτίας της βραχνάδας υποτονικό, φοβισμένο, δειλό. Ναι, αυτό είναι: Φοβούνται την ξεφτίλα περισσότερο από το θάνατο. Το νούμερο 71 είναι ο Ναπολέων Σουκατζίδης. «Όχι εσύ, Ναπολέων», θα πει ο στρατοπεδάρχης, που χρειαζόταν, ως διερμηνέα το Σουκατζίδη. Και ο Ναπολέων ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ, ο Ναπολέων ο μικρασιάτης, ο Ναπολέων ο κρητικός, ο Ναπολέων ο έλληνας, , θα αρνηθεί την προσφορά, για να μη μπει άλλος κρατούμενος στη θέση του. Και θα βαδίσει οικειοθελώς στο θάνατο, αφήνοντας πίσω του τον ήλιο που εκείνη την ώρα χάραζε, πίσω από τον Υμηττό… Και ύστερα η αναχώρηση και η διαδρομή, η διαδρομή θανάτου.

            Οι 200 🎈 της Καισαριανής

Τελευταίοι αποχαιρετισμοί. Τα στόματα ανοίγουν για παραγγελίες στους δικούς τους ανθρώπους. Κάποιοι γράφουν και μικρά, πρόχειρα σημειώματα. «Να βρεις τη μάνα μου. Στο επισκεπτήριο. Μην την αφήσεις να περιμένει, μην την ξευτιλίσει ο σκοπός. Φεύγω ευτυχισμένος να της πεις. Να’ ναι περήφανη για το γιο της, όπως ήταν πάντα.» Τα φευγαλέα λόγια του Νίκου, πριν ανέβει στο φορτηγό για το τελευταίο του ταξίδι, την τελευταία του ταλαιπωρία. «Την κορούλα μου, την πριγκίπισσα της καρδιάς μου. Δεν την έζησα. Δεν τη χάρηκα. Θα είμαι νοερά δίπλα της. Μην την ξεχάσετε σύντροφοι., μην την ξεχάσετε..» Δύσκολα έβγαιναν τα λόγια. Την φωτογραφία της πριγκίπισσάς του έσφιγγε στο χέρι ο Γιώργος. Την έσφιγγε σαν να φοβόταν ότι θα του την πάρουν. Όλα του τα είχαν πάρει. Δεν θα επέτρεπε και αυτό. Σφικτά αγκαλιασμένη η πριγκίπισσά του. Να μην την δουν. Και ο Ναπολέων αγέρωχος στη σειρά και αυτός για το τελευταίο ταξίδι. «Μην μας δουν να κλαίμε σύντροφοι., μην τους κάνουμε τη χάρη. Ακροναυπλιώτικα θα πεθάνουμε_ όρθιοι, όπως τα δέντρα» φώναξε συγκινημένος μπαίνοντας στο φορτηγό. Ο Ανέστης ανεβασμένος σ’ ένα πεζούλι με δυνατή φωνή δίνει το παράγγελμα. «Σε γνωρίζω από την κόψη Του σπαθιού την τρομερή»

Οι υπόλοιποι ακολουθούν. Κανείς δεν μπορεί να τους εμποδίσει. Κατάνυξη και συγκίνηση. Ιεροτελεστία ήταν. Από την ψυχή έβγαινε η φωνή. Η δύναμη των στίχων έδειχνε τεράστια. Και οι πέτρες λύγιζαν σ’ αυτό το συγκλονιστικό θέαμα. Ποτέ ο χαιρετισμός της Λευτεριάς δεν αντιλάλησε στις πολιτείες και τα χωριά, τα βουνά και τα φαράγγια της Ελλάδας πιο συγκινητικά, πιο ειλικρινά, πιο αντρειωμένα.. Μέχρι την κορυφή του Υμηττού έφτανε. Και ο αντίλαλος χτυπούσε ευθεία τις καρδιές τους. Και μετά οι ομοβροντίες των μυδραλίων ήταν εκκωφαντικές. Και μετά σιωπή, απέραντη σιωπή. Νεκρική. Λες και αυτό που ακούγονταν ήταν στη φαντασία τους. Και μετά πάλι τα ίδια, οι επόμενοι. Η πιο φτηνή αφαίρεση της ζωής. Η πιο ανεκτίμητη πράξη ζωής. Πάλι τα ίδια. Κατά εικοσάδες τους κατέβαζαν από τα καμιόνια. Τους έμπαζαν μέσα. Τους έστηναν. Και τους εκτελούσαν με τα πολυβόλα που ήταν στημένα σε 4 βάσεις και με οπλοπολυβόλα. Ένας αξιωματικός διέτασσε πυρ και πυροβολούσε πρώτος. Αυτός έδινε και τη χαριστική βολή στον εγκέφαλο. Εμπρός της γης οι κολασμένοι της πείνας σκλάβοι εμπρός, εμπρός …

Φτάνουν πια της σκλαβιάς τα χρόνια. Στον αγώνα ενωμένοι κι ας μη λείψει κανείς. Τέτοιες φωνές ακούγονται. Ο αντίλαλος από το Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Παραμένει. Αν γονατίσεις στη γη, εκεί στο θυσιαστήριο και βάλεις το αυτί σου στο χώμα θα τον ακούσεις τον αντίλαλο. Ακόμα και στην γύρω περιοχή, στον συνοικισμό. Ακούγονται οι φωνές, λυπητερές φωνές, οργισμένες φωνές. Όσο κοντοζυγώνει κάποιος στον τόπο που ακούγονται οι φωνές, τόσο αυτές αλαργεύουν. Φωνές που σε ξυπνούν από τον ύπνο τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Για όνειρα που κάναμε, δικαιώματα που κατακτήθηκαν, δικαιωμένες και αδικαίωτες θυσίες που κατατέθηκαν στο βωμό της ελπίδας. Η μνήμη, η ελπίδα, η θυσία, ο αγώνας ολοζώντανες παρουσιάζονται μπροστά σου. Και έχουν τη μορφή των διακοσίων κομμουνιστών.

"Ο χορός του Σουκατζίδη"
έργο του Βάλια Σεμερτζίδη __
παραλλαγή του 1966

           ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΣΟΥΚΑΤΖΙΔΗΣ
           Απ' τη σπορά που δίνει την καλύτερη σοδειά

Τέτοιες μέρες θυμόμαστε τα λόγια του Μπαλζάκ, «απ' όλες τις σπορές που ρίχνονται στη γη, το αίμα των ηρώων δίνει την καλύτερη σοδειά».
Τέτοιες μέρες θυμόμαστε τα λόγια του προλετάριου ποιητή Φώτη Αγγουλέ που, απ' τις φυλακές της Κέρκυρας, μηνούσε: «Μην καρτεράτε να λυγίσουμε, μήτε για μια στιγμή | μηδ' όσο στην κακοκαιρία | λυγάει το κυπαρίσσι | έχουμε τη ζωή πολύ | παρά πολύ αγαπήσει».

Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν ο κομμουνιστής Ναπολέων Σουκατζίδης, ένας από τους 200 εκτελεσμένους στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του '44.

          Βίος παράλληλος
          με τη ζωή και το κίνημα των εργατών

Πολύπλευρη προσωπικότητα ο Ναπολέων, σύνδεσε από νωρίς τη μοίρα του με το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Μέλος της ΟΚΝΕ από το 1927, γλωσσομαθής (από 19 χρόνων μιλούσε και έγραφε έξι γλώσσες), παρότι σπούδασε Οικονομικά, ανέπτυξε δράση και στο χώρο του πολιτισμού (είχε οργανώσει μια φιλολογική συντροφιά στην οποία μετείχε και η σπουδαία δασκάλα και λαογράφος της Κρήτης, Μαρία Λιουδάκη). Δημοσίευσε επιφυλλίδες «με χαρακτήρα μικρού δοκιμίου σε εκλαϊκευτική μορφή» και χρονογραφήματα. Οπως έχει πει η Μ. Λιουδάκη, που κατέγραψε χιλιάδες μαντινάδες, παραμύθια, μοιρολόγια, γνωμικά, γλωσσοδέτες και όλα τα έθιμα του κρητικού λαού, συμπαραστάτης στο λαογραφικό έργο της ήταν ο αγωνιστής Ναπολέων Σουκατζίδης, που είχε αρραβωνιαστεί την αδελφή της Χαρά. Πλήθος μαντινάδες και άλλο υλικό αποθησαύρισε ο ίδιος.

Η ζωή του είναι αξεχώριστη από τη ζωή των εργατών. Στο Ηράκλειο, οι πρώτες προσπάθειες για την οργάνωση των εργατών έγιναν στα μέσα της 10ετίας του 1920. Την πρωτοβουλία πήρε η συντακτική επιτροπή της εφημερίδας «Η φωνή του εργάτη». Από τα πρώτα βήματα του συνδικαλιστικού κινήματος, το ΚΚΕ βρέθηκε στην πρωτοπορία, πρωτοστάτησε στο στήσιμο Σωματείων και Εργατικών Κέντρων.

Το 1934 ιδρύεται και επίσημα το Εργατικό Κέντρο Ηρακλείου. Το δίμηνο Νοέμβρη - Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου ξεσπά η απεργία των υποδηματεργατών. Συλλαμβάνονται πέντε δυναμικότατα στελέχη, κομμουνιστές, οι οποίοι συνεχίζουν τον αγώνα τους με πολυήμερη απεργία πείνας στην απομόνωση. Στις 25/7/1935 αποφασίζεται πανεργατική απεργία.

Στις 4/8, το σταφιδεργατικό πρόβλημα οξύνθηκε και σημειώθηκαν αιματηρές συγκρούσεις εργατών και ενόπλων της Χωροφυλακής και του Στρατού. Μέχρι να 'ρθουν ενισχύσεις, οι απεργοί γίνονται κύριοι της κατάστασης. Στις συμπλοκές, ο Στρατός χρησιμοποίησε και πολυβόλα, δολοφονώντας τρεις εργάτες και τραυματίζοντας 15. Το επόμενο πρωί έγινε μάχη μιας ώρας με την Αστυνομία και το Στρατό από την πλατεία Αγίου Μηνά μέχρι το «Μεϊντάνι». Άλλοι τρεις εργάτες δολοφονήθηκαν και τραυματίστηκαν δέκα. Μπροστά στην αποφασιστικότητα των εργαζομένων, στις 6/8 ο επιθεωρητής εργατικών διαφορών και οι εκπρόσωποι των Σωματείων συμφώνησαν σε 10 ζητήματα, ένα από τα οποία ήταν η προμήθεια βιβλιαρίων Υγείας σε όλους τους εργάτες. Για τους σταφιδεργάτες οι σταφιδοεξαγωγείς αποδέχτηκαν αυξήσεις 15% για τους εργάτες και τις εργάτριες, ακόμη και για τις υπερωρίες, τη νυχτερινή εργασία, τις Κυριακές και τις γιορτές.

Εργατική Πρωτομαγιά του 1936 γιορτάστηκε με κοσμοσυρροή στο κτήμα του Στρατή Περγαλίδη, μάρτυρα της εργατικής τάξης. Η διαδήλωση προχώρησε και διαλύθηκε στο Βαλιδέ Τζαμί τη νύχτα πια.

Με αίτημα
την ελεύθερη διακίνηση του “Ριζοσπάστη”

Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης το '36 ώθησαν στην πανελλαδική απεργία στις 13 του Μάη. Το τότε Εργατικό Κέντρο Ηρακλείου (ΕΚΗ), μεταξύ άλλων, προβάλλει το αίτημα για ελεύθερη διακίνηση και κυκλοφορία του «Ριζοσπάστη». Το κράτος, βλέποντας τη δύναμη του λαϊκού κινήματος, θορυβήθηκε και το κατέστειλε βίαια. Διασπά και αποδυναμώνει το ΕΚΗ, προχωρώντας στην απόσχιση των συντηρητικών εργατών και στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Συντηρητικών. Προχωρεί σε αθρόους εκτοπισμούς δημοκρατικών και κομμουνιστών. Στις 16-6-1936, ιδρύεται ο «Εθνικός και Κοινωνικός Σύνδεσμος Ηρακλείου» για τη «διά παντός νομίμου μέσου προστασία του υπάρχοντος αστικού συστήματος». Ενώ προηγούμενα, στις 13-6-1936, η Ασφάλεια συνέλαβε 5 κομμουνιστές προέδρους Σωματείων και στελέχη του ΕΚΗ και τους εκτόπισε στον Αϊ - Στράτη. Ανάμεσά τους ο Ναπολέων Σουκατζίδης, πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων, που δεν ξαναγύρισε ποτέ, αλλά ακολούθησε το δρόμο της θυσίας.

Ιδιαίτερος σταθμός στη ζωή του Ν. Σουκατζίδη είναι η φυλάκισή του στην Ακροναυπλία. Μνημειώδη έμειναν τα μαθήματα που παρέδιδε, αλλά και παρακολουθούσε. Ο Ναπολέων έζησε εντατικά την πνευματική ζωή της Ακροναυπλίας. Όσο υπήρχαν βιβλία, μελετούσε ιστορία, λογοτεχνία, λαογραφία, ξένες γλώσσες. Έμαθε τέλεια τα Γερμανικά, τα Γαλλικά, τα Αγγλικά, τα Ρωσικά, τα Τουρκικά. Δίδασκε τη μέρα στους συντρόφους του - εργάτες και αγρότες - Ελληνικά, Ιστορία, ξένες γλώσσες και το βράδυ στο μισοσκόταδο, σε μια γωνιά του μεγάλου θαλάμου, τσίτωνε το αυτί του να μη χάσει λέξη από το μάθημα του μεγάλου δασκάλου του, του Δημήτρη Γληνού.

Ακολουθεί το Χαϊδάρι, όπου παραδόθηκε στους Γερμανούς ως κρατούμενος της Ακροναυπλίας. Η ηρωική πράξη που συνδέεται με το όνομα του Ν. Σουκατζίδη αφορά στο γεγονός πως, όντας διερμηνέας, αρχικά των Ιταλών και αργότερα των Γερμανών, όταν ο Γερμανός διοικητής τού πρότεινε να βγει από τη λίστα των μελλοθανάτων και να τουφεκιστεί άλλος στη θέση του, το αρνήθηκε πεισματικά. Εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944, μαζί με τους 200 της Καισαριανής. Στο τελευταίο γράμμα του προς τον πατέρα του, έγραφε: «Πατερούλη, πάω για εκτέλεση. Να 'σαι περήφανος για το μονάκριβο γιο σου. Ν' αγαπάς και να λατρεύεις την κορούλα σου και την αδελφούλα μου. Κι οι δυο μεγάλοι άνθρωποι. Γεια, γεια πατερούλη. Ναπολέων».