Αφιέρωμα "Γενοκτονία Ποντίων": πραγματικοί υπαίτιοι της οι ιμπεριαλιστικοί τυχοδιωκτικοί σχεδιασμοί

Γενοκτονία …πόσες φορές δεν ακούσαμε τον όρο τα τελευταία χρόνια _ειδικά μετά τις ανατροπές και την καπιταλιστική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ: το _ κατ΄ ευφημισμό “Δικαστήριο” της Χάγης, φέτος αρχές του χρόνου αποφάνθηκε πως “δεν έχει, ακόμη, διαπιστώσει εάν το Ισραήλ έχει διαπράξει γενοκτονία στη Γάζα”, αυτό τη στιγμή που σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (Υπουργείο Υγείας) τουλάχιστον 53.339 Παλαιστίνιοι είναι νεκροί και 121.034 τραυματίες. Το κράτος-δολοφόνος του Ισραήλ βομβαρδίζει συνεχώς και αδιάκριτα ότι έχει απομείνει _επικεντρώνοντας και στα νοσοκομεία. Το Γραφείο Τύπου της Κυβέρνησης της Παλαιστίνης ενημέρωσε τον αριθμό των νεκρών σε περισσότερους από 61.700, λέγοντας ότι _επιπλέον χιλιάδες άνθρωποι αγνοούνται κάτω από τα ερείπια και θεωρούνται νεκροί. Στο μεταξύ ο ηγέτης της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας Μιλόσεβιτς δικάστηκε για γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου και ο Σερβοβόσνιος Ράντοβαν Κάρατζιτς για πολλά περισσότερα  _δείτε Υπήρχε κάποτε μια χώρα _τη λέγανε Γιουγκοσλαβία _ Lepa sela lepo gore - Τα όμορφα χωριά, όμορφα καίγονται

Η λέξη (γένος + κτείνω =φονεύω) αποτελεί όρο του διεθνούς “δικαίου” που καθιερώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αναφέρεται στη συστηματική δίωξη ενός έθνους ή φυλής με απώτερο σκοπό την εξαφάνισή τους.

Πόντιοι _μύθοι και πραγματικότητα

Η ελληνική αστική τάξη, με τους ιμπεριαλιστικούς τυχοδιωκτισμούς της, χρησιμοποίησε τους ελληνικούς πληθυσμούς του Πόντου ως στρατηγικό αντιπερισπασμό ή διαπραγματευτικό χαρτί, προκειμένου να πετύχει μεγαλύτερο κομμάτι στην αναδιανομή της πίτας και αυτή η επιλογή οδήγησε τελικά στη γενοκτονία. Στον αντίποδα το ΚΚΕ επέμενε και επιμένει ότι τα ιστορικά γεγονότα είχαν και έχουν ταξικό περιεχόμενο, ταξικές είναι οι αιτίες γέννησής τους. Με την έννοια αυτή δεν αρκεί να αναφερόμαστε μόνο και αποκλειστικά στους φυσικούς αυτουργούς, πρέπει να φωτογραφίζουμε και τους ηθικούς αυτουργούς που κρύβονται πίσω από τέτοια κτηνώδη εγκλήματα. Τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων έλαβαν προτεραιότητα πάνω από κάθε ανθρώπινο δικαίωμα, κάθε ανθρώπινο πόνο.

Ο καπιταλισμός λοιπόν είναι η μήτρα που γεννάει τους πολέμους που, προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη του, στέλνει ολόκληρους λαούς στο θάνατο, στη φτώχεια, στην τραγωδία. Έτσι όπως έκανε στον Α' και στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και σήμερα που ο παγκόσμιος καπιταλισμός μέσα από το ΝΑΤΟ, μέσα από την ΕΕ με ένα σωρό ψευδεπίγραφες προφάσεις καταδυναστεύει την εθνική ελευθερία καθώς και τον υλικό πλούτο πολλών λαών.

      Οι πραγματικοί υπαίτιοι της γενοκτονίας των Ποντίων

Η 19^η Μαΐου, Ημέρα Μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, μας θυμίζει ένα από τα πλέον κτηνώδη μαζικά εγκλήματα του περασμένου αιώνα. Σήμερα, οι ηθικοί αυτουργοί του εγκλήματος αυτού συνεχίζουν την προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών αιτιών που οδήγησαν στη σφαγή 353.000 ανθρώπων. Μέσω της συστηματικής καλλιέργειας εθνικιστικών παθών, επιχειρούν να θολώσουν την ιστορική πραγματικότητα, να αποποιηθούν των ευθυνών τους, βάζοντας τους λαούς στο φαύλο κύκλο μιας ατέρμονης τεχνητής αντιπαλότητας. Πρόκειται για τις αστικές τάξεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, στο βωμό του ανταγωνισμού των οποίων θυσιάστηκε (και) ο ποντιακός ελληνισμός. Η αστική ιστοριογραφία έχει φροντίσει εντέχνως να αποσιωπήσει- ή στην καλύτερη των περιπτώσεων να υποβαθμίσει- τους ενδοαστικούς και ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς της περιόδου 1914-1923, αποδίδοντας την εξολόθρευση και τον ξεριζωμό  του ποντιακού ελληνισμού σε «φυλετικά» κριτήρια.

Ωστόσο, αν κάποιος θέλει να θέσει το ζήτημα στην πραγματική του βάση οφείλει να απομακρυνθεί από τις κρατούσες «αναλύσεις» και να προσεγγίσει τις ταξικές παραμέτρους των γεγονότων του Πόντου. Έτσι γίνονται αντιληπτοί και οι βαθύτεροι λόγοι που οδήγησαν στη γενοκτονία του ελληνικού πληθυσμού και, ταυτόχρονα, αποκαλύπτεται ο αληθινός ένοχος: η αστική τάξη σε Τουρκία και Ελλάδα. Η μεν αστική τάξη της Τουρκίας, ευρισκόμενη σε διαδικασία σύστασης του δικού της έθνους-κράτους, έβλεπε ανταγωνιστικά το ελληνικό κεφάλαιο που δραστηριοποιούνταν στον «ζωτικό χώρο» της. Στο πλαίσιο αυτό καλλιεργήθηκε σε τμήματα του τουρκικού λαού μια βαθιά σοβινιστική ρητορική εναντίον των Ελλήνων του Πόντου. Πρόκειται για μια μέθοδο που η αστική τάξη ακολούθησε πολλές φορές στο διάβα της ιστορίας προκειμένου να συστοιχίσει πλατιές μάζες πίσω από «ομόφυλες» και «ομόθρησκες»- αλλά με ταξικά αντίθετα προς τον εργαζόμενο λαό συμφέροντα- ηγεσίες, ούτως ώστε να ικανοποιήσει τις εκάστοτε επιδιώξεις της. Από τη δική της πλευρά, η ελληνική αστική τάξη, βυθισμένη στους ιμπεριαλιστικούς τυχοδιωκτισμούς της, φέρει κι’ αυτή πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την τραγωδία που υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου. Στο βωμό αυτών των τυχοδιωκτισμών- και προκειμένου να εξασφαλίσει μεγαλύτερο κομμάτι στην αναδιανομή της πίτας- η αστική τάξη της Ελλάδας χρησιμοποίησε τον ποντιακό πληθυσμό, άλλοτε ως «διαπραγματευτικό χαρτί» και άλλοτε ως στρατηγικό αντιπερισπασμό, στο πλαίσιο των επιδιώξεων της στη Μικρά Ασία.

Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αποτελεί άλλη μια ιστορική περίπτωση που αναδεικνύει, με τον πλέον ξεκάθαρο και κατηγορηματικό τρόπο, το γεγονός ότι τα συμφέροντα των λαών είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Μας υπενθυμίζει επίσης τη διαχρονική αλήθεια ότι, στο εκμεταλλευτικό σύστημα που ζούμε, τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων, των ιμπεριαλιστών, έχουν προτεραιότητα πάνω από κάθε ανθρώπινο δικαίωμα, κάθε ανθρώπινο πόνο και δράμα. Την σφαγή στον Πόντο δεν την υπέστησαν οι Έλληνες πλουτοκράτες της εποχής, ούτε οι πολιτικοί και στρατιωτικοί της εκπρόσωποι. Την υπέστησαν, με τον πλέον βάρβαρο τρόπο, οι εργάτες, οι χωρικοί, οι μικροί έμποροι, τα λαϊκά στρώματα των Ελλήνων του Πόντου που σφαγιάστηκαν και ξεριζώθηκαν.

Είναι, επομένως, πολύ σημαντική η διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Ιδιαίτερα σε μια περίοδο που, όπως και τότε, στις αρχές του 20ου αιώνα, έτσι και σήμερα, η άρχουσα τάξη και το πολιτικό της προσωπικό επικαλείται το «εθνικό» συμφέρον και συναίσθημα. Η γενοκτονία των Ποντίων- όπως και μια σειρά σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας- μπορούν να αποτελέσουν πηγή συμπερασμάτων για την σημερινή εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Έτσι ώστε εξοπλισμένοι με τα ταξικά «φίλτρα» ερμηνείας της πραγματικότητας, να μπορούν να βλέπουν πίσω και πέρα από την εθνικιστική-εθνοκεντρική ρητορική των εκάστοτε αστικών επιτελείων, προκειμένου να είναι σε θέση να μην επιτρέψουν μια «επανάληψη της Ιστορίας».

Για την ιστορία τον όρο Genocide (τζένοσαϊντ) διετύπωσε πρώτος ο Πολωνός δικηγόρος Raphael Lemkin (Λέμκιν) Νοε-1944 στο βιβλίο του "Axis Rule in Occupied Europe" (ο ρόλος _ κυριαρχία του Άξονα στην κατεχόμενη Ευρώπη), αναφερόμενος στα εγκλήματα που γίνονταν από τη Γερμανία και τους συμμάχους της στην τότε Ευρώπη

106+ χρόνια από την τραγική επέτειο της Γενοκτονίας του Πόντου, «από το κεμαλικό κίνημα και των Νεότουρκων» την περίοδο 1914-1923, ενός από τα πλέον ειδεχθή μαζικά εγκλήματα του περασμένου αιώνα και στο γνώριμο τους ρόλο, δημαγωγούντες και καπηλευόμενοι την εύλογη ευαισθησία του ποντιακού ελληνισμού, οι πολιτικοί εκπρόσωποι της αστικής τάξης βγάζουν «δεκάρικους» περί «ιστορικής δικαίωσης των θυμάτων» και υποσχόμενοι να συνδράμουν για τη «διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας», μακριά από το ιστορικό της περιεχόμενο.

ΚΚΕ_Δημήτρης Κουτσούμπας “106 χρόνια μετά τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου με τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και τους πάνω από 1 εκατομμύριο ξεριζωμένους, θύματα της άρχουσας τάξης της Τουρκίας, στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και αντιθέσεων, στηρίζουμε τη δίκαιη διεκδίκηση για τη “Διεθνή Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων Ποντίων”, μπαίνουμε μπροστά στον αγώνα ενάντια στο βάρβαρο σύστημα που προκαλεί τις σύγχρονες γενοκτονίες, για να μη ζήσει ποτέ κανείς άλλος λαός τον πόλεμο, την εξόντωση, την προσφυγιά”.

Σήμερα, 106+ χρόνια μετά την σφαγή 353.000 ανθρώπων και τον ξεριζωμό εκατομμυρίων ελλήνων του Πόντου, τα επιτελεία της εγχώριας αστικής τάξης συνεχίζουν να συγκαλύπτουν τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία. Αν κάποιος θέλει να θέσει το ζήτημα στην πραγματική του βάση οφείλει να απομακρυνθεί από τις κρατούσες «αναλύσεις» και να προσεγγίσει τις ταξικές παραμέτρους των γεγονότων του Πόντου. Έτσι γίνονται αντιληπτοί και οι βαθύτεροι λόγοι που οδήγησαν στη γενοκτονία του ελληνικού πληθυσμού και, ταυτόχρονα, αποκαλύπτεται ο αληθινός ένοχος: η αστική τάξη σε Τουρκία και Ελλάδα. Στο βωμό του ανταγωνισμού των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας θυσιάστηκε ο ποντιακός ελληνισμός, πληρώνοντας πολύ ακριβά τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή. Ήταν τότε που ο μεγαλοϊδεατισμός της ελληνικής αστικής τάξης και η τυχοδιωκτική μικρασιατική εκστρατεία (με τις «ευλογίες» των αγγλογάλλων συμμάχων) συγκρούστηκε με την άνοδο του τουρκικού αστικού εθνικισμού και την προσπάθεια της τουρκικής αστικής τάξης να συγκροτηθεί σε έθνος-κράτος πάνω στα συντρίμμια της καταρρέουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η μεν αστική τάξη της Τουρκίας, ευρισκόμενη σε διαδικασία σύστασης του δικού της έθνους-κράτους, έβλεπε ανταγωνιστικά το ελληνικό κεφάλαιο που δραστηριοποιούνταν στον «ζωτικό χώρο» της. Στο πλαίσιο αυτό καλλιεργήθηκε σε τμήματα του τουρκικού λαού μια βαθιά σοβινιστική ρητορική εναντίον των Ελλήνων του Πόντου. Πρόκειται για μια μέθοδο που η αστική τάξη ακολούθησε πολλές φορές στο διάβα της ιστορίας προκειμένου να συστοιχίσει πλατιές μάζες πίσω από «ομόφυλες» και «ομόθρησκες»- αλλά με ταξικά αντίθετα προς τον εργαζόμενο λαό συμφέροντα- ηγεσίες, ούτως ώστε να ικανοποιήσει τις εκάστοτε επιδιώξεις της. Από τη δική της πλευρά, η ελληνική αστική τάξη, βυθισμένη στους ιμπεριαλιστικούς τυχοδιωκτισμούς της, φέρει κι’ αυτή πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την τραγωδία που υπέστησαν οι Έλληνες του Πόντου. Στο βωμό αυτών των τυχοδιωκτισμών- και προκειμένου να εξασφαλίσει μεγαλύτερο κομμάτι στην αναδιανομή της πίτας- η αστική τάξη της Ελλάδας χρησιμοποίησε τον ποντιακό πληθυσμό, άλλοτε ως «διαπραγματευτικό χαρτί» και άλλοτε ως στρατηγικό αντιπερισπασμό, στο πλαίσιο των επιδιώξεων της στη Μικρά Ασία.

Αυτήν την ιστορική πραγματικότητα προσπαθεί να αποσιωπήσει η αστική τάξη, τα επιτελεία και τα κόμματα της, έτσι ώστε να συσκοτιστούν τα πραγματικά γεγονότα της εποχής και να αποπροσανατολιστεί ο δημόσιος διάλογος. Αντίθετα, έχουμε δει πολλές φορές να επιστρατεύονται μια σειρά αντεπιστημονικά ιδεολογήματα, βγαλμένα από το χρονοντούλαπο της πιο μαύρης αντικομμουνιστικής προπαγάνδας. Τέτοιο είναι, για παράδειγμα, το περίφημο ιδεολόγημα του «κεμαλομπολσεβικισμού» που, ούτε λίγο ούτε πολύ, επιχειρεί να «φορτώσει» την καταστροφή του ποντιακού ελληνισμού στην υποτιθέμενη συμμαχία της νεαρής τότε σοβιετικής εξουσίας με το κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ! Το εν λόγω αντικομμουνιστικό επιχείρημα εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '20, προπαγανδίστηκε από τις φασιστικές δικτατορίες του Πάγκαλου και του Μεταξά, ενσωματώθηκε στην μετεμφυλιακή αστική ιστοριογραφία, επανεμφανίστηκε δυναμικά κατά την επταετία της Χούντας και επιστρατεύεται μέχρι και σήμερα με στόχο να συκοφαντήσει την ΕΣΣΔ και να μετατοπίσει στους κομμουνιστές τις ευθύνες για την τραγωδία του ελληνισμού της Ανατολής. 

Οι «άθεοι μπολσεβίκοι»
και η χείρα βοηθείας στον δοκιμαζόμενο ελληνισμό του Πόντου

Η ίδια η εξέλιξη της ιστορικής έρευνας έχει καταρρίψει το άθλιο αντικομμουνιστικό κατασκεύασμα του «κεμαλομπολσεβικισμού». Σήμερα, 106+ χρόνια μετά την Ποντιακή Γενοκτονία, αξίζει να θυμηθούμε ορισμένες πτυχές των γεγονότων εκείνης της περιόδου, που η αστική ιστοριογραφία είτε υποβαθμίζει είτε- πολύ περισσότερο- αποσιωπά.

         Να θυμηθούμε:

• Την τυχοδιωκτική στάση της κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου που το Γενάρη του 1919 συμμετείχε με ελληνικά στρατεύματα (23.351 στρατιώτες) στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία των δυνάμεων της Αντάντ ενάντια στη νεοσύστατη τότε Σοβιετική Ρωσία [1]. Παρά την ξεκάθαρα τυχοδιωκτική, εχθρική στάση της αστοτσιφλικάδικης Ελλάδας απέναντι στην επαναστατημένη Ρωσία, οι μπολσεβίκοι ουδέποτε στράφηκαν ενάντια στον ελληνισμό της Ανατολής. Αντίθετα, στάθηκαν αρωγοί των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής του Πόντου σε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές _Να θυμηθούμε επίσης:
• Την στάση της Σοβιετικής Ρωσίας κατά τις τραγικές στιγμές, των διώξεων και σφαγών, που βίωνε ο ελληνισμός στην Κοτύωρα του Πόντου. Σύμφωνα με τον αυστριακό πρόξενο στην Τραπεζούντα Ernst von Kwiatkowski, τον Φλεβάρη του 1918 περίπου 30.000 έλληνες εγκατέλειψαν με ασφάλεια την περιοχή της Τραπεζούντας επιβιβαζόμενοι σε σοβιετικά πλοία. 

Να τι αναφέρει χαρακτηριστικά ο μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών): «Οι "άθεοι" Μπολσεβίκοι, εν αντιθέσει προς ό,τι δεν έπραξαν αι "χριστιανικαί" Δυνάμεις της Δύσεως διά του κολοσσιαίου αυτών στόλου κατά την εν μηνί Αυγούστω 1922 πυρπόλησιν και σφαγήν της Σμύρνης (...) περισυνέλεξαν όλον τον χριστιανικόν εκείνον κόσμον και τον μετέφεραν με ασφάλεια στην Τραπεζούντα» ^[2]. 

Για την στάση των μπολσεβίκων κατά την διάρκεια των τραγικών γεγονότων στον Πόντο διαβάζουμε επίσης: «Εις πολλάς περιστάσεις οι Τούρκοι συνέλαβον ολόκληρους πληθυσμούς, με σκοπόν να τους εκτοπίσουν και οι Μπολσεβίκοι εξηγόραζον από τους Τούρκους τους πληθυσμούς αυτούς. Εκτός αυτού έθετον εις την διάθεσιν των Ελλήνων και πλοία ίνα μεταφέρουν αυτούς από Τραπεζούντος εις τα έναντι ρωσικά παράλια»^[3].

Αρκετά χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα στον Πόντο, έλληνες πόντιοι που βρέθηκαν στην ΕΣΣΔ πήραν ενεργά μέρος στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού (βλ βιβλίο Αναστάση Γκίκα, «Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»)

Να θυμηθούμε ότι:
Την ίδια στιγμή που οι επαναστάτες μπολσεβίκοι έσωζαν ζωές κατατρεγμένων ελλήνων στον Πόντο, οι ευρωπαίοι (αγγλογάλλοι) ιμπεριαλιστές και οι ΗΠΑ κράτησαν την ίδια στάση που έμελλε να κρατήσουν λίγα χρόνια αργότερα κατά την διάρκεια της καταστροφής της Σμύρνης: Παρέμειναν άπραγοι, ψυχροί θεατές της σφαγής και του ολοκαυτώματος που συντελούνταν μπροστά στα μάτια τους ^[4]. Τα παραπάνω «δεν συμφέρει» να συζητιούνται, διότι όχι μόνο διαλύουν τους αντικομμουνιστικούς μύθους αλλά και γιατί ξεσκεπάζουν τις ευθύνες της αστικής τάξης και των ιμπεριαλιστών συμμάχων της στην τραγωδία του ελληνισμού της Ανατολής. Ο λαός όμως μπορεί και πρέπει να βγάζει συμπεράσματα από την Ιστορία. Μπορεί και πρέπει να βγουν συμπεράσματα από την Γενοκτονία των Ποντίων. Εκατό χρόνια μετά, η καλύτερη τιμή στα θύματα της Γενοκτονίας του Πόντου, στα εκατομμύρια προσφύγων που ξεριζώθηκαν βίαια από τις εστίες τους, είναι η ενδυνάμωση της πάλης ενάντια στο σάπιο καπιταλιστικό σύστημα που συνεχίζει να γεννά και να αναπαράγει πολέμους, φτώχεια, δυστυχία και προσφυγιά.

Μόλις έμαθα ποιοι είναι οι μπολσεβίκοι αποφάσισα να περάσω μαζί τους__ Όταν Έλληνες Στρατιώτες αρνήθηκαν να πολεμήσουν ενάντια στην Σοβιετική Ρωσία

105+ χρόνια συμπληρώνονται από τότε που 14 χώρες πήραν μέρος στην ιμπεριαλιστική επέμβαση ενάντια στη νεοσύστατη τότε σοβιετική Ρωσία, με σκοπό να καταπνίξουν την σοσιαλιστική Επανάσταση και να ανατρέψουν την εξουσία των μπολσεβίκων. Ανάμεσα στις 14 αυτές χώρες, ήταν και η αστοτσιφλικάδικη Ελλάδα του Ελευθέριου Βενιζέλου (του επονομαζόμενου «εθνάρχη»), που απέστειλε συνολικά 23.351 στρατιώτες, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Κων. Νίδερ. Το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα αποτελούνταν τόσο από αυστηρά επιλεγμένους στρατιώτες και αξιωματικούς, όσο και από εθελοντές όλων των μονάδων του Στρατού. Σύμφωνα με το Γ. Κορδάτο, επιλέχθηκαν αξιωματικοί που ήταν πολιτικά αφοσιωμένοι στο βενιζελικό στρατόπεδο. Διόλου τυχαία, από τους πρώτους που εντάχθηκαν στο εκστρατευτικό σώμα ήταν, μεταξύ άλλων, οι Ν. Πλαστήρας και Γ. Κονδύλης. Όπως αναφέρει ο Κ. Αυγητίδης, στο πλαίσιο της αντισοβιετικής εκστρατείας είχε γίνει και ανάλογη ιδεολογική «κατήχηση» ενάντια τους Μπολσεβίκους, ενώ η κυβέρνηση είχε συνδέσει την εκστρατεία με την επίτευξη «εθνικών στόχων» και του καταστροφικού για το λαό μεγαλοϊδεατισμού, με το χαρακτηριστικό «Ο δρόμος για την Μικρά Ασία, περνά απ’ τη Ρωσία» _βλ Η Ρωσία και ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.

Στις σελίδες του «Ριζοσπάστη» και της «ΚΟΜΕΠ», μπορεί κανείς να βρει πλούσιο υλικό για την περίοδο εκείνη: Για την αλληλεγγύη του νεοσύστατου ΣΕΚΕ στην Σοβιετική Ρωσία και τη δράση του ενάντια στην συμμετοχή της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική επέμβαση, για τον σημαντικό ρόλο της Ελληνικής Κομμουνιστικής Ομάδας Οδησσού, για την ιδεολογική ζύμωση μέσα στο ελληνικό στράτευμα που οδήγησε αρκετούς φαντάρους να αρνηθούν να πολεμήσουν ενάντια στα ταξικά τους αδέρφια. Είναι πολλές οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις ελλήνων στρατιωτών που όχι μονάχα αρνήθηκαν να στρέψουν τα όπλα τους ενάντια στους ρώσους επαναστάτες, αλλά επιπλέον εντάχθηκαν στον Κόκκινο Στρατό. «Θέλω να γίνω μπολσεβίκος. Μόλις έμαθα ποιοι είναι οι μπολσεβίκοι αποφάσισα να περάσω μαζί τους» ήταν τα λόγια έλληνα στρατιώτη που αποφάσισε να αλλάξει πλευρά, τασσόμενος με το δίκαιο αγώνα των κομμουνιστών __ παρουσιάζουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις αναμνήσεις του έλληνα στρατιώτη Α.Α. όπως δημοσιεύθηκαν στο «Ριζοσπάστη» σε τέσσερις συνέχειες τον Ιούλη του 1929: Η ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ, «Ριζοσπάστης», 16/7/1929.

«Σήμερα που ξαναμπαίνει πάλι μπροστά μας άμεσα ο κίνδυνος της έκρηξης καινούργιου πολέμου, η σκέψη μου τραβά πίσω στο παρελθόν και μου θυμίζει το περασμένο μακελειό που συρθήκαμε, όλα εμείς τα παιδιά του φτωχού λαού, για να σφαγούμε χάρις στα συμφέροντα των ντόπιων και των ξένων εκμεταλλευτών μας. Τα βάσανα και οι τυραννίες του προηγούμενου πολέμου ξαναζωντανεύουν και πάλι στη μνήμη μας μέσα και τώρα καταλαβαίνω πως δε μπορούν να ξεχαστούν όσο κι’ αν παληώσουν. Μα προ πάντων θα θυμούμαστε πάντα, όσοι τύχαμε στην εκστρατεία κείνη της Ουκρανίας, που ‘ταν ολοφάνερος πιά ο τυχοδιωκτικός σκοπός της ελληνικής μπουρζουαζίας.
Παιδιά μεις του φτωχού εργαζόμενου λαού, συρθήκαμε τότε στις απέραντες κείνες πεδιάδες, να χτυπήσουμε τ’ αδέρφια μας, τους Ρώσσους εργάτες και αγρότες, και δε μπορώ ακόμα να χωνέψω πως μας ξεγελάσανε τότες οι Δήμιοι μας να μας στείλουν στα μακελειά κείνα. Ξημέρωνε, θυμούμαι, η πρωτοχρονιά του 1919. Η μπουρζουαζία της χώρας μας κάνοντας μας τον πρωτοχρονιάτικο της μποναμά, για το “καλό” του καινούργιου χρόνου, μας επιβίβαζε, την ίδια κείνη μέρα σαν σφάγια, από τη θέση “Σταυρός” της Μακεδονίας, πάνω στο Γαλλικό φορτηγό “Νορμάντ” για να μας στείλει στη Ρωσσία, “προς απελευθέρωση του Ρωσσικού λαού από τους ληστάς Μπολσεβίκους”. Είμασταν το 2^ο τάγμα του 34^ου Συντάγματος που το διοικούσε ο Ταγματάρχης Π.Μακρής.Στη μνήμη μου ζωηρεύει το ταξείδι αυτό. Είμασταν όλοι σκεπτικοί γιατι δεν ξέραμε αν θα αντικρύζαμε ξανά τα βουνά και τη θάλασσα που γνωρίσαμε, τα αδέρφια, τις μαννάδες και τις γυναίκες που εγκαταλείψαμε στα χωριά μας απροστάτευτες… Δεν γίνονταν όμως το ίδιο και για τους αξιωματικούς μας. Όχι! Αυτοί ήσανε χαρούμενοι και γελαστοί, θες από τις “δόξες” και τις δάφνες που θα στεφανωνότανε όταν ξαναγυρίζαμε “νικητές”, θες από το έκτακτο χιλιάρικο, κείνης της εποχής, που τους είχανε φιλοδωρήσει…
__
Έτσι στις 4 του Γενάρη φτάσαμε στην Οδησσό και πλευρίσαμε στο μουράγιο. Ένα κρύο φοβερό μάστιζε τον τόπο. Ξεμπαρκάραμε σε μια πλατεία. Τα δόντια μας χτύπαγαν από το φοβερό κρύο σε σημείο που πολλοί λιγοθύμαγαν. Κάτω από τέτοιες συνθήκες δώθηκε το σύνθημα της εκκίνησης. Κάναμε παρέλαση. Πολλοί νομίζανε πως θα μας ράνουν με άνθια, ίσως μάλισταμας πέταγαν και τσιγάρο… Τίποτα όμως, ούτε μισό χειροκρότημα δεν ακούγονταν από πουθενά, ούτε μια επιδοκιμασία. Οι Ρούσοι μας κύταγαν περίλυποι που στο βλέμμα τους διάβαζες τούτες τις λέξεις: Αδέρφια! Γιατί δεχτήκατε να σας σύρουν ενάντια στη προλεταριακή πατρίδα σας να χτυπήστε το Κράτος των αδελφών σας; Μα ποιός το νοιωθε τότε και ποιός καταλάβαινε τι φοβερό πλήγμα κατηφέρναμε στην τάξη μας πάνω;… Ξαφνικά δυνατά γέλια ακούστηκαν απ’ αυτούς που βάδιζαν πρώτοι. Στρέφοντας όλοι τα κεφάλια μας βρεθήκαμε μπροστά στο ποιό γελοίο και το ποιό αξιοθρήνητο θέαμα που συνάντησα στη ζωή μου. Ένας αντεπαναστάτης Συνταγματάρχης φυλάγοντας σε μια γωνιά σκοπός μας χειροκροτούσε φωνάζοντας… Ο Μιλιταρισμός στο πρόσωπο του Συνταγματάρχη μας υποδέχονταν χαρούμενος, μια που βέπε καινούργιες ζωντανές σάρκες που θα δίνονταν βορρά στο μακελειό του Τσάρου και των καπιταλιστών.
Καταυλιστήκαμε σ’ ένα οίκημα που οι σφαίρες τόχανε κάνει κόσκινο […] Το απόγευμα μας γένηκε η δεύτερη υποδοχή. Ήρθε όλο το σκυλολόι των ρωμηών μπουρζουάδων της Οδησσού να μας επισκεφτεί και να μας “καλοσωρίσει”. Η ψυχή τους ήταν βγαλμένη τόσο καιρό. Για μια στιγμή και μόνο χάνανε όλα τους τα πλούτη… ό,τι είχανε κερδίσει από τις απάτες και την εκμετάλλευση των Ρώσσων εργατών. Πως να μην έρθουν λοιπόν να μας δούνε μια που στο πρόσωπο μας βλέπανε τους “σωτήρες” τους, τα θύματα τους, που θα χρησιμοποιούνταν για δήμιοι των Ρώσσων εργαζομένων;

__
Είμασταν το πρώτο τάγμα πουχε φτάσει στην Οδησσό. Σε λίγες μέρες έφτασαν και τα υπόλοιπα δυό του Συντάγματος μας. Το έργο όμως του Δήμιου που σταλθήκαμε να παίξουμε σε βάρος των Μπολσεβίκων, δεν θα παίζονταν μέσα στη Οδησσό. Δεν είχαμε σταλθεί για να γλεντήσουμε και να χορέψουμε μέσα στις πόλεις. Σταλθήκαμε για να σώσουμε τους Ρώσσους βιομήχανους και τσιφλικάδες, σταλθήκαμε για να σκοτώσουμε τους ηρωϊκούς Μπολσεβίκους και να σκοτωθούμε.
__Όμως εμείς αρχίζαμε να νοιώθουμε πια καθαρά γιατί είμασταν σταλμένοι και ποιούς πολεμούσαμε. Από τη μιά ο άφθαστος ηρωϊσμός των Μπολσεβίκων, από την άλλη το ενδιαφέρον των Ρώσσων αγροτών για μας, μας δείχνανε ποιός ήτανε ο δρόμος μας. Αυτό όμως άρχισαν να το νιώθουν και οι αξιωματικοί μας. Γιά τούτο και μας τσαμπουνούσανε κάθε τόσο το “προς την πατρίδα, προς τους Συμμάχους και προς το συμφέρον μας και καθήκον μας”. Προ πάντων στη Βασιλίνοβα κάθε Κυριακή στην εκκλησία, δεν κάνανε τίποτα άλλο παρά να μας κουράζουν προσπαθώντας να μας γεμίσουν το κεφάλι με τα πράμματα αυτά που για μας δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ιδέες σκουριασμένες από την πολυκαιρία και καταδικασμένες πιά να ριχτούνε στον τάφο. Σ’ αυτό δε συνέτεινε και λίγο το ενδιαφέρον των χωρικών που λέγοντας μας τον πόνο τους μας καλούσαν ενωθούμε μαζί τους και πλαϊ τους να αγωνιστούμε για τα κοινά συμφέροντα: γιά το ψωμί και για τη λευτεριά μας. Ναι! Αυτούς θα αγκαλιάζαμε! Γιατί αυτών τα λόγια μόνο βρίσκανε απήχηση μέσα στην τυραννισμένη ψυχή μας, που ο ίδιος ο πόνος, το ίδιο συμφέρον και ο ίδιος σκοπός μας ένωναν. Τα λόγια των γαλονάδων καμμιά συγκίνηση δεν μας άφηναν πιά…».

Έλληνες στρατιώτες στην Οδησσό, 1919.
Στάλθηκαν από την κυβέρνηση Βενιζέλου να πολεμήσουν
για τα συμφέροντα της αστικής τάξης
και των ιμπεριαλιστών συμμάχων της

Δεν άργησε η στιγμή που Έλληνες στρατιώτες, αντιλαμβανόμενοι το ταξικό τους συμφέρον και αναγνωρίζοντας το δίκαιο και ηρωϊκό αγώνα των μπολσεβίκων, πέρασαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Σε δημοσίευμα της τον Φλεβάρη του 1919, η εφημερίδα «Ισβέστια» του Χάρκοβο ανέφερε πως 70 Έλληνες στρατιώτες και ένας υπαξιωματικός πέρασαν στο μπολσεβίκικο στρατόπεδο. Στασιασμοί παρουσιάζονται την ίδια περίοδο και σε τμήμα των γαλλικών στρατευμάτων, ενώ η μάχη της Μπερζόφσκα, το Μάρτη, οξύνει τις τάσεις ανταρσίας των Ελλήνων στρατιωτών απέναντι στους αξιωματικούς.

Ο στρατιώτης Α.Α. θυμάται:
«Η αγανάκτηση που έβραζε μέσα στα στήθεια όλων μας, όλων των προλετάριων φαντάρων που σταλθήκαμε να χτυπηθούμε με τ’ αδέρφια μας της Ρωσσίας, δε μπορούσε παρά να ξεσπάσει. Έτσι οι σύντροφοί μας Γάλλοι στρατώτες αρνούνταν να υπακούσουν στην εγκληματική διαταγή των Μιλιταριστών και στασιάζουν. __ Έτσι φαντάροι και υπαξιωματικοί καταλαμβάνοντας όλα τα γύρω υψώματα στρέφουν τα όπλα ενάντια στους δήμιους τους αξιωματικούς. Οι Μιλιταριστές κιτρινίζουν, τα χάνουν και δεν τολμούν να πάρουν μια τελειωτική απόφαση. Οι φαντάροι παιδιά του φτωχού εργαζόμενου λαού, δεν δέχονται να χτυπηθούν μεταξύ τους.» __«Ριζοσπάστης», 17/7/2019, σελ. 1. Οι προσπάθειες των αξιωματικών του ελληνικού στρατεύματος, με την συνδρομή εντεταλμένων ιερέων, να αντιστρέψουν το κλίμα έπεσαν στο κενό. Οι πατριδοκάπηλες κραυγές τους δεν έβρισκαν ανταπόκριση στους στρατιώτες που ήταν αποφασισμένοι να μην πολεμήσουν. «Οι Μπολσεβίκοι πολεμούν ηρωϊκά υπερασπίζοντας τις καταχτήσεις και την πατρίδα των εργαζομένων, όμως εμείς γιατί πολεμάμε;» αναρωτιούνται πολλοί. Δεν αργεί η αργή και βασανιστική επιστροφή προς την Οδησσό…

Ο Έλληνας στρατιώτης αναφέρει:
«Βρισκόμασταν όλοι σε αξιολύπητη κατάσταση. Μια νύχτα τρόμου, φρίκης και θανάτου ήρκεσε να μας μεταβάλει σε κινούμενους σκελετούς. Κι’ όλα τούτα, όλη αυτή η καταστροφή και το αίμα μόνο για τα συμφέροντα των εκμεταλλευτών των Ρώσσων εργαζομένων και των ιμπεριαλιστών, για το μεγαλείο του Τσάρου. Οι Μποσελβίκοι όμως νίκησαν! Η νίκη τους αυτή είτανε και δική μας, είτανε νίκη του Παγκόσμιου Προλεταριάτου. Αυτή ήταν η μόνη χαρά που μας απόμενε από την καταστροφή μας”. __
Οι τσακισμένοι φαντάροι που μένουν μέσα στη Κρεμιδόφσκα δεν βαστούν πιά. Τα πόδια τους πληγιασμένα από την πορεία δεν μπορούν να τα σύρουν. Κι όμως τα τραίνα δεν περνούν για να τους πάρουν. Οι σακαράκες (σ.σ: αξιωματικοί) παίζουν το τελευταίο τους ατού. Θέλουν να τους σταματήσουν στην Κρεμιδόσφκα ως που να τους περάσει η πρώτη εντύπωση της φρίκης και να τους ξανασύρουν ακόμα μια φορά ενάντια στους μπολσεβίκους. Μάταια όμως. Οι φαντάροι έχουν νοιώσει τις σκέψεις των σακαράκηδων κι’ αποφασίζουν όλοι μαζί – με την οργανωμένη δύναμη τους – να γυρίσουνε πίσω. Κατά τις 2 με τα όπλα στο χέρι τραβάν όξω από τη σκηνή του Ταγματάρχη Μακρή και του φωνάζουν: Στην Οδησσό! Όλοι στηγ Οδησσό κι απο κεί στα χωριά μας! Κιτρινισμένος ο Ταγματάρχης αναγκάζεται να υποσχεθεί και να υποκύψει.» __«Ριζοσπάστης», 18/7/1929, σελ.2 & 19/7/1929, σελ.1,2. Στην Οδησσό, όταν ο ηρωικός Κόκκινος Στρατός έμπαινε στην πόλη, οι Έλληνες στρατιώτες για άλλη μια φορά αρνήθηκαν να πολεμήσουν. Συγκλονιστική η αφήγηση-ντοκουμέντο του στρατιώτη που έζησε από κοντά την φρίκη του πολέμου αλλά και το μεγαλείο της προλεταριακής αλληλεγγύης που επέδειξαν έλληνες φαντάροι: «Κατά τις 9 το βράδυ σ’ όλη την πόλη ακούστηκαν ισχυροί κρότοι όπλων και χειροβομδίδων. Οι αξιωματικοί ξελαρυγγιάζονται να φωνάζυν: “στα όπλα!… Όμως κανείς μας δεν κινείται. Αν δε μπορούμε να ενωθούμε με τον Κόκκινο Στρατό όμως δεν θα τον χτυπήσουμε. Θα βοηθήσουμε με την παθητικότητα μας, με το σαμποτάζ, να νικήσει ο Κόκκινος Στρατός του Προλεταριάτου. Και το κάναμε αυτό! Όξω στους δρόμους γινότανε μάχες. Κανείς μας δεν κινήθηκε να χτυπήσει τους Μπολσεβίκους. Οι περισσότεροι φαντάροι των Συμμαχικών στρατευμάτων κάνανε το ίδιο κι’ αυτοί. ___

Σοβιετική αφίσα για τον ηρωϊσμό των μαχητών του Κόκκινου Στρατού.

Έχουν περάσει 10 χρόνια από τότες. Σήμερα όμως πάλι αρχίζουν να μιλούν για μια κανούργια τέτοια εκστρατεία. Αν το παράδειγμα μας εκείνο δεν τους άρκεσε, το σημερινό θα τους αρκέσει. Θα πάμε πάλι όταν μας στείλουν στην Ουκρανία. Όμως ετούτη τη φορά δεν θ’ αρκεστούμε μόνο στην παθητική μας στάση για τη νίκη των Μπολσεβίκων. Τώρα θα προχωρήσουμε πιο πολύ: Θα ενωθούμε με τον Κόκκινο στρατό για την απελευθέρωσή μας».

^[1] Γιάννης Κορδάτος, Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, τ. ΧΙΙΙ, 20ός Αιώνας, Αθήνα, 1959.
^[2] Κώστας Αυγητίδης, Η στρατιωτική επέμβαση των καπιταλιστικών χωρών ενάντια στη Σοβιετική Ρωσία και η Ελλάδα (1918-1920), «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1999.
^[3] Αχιλλέας Μπλάνας, «Η φιλία ανάμεσα στο Σοβιετικό και Ελληνικό λαό» στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση, τ. 11/1977.
__ ⁽²⁾ Διδώ Σωτηρίου, «Η Μικρασιατική Καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο», εκδ. «Κέδρος», Αθήνα, 1975).
__ ⁽³⁾ Παρατίθεται στο Κ. Φωτιάδης, «Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου», έκδ. Ιδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, Αθήνα, 2004. Αναπαραγωγή από το βιβλίο του Αναστάση Γκίκα, «Οι Έλληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ» εκδ. «Σύγχρονη Εποχή».
__ ⁽⁴⁾ Να τι στάση κράτησαν τα πληρώματα των τουλάχιστον 21 αγγλικών, γαλλικών και αμερικανικών πολεμικών πλοίων που ήταν αγκυροβολημένα στο λιμάνι της Σμύρνης: «Μέσα στα πολεμικά οι μπάντες παίζανε εμβατήρια (...) για να μην φτάνουν ίσαμε τ' αυτιά των πληρωμάτων οι κραυγές της οδύνης και οι επικλήσεις του κόσμου (...) Τα πληρώματα των εν Σμύρνη ναυλοχούντων πολεμικών των απέκοπτον τας χείρας και έθραυον τας κεφαλάς των δυστυχών εκείνων Ελλήνων, που ενόμιζαν ότι ημπορούσαν, αποφεύγοντες την τουρκικήν μάχαιραν, να εύρουν άσυλον και προσωρινήν φιλοξενίαν εις τα πολεμικά σκάφη". Βλ. Διδώ Σωτηρίου «Η Μικρασιατική Καταστροφή και η στρατηγική του ιμπεριαλισμού στην Ανατολική Μεσόγειο» και Γιάνης Κορδάτος, «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας», τόμ. ΧΙΙΙ, εκδ. «20ός αιώνας», Αθήνα, 1959.