Γιώργος Κακουλίδης: Η Καισαριανή -η πόλη που μεγάλωσε, τον σημαδεύει

Κυριακή, στο «Ριζοσπάστη» του «Απόλυτου Ρόδου» -κείμενα πολιτικής και αισθητικής από την καθημερινότητα, η απόλυτα σκληρή κριτική στους εχθρούς του ανθρώπου, στους πολέμιους του Δίκιου του Εργάτη, στους δολοφόνους των Ψυχών, στους συμβιβασμένους Συνοδοιπόρους, σε κάθε εφιάλτη.
Η απόλυτη ταύτιση με την αγωνία ενός Λαού, τους αγώνες μιας τάξης, το Διεθνισμό των προλετάριων, την Αντίσταση, τη Ρήξη, την Επαναστατική Ανατροπή. Τη βαθιά πίστη στις ιδέες και τη Δύναμη της Μαζικής Λαϊκής Πράξης. 

Ο πολυγραφότατος σ.φος Γιώργος Κακουλίδης, δεν είναι πια μαζί μας
Θα μπορέσει ξανά το ατομικό πάθος να γίνει κόσμημα της συλλογικής σκέψης και πράξης; Να μιλήσουμε για καινούργια οράματα, να πιστέψουμε αγαπημένες ουτοπίες; Ποιες λέξεις θα μας πυρπολήσουν πάλι; Μπορεί να μην υπάρχουν ακόμα απαντήσεις, αλλά αρκεί να μην σταματάμε να τις ψάχνουμε… (Βάσιας Τσοκόπουλος επιλεγόμενα στο βιβλίο "Απόλυτο Ρόδο")

Στο διάβα της Καισαριανής

Πάντα, επέστρεφε σε αυτή ο Γιώργος. Άλλωστε, σε αυτή τη γειτονιά χρωστά το “είναι” του. «Πάντοτε στα δύσκολα ακούω τον ψίθυρο των Διακοσίων του Σκοπευτηρίου, που μου λένε πως ό,τι κάνουμε το κάνουμε για λόγους “ορθοστασίας” ενάντια στην άβυσσο που μας περιβάλλει», αναφέρει στον “Ριζοσπάστη”. «Το σπίτι μου ήταν κοντά στο Σκοπευτήριο. Εκεί γεννήθηκε ο ήρωας μου. Το όνομα του είναι Ναπολέων Σουκατζίδης… Ο άνθρωπος αυτός είναι κομμάτι της Καισαριανής και είναι ο μόνος ήρωας που αγάπησα.

Άλλοι στη γενιά μου μπορεί να είχαν ήρωα έναν κινηματογραφικό αστέρα, έναν ποδοσφαιριστή. Εγώ ποτέ δεν σήκωσα τα μάτια μου από τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη. Χάρις σε αυτή τη γειτονιά που θα προσκυνώ πάντα, σχημάτισα έναν άνθρωπο», θα αναφέρει σε άλλη του συνέντευξη.

Από το 1979 που εμφανίστηκε στην ελληνική λογοτεχνία με την ποιητική συλλογή «Λίμπερτυ», έχει εκδώσει 15 ακόμα ποιητικές συλλογές, 7 πεζογραφήματα, 2 θεατρικά, και 2 μαρτυρίες, «Η μαύρη κούρσα του κυρίου Καρούζου» και «Το απόλυτο ρόδο».

Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από συνθέτες μας, όπως ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Νίκος Κυπουργός, Τάσος Μελετόπουλος, Στάμος Σέμσης κα. Παράλληλα, ασχολούταν και με τη ζωγραφική πραγματοποιώντας ατομικές εκθέσεις. Άλλωστε, για εκείνον η ζωγραφική ήταν ένα άλλο είδος που αντί για λέξεις επέλεγε τα χρώματα…

Ξαφνικά στο «Απόλυτο Ρόδο» εισχώρησαν τα δαιμόνια του Διογένη του Κυνικού. Ευπρόσδεκτα, έστω και για μια επίσκεψη. Όσο για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, κάθε φορά που λέω «και μη χειρότερα», έρχονται ακόμη χειρότερα.
Είναι μια στιγμή που στον κυρίαρχο κυνισμό απαντώ με κυνισμό Μέσα στο Μετρό, ένας χαζοχαρούμενος Κινέζος, φίλος των Ολυμπιακών Αγώνων, που έμοιαζε σαν περίπτερο με αυτά που είχε κρεμάσει πάνω του (κάρτες και πάσης φύσεως άδειες), μιλούσε αγγλικά δυνατά στους συνοδούς του και τόνιζε πόσο τυχερός ήταν που βρέθηκε σ' αυτή τη φιέστα. Τίνος παιδί είναι αυτό; Ποιας μακρινής επαρχίας; Τι ξέρει για τη χώρα που επισκέπτεται; Ψάχνει για ήρωες αθλητές; Δίχως να το καταλάβω, θυμήθηκα ένα ποίημα που δημοσίευσε ο Μάο Τσε Τουνγκ, το Γενάρη του 1957, για τους νεολαίους, ζητώντας μάλιστα από τους ίδιους να μη χρησιμοποιούν το παλαιό στιλ της ποιήσεως, γιατί παραλύει τη σκέψη: «Είναι τόσο όμορφα τα βουνά και τα ποτάμια!| Αμέτρητοι ήρωες αγωνίζονται και πέφτουν,| την εύνοιά τους για να κερδίσουν μόνο.| Κρίμα που ο Κεχουάνγκ ο Τσιν| κι ο Βου-τι ο Χαν ήσανε χοντροί κι αγροίκοι,| που ο Τάι-σονγκ των Τανγκ και ο Τάι-σου των Σονγκ δεν είχαν αίσθηση του ποιητικού,| που ο Τζένγκις Καν, από τον ουρανό ευλογημένος,| άλλο δεν ήξερε παρά το τόξο του μονάχα| πώς να τεντώνει, τον μεγάλον αητό για να σκοτώσει.| Αλλά όλοι αυτοί χαθήκαν.| Για να βρείτε μεγάλους αληθινά ήρωες σήμερα,| κοιτάχτε καλύτερα γύρω σας και μεταξύ σας».

Άλλος ένας γνωστός-άγνωστος, ο Αλέξης, ακολουθώντας τον μοναχικό δρόμο Ομόνοια - Πλατεία Βάθης - Κουμουνδούρου, τελείωσε με τον τρόπο που φεύγουν πολλοί. Η πρέζα, ό,τι κι αν λένε, υπάρχει σε αφθονία. Είχε να φανεί μέρες στο καφέ. Ρωτήσαμε, ψάξαμε και δυστυχώς μάθαμε. Τους θανάτους αυτούς τους θεωρώ πολιτικές δολοφονίες. Οσον γι' αυτόν που έφυγε, αντί θλιβερού ρασοφόρου μνημοσύνου, ας τον παρηγορεί ο Ζαν Κοκτό με τη σκέψη του: «Η ιδιαίτερη ηθική μου μπορεί να φαίνεται εντελώς ανηθικότητα σ' αυτούς που προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους για κάτι που είναι ψέμα ή σ' αυτούς που ζουν στην πλήρη σύγχυση όταν το ψέμα τους φαίνεται αλήθεια και η αλήθεια μας μοιάζει στα μάτια τους με ψέμα».

Αναγνώστη, καλώς ήρθες στο Απόλυτο Ρόδο! Απ' ό,τι ακούω και πιάνω στον αέρα, υπάρχει μια ομορφιά που ετοιμάζεται να εκδηλωθεί απότομα στις μέρες μας. Ενα απόλυτο ρόδο να έχεις μέσα στο κεφάλι σου για ν' αρχίσεις να τη νιώθεις. Οπως ξέρεις, πίσω απ' όλα τα πράγματα κρύβεται η αγωνία πώς θα συναντηθούμε με τον άλλο. Εδώ, όμως, δεν πρόκειται για τον άλλον, αλλά για το όλον.

Ενώ, λοιπόν, άρχιζα να κάνω σχέδια για την κατάσταση της ομορφιάς, που θα μας περιβάλλει, έπεσε δίπλα μου ο ψίθυρος του Παπαδιαμάντη: «Όσον ταχύτερα δυνηθώ, όταν φωτιστούν τα νερά, θα έλθω εξάπαντος να σας ιδώ». Αμέσως μετά άκουσα το κομμάτι του Γκλεν Γκουλντ, που διάλεξαν οι αστροναύτες για να βουλιάξουν στο διηνεκές του γαλαξία, και κατάλαβα ότι τώρα πρέπει να σηκώσουμε από τη σιωπή τον κύκλο της κοινωνικής επανάστασης.
Ξέρω ότι εκεί που τελειώνει η Αθήνα υπάρχει μια γυάλινη σάλα, όπου οι προσευχές εισακούονται. Πρέπει εκεί να φτάσεις, αλλά προηγουμένως καλό θα είναι να γνωρίζεις πως, για την ομορφιά που μιλάμε και ό,τι άλλο φέρει μαζί της, πυρπολήθηκαν αρκετοί. Ας τους φωτογραφίσουμε, λοιπόν, για να τους πάρουμε μαζί μας.
Άρχισε με αυτόν τον κύριο στην άκρη της θάλασσας. Είναι γεμάτα και υγρά τα μάτια του. Τα βράχια όπου κάθεται τώρα βρίσκονται στο Αμπουκίρ, έξω από την Αλεξάνδρεια. Είναι ο Κωστής Μοσκώφ, χαρούμενος γιατί είναι η μέρα που επιτέλους αγοράστηκε το σπίτι του Κωνσταντίνου Καβάφη. Άκουσε για λίγο τι λέει: «Είμαι παρών σημαίνει πως παραδίδομαι στον άλλο μες στην ελευθερία μου. Διαλέγω τον έρωτα του παντός».
Άλλαξε τώρα φιλμ και βάλε ασπρόμαυρο. Στο υπόγειο που βλέπεις μπροστά σου κατοικεί το τελευταίο «ποίημα» της πιάτσας. Το γέλιο του είναι άγριο και, όπως πάντα, παίζει στα δύσκολα. Η βεντέτα ανάμεσα σε αυτόν και την πραγματικότητα θα τελειώσει γρήγορα. Ο Καρούζος έχει φύγει. Για να μην ξεχνιόμαστε, η κοινωνία τα κατάφερε ένας φύσει θέσει επαναστάτης να τελειώσει στην αγκαλιά μιας πολυεθνικής ιατρικής εταιρίας, η οποία να διαφημίζεται έκτοτε ασύστολα, εξαιτίας της νοσηλείας του ποιητή εκεί, λόγω του καρκίνου που τον βασάνιζε. Ακόμα και το συμβόλαιο για την έκδοση των Απάντων του εκεί υπογράφηκε λίγο πριν πεθάνει.
Εσύ παρ' όλ' αυτά φωτογράφισε το γέλιο του και ακολούθησε τον αντίλαλό του, που θα σε φέρει μπροστά στον Γιάννη Ρίτσο. Η Χημεία που άφησε πίσω του διδάσκει. Η ποίηση είναι πολιτική πράξη. Ο,τι γράφεις το έχεις πληρώσει και ο ποιητής δεν αποτελεί μέρος μιας γενικευμένης ψευδαίσθησης.

Διάλεξα αυτή την τριάδα όχι μόνο γιατί έφυγε με τη θέλησή της, αλλά γιατί ήταν η μόνη που στόχευσε με κλειστά μάτια στο σκοτάδι και τα βέλη της βρήκαν το στόχο. Έπεσαν σ' ένα περιβάλλον που νόμιζε πως θα μπορούσε να καθορίσει το είναι της.
Κάθισε τώρα στο Μπραζίλιαν και δες έξω πώς λάμπουν τα ονόματά τους, πώς συνεχίζουν μέσα στου κόσμου την αρχαία τάξη. Ονόματα όρθια, που δεν κατάφερε κανείς να τα πνίξει.

Βέβαια, αυτή η νίκη δεν επαναλαμβάνεται πάντοτε. Το περιβάλλον βρίσκει τρόπους να συνεχίζει μέσα στην πρώτη ύλη της ζωής, στα εκτροφεία της πραγματικότητας. Και ενώ ξεχειλίζουν οι φυλακές και τα ψυχιατρεία της πολιτείας, φωτογράφισε τώρα τη θεαματική βεντέτα της γενιάς του Πολυτεχνείου, όπως ποζάρει για τα εγκαίνια του Μετρό. Ολος ο θίασος είναι εδώ. Οι μόνοι που λείπουν είναι αυτοί που δεν έχουν να χάσουν τίποτα, οι ελεύθεροι. Και καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, λένε πως αυτοί είναι λίγοι. Ναι, είναι λίγοι, όσο τα δάχτυλα του Ιερομόναχου στη «Γυναίκα της Ζάκυθος» του Διονυσίου Σολωμού...

 

Κι ενώ η φωνή της Λόττε Λένυα απλώνεται στο δωμάτιο, κοιτάζω πέρα μακριά Παιδί ήμουν και διάβαζα τον Δον Κιχώτη, στο σημείο όπου ο ήρωας αρνείται να αποδείξει την αλήθεια του. Το σημαντικό, έλεγε, είναι ότι χωρίς να τη δεις, οφείλεις να την πιστέψεις, να την ομολογήσεις, να την επιβεβαιώσεις, να πάρεις όρκο γι' αυτή. Σ' αυτή τη σελίδα ακριβώς, δεν ξέρω πώς, βρήκα ξεχασμένη μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του Νίκου Ζαχαριάδη! Πήρα τη φωτογραφία στα χέρια μου και την περιεργάστηκα. Εντύπωση μου έκανε η καθαρότητα του βλέμματός του και η στάση του σώματός του - πάντα σε ετοιμότητα. Ηταν μία χαρούμενη φωτογραφία.
Μεγάλωνα και μαζί μου μεγάλωνε και η έλξη που μου προκαλούσε αυτή η φωτογραφία, η οποία περίμενε στο βάθος των πραγμάτων. Ετσι όπως σε κάθε παραμύθι, ένας ψίθυρος με τύλιγε για τη ζωή του και έμπαινε στη δική μου ζωή σαν απαγορευμένος καρπός, καταδικασμένος να μένει μόνος στο κέντρο μιας υπόθεσης που πολλοί έλεγαν πως χάθηκε για πάντα.

• Πώς ξεκίνησε το «Απόλυτο Ρόδο»;
• Ήταν ένα κάλεσμα, πριν από οχτώ περίπου χρόνια, μετά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας όπου είχα πάει, να μεταφέρω φάρμακα με μία ομάδα καλλιτεχνών. Όταν γύρισα έγινε η πρώτη επαφή με τον «Ριζοσπάστη» και με τον Δημήτρη Κουτσούμπα. Είχα την τύχη να μου ζητήσουν να γράφω, αρχικά για το κυριακάτικο. Έτσι ξεκίνησε ένα από τα πιο συναρπαστικά ταξίδια στη ζωή μου.

Αλλά ας τον αφήσουμε να μας μιλήσει ο ίδιος –μέσα από τη στήλη στο Ριζοσπάστη

• Το όνομά μου είναι Ισμαήλ
• Οι σκέψεις ενός κυνικού
• Ανθολόγιο ποίησης
• Χάραξε το όνομά σου πάνω τους
• Μίκη, κάνε τη φωτιά να είναι μεγάλη
• Της νεότητός μου τα λάθη
• «Αντιμέτωπος με το θηρίο»...
• Στα "ΝΕΑ" - «Σερνόμουν στους δρόμους· και τότε γνώρισα τη Λητώ»