Η επιστήμη _ξανα_απάντησε στο “αν η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα”

Προς αποσυμπίεση _Κυριακή βράδυ που ΄ναι… γιατί έχουμε μαλλί να ξάνουμε

Ένας εκ των πιο ιστορικών γρίφων έχει απάντηση, με όλες τις επιστήμες να συμφωνούν πλέον σε αυτήν _λέει μια είδηση που αναπαράγεται πολύ τελευταία στο διαδίκτυο. Το αβγό έκανε την κότα ή η κότα το αβγό; Ερώτηση που υπάρχει από τον 1^ο αιώνα μ.Χ (κατ΄ άλλους νωρίτερα) ως δίλημμα αιτιότητας τι από τα δύο προϋπήρχε και πηγάζει από την παρατήρηση ότι όλα τα κοτόπουλα εκκολάπτονται από τα αυγά και όλα τα αυγά γεννιούνται από κοτόπουλα …φαύλος κύκλος. Να θυμίσουμε πως χρησιμοποιείται και μεταφορικά για καταστάσεις όπου δεν είναι σαφές ποιο από τα δύο γεγονότα πρέπει να θεωρηθεί αιτία και ποιο το αποτέλεσμα, να εκφράσει ένα σενάριο ή να εκφράσει τη δυσκολία της αλληλουχίας ενεργειών όπου η καθεμία φαίνεται να εξαρτάται από τις άλλες που γίνονται πρώτα.

Η ερώτηση αντιπροσωπεύει ένα αρχαίο λαϊκό παράδοξο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα της προέλευσης και της πρώτης αιτίας. Ο Αριστοτέλης, τον 4^ο αιώνα π.Χ., κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή ήταν μια άπειρη ακολουθία, χωρίς αληθινή προέλευση, ενώ ο Πλούταρχος (βλ παρακάτω), γράφοντας τέσσερις αιώνες αργότερα, τόνισε συγκεκριμένα αυτό το ερώτημα ως σχετιζόμενο με ένα «μεγάλο και βαρύ πρόβλημα (αν ο κόσμος είχε μια αρχή)». 5^ο  αιώνα μ.Χ., ο Macrobius έγραψε ότι, ενώ το ερώτημα φαινόταν τετριμμένο, «θα έπρεπε να θεωρείται σημαντικό». Μέχρι τα τέλη του 16^ου αιώνα, το γνωστό ερώτημα φαινόταν να θεωρούνταν διευθετημένο στον χριστιανικό κόσμο, με βάση την ιστορία προέλευσης της Βίβλου. Η περιγραφή της δημιουργίας των ζώων, επιτρέπει ένα πρώτο κοτόπουλο που δεν προήλθε από αυγό. Ωστόσο, οι μεταγενέστεροι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού άρχισαν να αμφισβητούν αυτή τη λύση. Ο Carlo Dati από τη Νάπολη στα μέσα του 17^ου αιώνα δημοσίευσε μια σοφή σάτιρα για το θέμα. _Ο Πλούταρχος έθεσε την ερώτηση ως φιλοσοφική υπόθεση στο δοκίμιό του Ηθικά, πριν από 2.000 χρόνια … σε μοντέρνα έκδοση κάπως έτσι:

Η Μαυρίκω η κοτίτσα
που μας κάνει το αυγό
κακαρίζει στη φωλίτσα
με χαρούμενο σκοπό
Κοκοκοκοκοκοκοκό κοκοκό
εγώ το’ χω το αυγό

Μα η Μαριώ η αλεπουδίτσα
με τη φουντωτή ουρά
σκέφτηκε να πάει να φάει
και την κότα και τα αυγά
Κοκοκοκοκοκοκοκό κοκοκό κοκοκό
εγώ το’ χω το αυγό

Μα ο σκύλος την μυρίστη
κι έξω βγαίνει με ορμή
δυο μεγάλους πήδους κάνει
και την πιάνει από το αυτί
Κοκοκοκοκοκοκοκό κοκοκό κοκοκό
εγώ το’ χω το αυγό

              Εν ολίγοις … αστάθμητοι παράγοντες

Η όρνιθα κοινώς κότα, αρσενικό: αλέκτωρ , κοινώς πετεινός ή κόκορας ή κοκόρι, ουδέτερο το κοτόπουλο (Gallus gallus domesticus – Όρνιθα η όρνιθα η οικιακή) είναι εξημερωμένο πτηνό. Ένα από τα πιο κοινά και διαδεδομένα οικόσιτα ζώα, αφού υπολογίζεται ότι (2003) υπήρχαν γύρω στα 24 δισεκατομμύρια εκπρόσωποι δλδ υπάρχουν περισσότερες κότες στον κόσμο από οποιοδήποτε άλλο πουλί, ή και από τους ανθρώπους. Η κότα πιστεύεται ότι εξημερώθηκε στην Ινδία, ενώ πρόσφατα ανακαλύφτηκαν στοιχεία ότι η εξημέρωσή της είχε ήδη ξεκινήσει στο Βιετνάμ πριν από 10.000 χρόνια. Από την Ινδία το εξημερωμένο πτηνό διαδόθηκε σε Περσία, Λυδία, μετά στη δυτική Μικρά Ασία και γύρω στον 9^ο-8^ο αιώνα π.Χ. και στην Ελλάδα.
Η κότα ήταν γνωστή στην Αίγυπτο από την 18^η δυναστεία, ως το “το πουλί που γεννάει ένα αυγό κάθε μέρα“. Η κότα ήρθε στην Αίγυπτο από τη Συρία και τη Βαβυλώνα, σύμφωνα με τα χρονικά του Τούθμωσι Γ΄. Στην Παλαιά Διαθήκη δεν γίνεται καμιά αναφορά στην εξημερωμένη κότα.

                Επιστημονικά και δικολαβίστικα

Αν και το ερώτημα χρησιμοποιείται συνήθως μεταφορικά, η εξελικτική βιολογία παρέχει κυριολεκτικές απαντήσεις, που έγιναν δυνατές από τη δαρβινική αρχή ότι τα είδη εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, και επομένως ότι τα κοτόπουλα είχαν προγόνους που δεν ήταν κότες, παρόμοια με μια άποψη που εξέφρασε ο δικός μας φιλόσοφος Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (611-547 πΧ) όταν αναφέρθηκε στο παράδοξο. Έτσι αν η ερώτηση αναφέρεται στα αυγά γενικά, το αυγό ήρθε πρώτο. Το πρώτο αμνιακό αυγό – δηλαδή ένα αυγό με σκληρό κέλυφος που μπορούσε να γεννηθεί στη στεριά, αντί να παραμείνει στο νερό όπως τα αυγά των ψαριών ή των αμφιβίων – εμφανίστηκε όπως είπαμε πριν από ~312 εκατομ. χρόνια. Αντίθετα, τα κοτόπουλα είναι εξημερωμένοι απόγονοι κόκκινων πτηνών της ζούγκλας και πιθανώς προέκυψαν λίγο περισσότερο από οκτώ χιλιάδες χρόνια πριν, το πολύ.

Εάν η ερώτηση αναφέρεται συγκεκριμένα στα αυγά κοτόπουλου, η απάντηση εξακολουθεί να είναι το αυγό, αλλά η εξήγηση είναι πιο περίπλοκη. Η διαδικασία με την οποία το κοτόπουλο προέκυψε μέσω της διασταύρωσης και της εξημέρωσης πολλών ειδών άγριων πτηνών της ζούγκλας είναι ελάχιστα κατανοητή και το σημείο στο οποίο αυτός ο εξελισσόμενος οργανισμός έγινε κοτόπουλο είναι μια κάπως αυθαίρετη διάκριση. Όποια κριτήρια κι αν διαλέξει κανείς, ένα ζώο σχεδόν πανομοιότυπο με το σύγχρονο κοτόπουλο (δηλαδή, ένα πρωτοκοτόπουλο) γέννησε ένα γονιμοποιημένο αυγό με DNA που το καθιστά σύγχρονο κοτόπουλο λόγω μεταλλάξεων στο ωάριο της μητέρας, στο σπέρμα του πατέρα ή στον γονιμοποιημένο ζυγώτη.

Έχει προταθεί ότι οι δράσεις μιας πρωτεΐνης κλπ κλπ ωστόσο, η παρουσία του OC-17 ή ενός ομόλογου σε άλλα είδη, όπως γαλοπούλες και οι σπίνοι υποδηλώνει ότι τέτοιες πρωτεΐνες που ενισχύουν το κέλυφος των αυγών είναι κοινές σε όλα τα πτηνά, και επομένως προηγούνται από τα πρώτα κοτόπουλα. Τη σήμερον ημέρα η απάντηση των εξελικτικών επιστημόνων, των παλαιοντολόγων, των εμβρυολόγων, των ορνιθολόγων, των βιοχημικών, των γενετιστών και των ανθρωπολόγων/αρχαιολόγων είναι η ίδια. Το αβγό έκανε την αρχή, πράγμα που επιβεβαιώνει και η πιο πρόσφατη σχετική δημοσίευση που έγινε στο συνδρομητικό Nature

Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο αβγό

Οι εξελικτικοί επιστήμονες έκαναν την αρχή, εξηγώντας πως τα πουλιά, συμπεριλαμβανομένων των κοτόπουλων, εξελίχθηκαν από προγόνους των ερπετών που γεννούσαν αβγά, πριν εμφανιστούν τα πτηνά. Η μετάβαση από τα ερπετά στα πτηνά περιλάμβανε σταδιακές αλλαγές που έγιναν σε εκατομμύρια χρόνια. Το χαρακτηριστικό της ωτοκίας παρέμενε. Το πρώτο πλάσμα που έμοιαζε με κοτόπουλο προέκυψε από ένα αβγό που γέννησε ερπετό, το οποίο έμοιαζε με πουλί (πρωτόπουλο). Δεν ήταν ακόμα κοτόπουλο.

Οι επιστήμονες που μελετούν γενετικές μεταλλάξεις ανέλαβαν τη συνέχεια, εντοπίζοντας ότι το σύγχρονο κοτόπουλο (Gallus gallus domesticus) προέρχεται από τα κόκκινα πτηνά της ζούγκλας και άλλα σχετικά είδη, μέσω μιας διαδικασίας φυσικής επιλογής και επιλεκτικής αναπαραγωγής από τον άνθρωπο. Η εκκόλαψη του πρώτου κοτόπουλου πρέπει να έγινε από ένα αυγό που γέννησε πουλί το οποίο ήταν «σχεδόν, όχι εντελώς» κοτόπουλο, καθιστώντας το αβγό τον προκάτοχό του. Εξελικτικά λοιπόν, το αβγό προηγείται του κοτόπουλου, επειδή η γενετική μετατόπιση που παρήγαγε ένα αληθινό κοτόπουλο πιθανότατα συνέβη στο έμβρυο μέσα σε ένα αβγό που γεννήθηκε από έναν… σχεδόν πρόγονο κότας.

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν από τα αρχεία απολιθωμάτων των παλαιοντολόγων, που πρόσθεσαν ότι οι δεινόσαυροι Theropod (πρόγονοι των σύγχρονων πτηνών) γέννησαν αυγά με σκληρό κέλυφος εκατομμύρια χρόνια πριν. Για παράδειγμα, ο Archeopteryx (πριν περίπου 150 εκατομμύρια έτη) είχε φτερά και χαρακτηριστικά που μοιάζουν με πτηνά, αλλά ήταν ακόμα ερπετό με πολλούς τρόπους. Επιπροσθέτως, έχουν βρει απολιθωμένα αβγά και φωλιές από αυτά τα πλάσματα, δείχνοντας ότι η ωοτοκία προηγείται οτιδήποτε μοιάζει με κοτόπουλο σε μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι εμβρυολόγοι εξετάζουν πώς αναπτύσσονται οι οργανισμοί από ένα μόνο κύτταρο. Στα πτηνά, το έμβρυο που είναι μέσα στο αβγό υφίσταται γενετικές και αναπτυξιακές αλλαγές.

Η βασική στιγμή «κοτόπουλο» πιθανότατα συνέβη όταν μια μετάλλαξη στο DNA ενός εμβρύου -μέσα σε ένα αβγό που γεννήθηκε από ένα πουλί που δεν ήταν ακριβώς κοτόπουλο- είχε ως αποτέλεσμα ένα ζώο που θα ταξινομούσαμε ως κοτόπουλο. Μελέτες του 2010 για την ανάπτυξη των πτηνών έδειξαν ότι η πρωτεΐνη ωοκλειδίνη-17 είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός σκληρού κελύφους αβγού και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ωοθήκες της κότας και όχι στο ίδιο το αβγό. Έτσι προέκυψε η εικασία ότι παράγεται μόνο από τα πουλιά και άρα -σε ό,τι αφορά το δίλημμα- έπρεπε να υπάρχει ένα πλάσμα που έμοιαζε με πουλί για να γεννήσει αβγό από το οποίο εκκολάφτηκε το κοτόπουλο. Οι ερευνητές είχαν τονίσει ότι αυτό το εύρημα δεν έρχεται σε αντίθεση με το εξελικτικό χρονοδιάγραμμα. Απλα περιορίζει το “αβγό κότας” σε ένα πουλί πολύ κοντά στο να είναι κοτόπουλο.
Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόµατί µου…

Άρα, το αβγό έρχεται
σε όλες τις περιπτώσεις πρώτο.

Οι ερευνητές του University of Geneva Université de Genève εστίασαν στο Chromosphaera perkinsii, ένα μονοκύτταρο είδος που ανακαλύφθηκε το 2017 σε θαλάσσια ιζήματα γύρω από τη Χαβάη και σύμφωνα με την εργασία δείχνει ότι η φύση είχε γενετικά εργαλεία να «δημιουργήσει ωάρια» πολύ πριν «εφεύρει τα κοτόπουλα». Η ομάδα του επίκουρου καθηγητή βιοχημίας, Omaya Dudin επικεντρώθηκε στο c. Perkinsii, ένα προγονικό είδος πρωτίστων, ένα μικρόβιο που διαχωρίστηκε από την εξελικτική γραμμή των ζώων πριν περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο χρόνια και προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τους μηχανισμούς που μπορεί να οδήγησαν στην ανάπτυξη πολυκύτταρων οργανισμών. Παρατηρώντας το c. perkinsii, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτά τα κύτταρα, αφού φτάσουν στο μέγιστο μέγεθός τους, διαιρούνται χωρίς να αναπτύσσονται περαιτέρω, σχηματίζοντας πολυκύτταρες αποικίες που μοιάζουν με τα πρώιμα στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης των ζώων.
Αυτές οι αποικίες παραμένουν ως έχουν για περίπου το ένα τρίτο του κύκλου ζωής τους και περιλαμβάνουν τουλάχιστον δύο διαφορετικούς τύπους κυττάρων «φαινόμενο εκπληκτικό για αυτόν τον τύπο οργανισμού», όπως δήλωσε ο Dudin, «αν και το c. perkinsii είναι ένα μονοκύτταρο είδος, αυτή η συμπεριφορά δείχνει ότι οι διαδικασίες πολυκύτταρου συντονισμού και διαφοροποίησης είναι ήδη παρούσες στο είδος, πολύ πριν εμφανιστούν τα πρώτα ζώα στη Γη». Οι ερευνητές περιέγραψαν τη μελέτη ως «νέα προσέγγιση στη «συγκριτική εμβρυολογία», που δίνει στους επιστήμονες καλύτερα εργαλεία για να κατανοήσουν την ανάπτυξη των ζώων κατά τη διάρκεια του εξελικτικού χρόνου.

«Η ανακάλυψή μας θα μπορούσε και να ρίξει νέο φως σε μια μακροχρόνια επιστημονική συζήτηση, σχετικά με απολιθώματα 600 εκατομμυρίων ετών που μοιάζουν με έμβρυα και μπορεί να αμφισβητούν ορισμένες παραδοσιακές αντιλήψεις για την πολυκυτταρικότητα»… με τί ασχολείται ο κόσμος!!

Διαφωνίες_ και τα μυαλά στα κάγκελα

Στις 24 Ιουλίου 2024, δύο άντρες ξεκίνησαν μια συζήτηση για το θέμα κοτόπουλο – αυγό σε ένα πάρτι με αλκοόλ και γυναίκες στην Ινδονησία. Ο ένας άνδρας _λέει η είδηση,  εξοργίστηκε τόσο "συναισθηματικά" (;) που έφυγε και επέστρεψε με φαλτσέτα, μαχαιρώνοντας τον άλλον 15 φορές!! και σκοτώνοντάς τον. Δεν είναι βέβαιο ποια πλευρά του επιχειρήματος – κοτόπουλο ή αυγό – πήρε ο δολοφόνος